Gospodarczy LONG COVID – kontekst konstytucyjny i perspektywa ekonomiczna

Economic LONG COVID – Constitutional Context and Economic Perspective

The aim of this article is the analysis of the constitutional context of government interventions of the European Union states as a result of the COVID-19 pandemic, with an indication of the effects on economic freedom. An analysis was made of the constitutional provisions of the European Union member states in shaping the economic system and economic freedom guarantees, as well as a comparative analysis of three economic freedom indicators: Index of Economic Freedom, Economic Freedom of the World and The Oxford Covid-19 Government Response Tracker. Research showed that despite the constitutional guarantees of economic freedom, the scope and intensity of the preventive measures undertaken by the governments in order to counteract the health, social, and economic effects of the pandemic may cause a long-term restriction of freedom and democracy. The conclusions presented in this article are the result of research that is a continuation of analyses, the synthesis of which is presented in the publication „The constitutional principle of economic freedom and COVID-19 – state interventionism in pandemic conditions” (“Constitutional Law Review” 2021, no. 5/63).

Celem artykułu jest analiza kontekstu konstytucyjnego interwencji podejmowanych przez rządy państw Unii Europejskiej w związku z pandemią COVID-19, ze wskazaniem skutków dla wolności gospodarczej. Dokonano analizy przepisów konstytucji państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie kształtowania ustroju gospodarczego i gwarancji wolności gospodarczej oraz analizy porównawczej trzech wskaźników wolności gospodarczej, tj. Index of Economic Freedom, Economic Freedom of the World oraz The Oxford Covid-19 Government Response Tracker. Z badań wynika, że mimo konstytucyjnych gwarancji wolności gospodarczej, zasięg oraz intensywność działań interwencyjnych podjętych przez rządy w celu przeciwdziałania zdrowotnym oraz społecznym i gospodarczym skutkom pandemii, mogą spowodować długotrwałe ograniczenie wolności i demokracji. Przedstawione w artykule wnioski są wynikiem badań będących kontynuacją analiz, których syntezę zaprezentowano w publikacji Konstytucyjna zasada wolności gospodarczej a COVID-19 – interwencjonizm państwowy w warunkach pandemii („Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 5/63).

REFERENCES:

• Arak P., Pandenomia – czy koronawirus zakończył erę neoliberalizmu?, Warszawa 2021.
• Banaszyk P., Deszczyński P., Gorynia M., Malaga K., Przesłanki modyfikacji wybranych koncepcji ekonomicznych na skutek pandemii COVID-19, „Gospodarka Narodowa” 2021, nr 1 (305).
• Bosek L., Stan epidemii: konstrukcja prawna, Warszawa 2022.
• Brzeziński M., Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach, Warszawa 2007.
• Ciapała J., Konstytucyjna wolność przedsiębiorczości i jej ograniczenia ważnym interesem publicznym: uwagi w kontekście reżimów stanów nadzwyczajnych oraz zdarzeń okresu pandemii, „Przegląd Konstytucyjny” 2021, nr 3.
• Ciapała J., Wolność działalności gospodarczej, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Czaja S., Becla A., Włodarczyk J., Poskrobko T., Wyzwania współczesnej ekonomii. Wybrane problemy, Warszawa 2012.
• Domagała M., Podkowik J., Zubik M., Konstytucja RP w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz SN i NSA, Warszawa 2018.
• Fan J., Wang Y., Precautionary proportionality principle as an instrumental preventive measure from the COVID-19: can European human rights survive in the state of public health emergency?, „Przegląd Europejski” 2021, nr 1.
• Gwartney J., Lawson R., Hall J., Murphy R., Economic Freedom of the World: 2020 Annual Report, Fraser Institute 2020.
• Hale T., Angrist N., Goldszmidt R., i in., A global panel database of pandemic policies (Oxford COVID-19 Government Response Tracker), „Nature Human Behaviour” 2021, nr 5.
• Hale T., Petherick A., Anania J. i in., Variation in government responses to COVID-19, Version 14.1, Blavatnik School of Government Working Paper, 2022.
• Izdebski H., Doktryny polityczno-prawne: fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2021.
• Izdebski H., Komentarz do Konstytucji RP: Art. 20, 21, 22, Warszawa 2022.
• Jabłoński Ł., Dąbrowski M.A., Kawa P., Wojtyna A., Odporność krajów na różnym poziomie rozwoju na ekonomiczne skutki światowego kryzysu finansowego oraz pandemii Covid-19, Warszawa 2022.
• Khakee A., Securing Democracy? A Comparative Analysis of Emergency Powers in Europe, Geneva Center for Democratic Control of Armed Forces (DCAF), „Policy Paper” 2009, nr 30.
• Klecha K., Wolność działalności gospodarczej w Konstytucji RP, Warszawa 2009.
• Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Warszawa 2011.
• Kosikowski C., Wolność działalności gospodarczej i jej ograniczenia w praktyce stosowania Konstytucji RP, [w:] Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji, red. C. Kosikowski, Warszawa 2005.
• Lakomy M., Oświecimski K., Pandemia COVID-19. Polityka „wielkiego zamknięcia” jako wyzwanie dla demokracji, Kraków 2021.
• Miller T., Kim A.B., Roberts J.M., Index of Economic Freedom 2022, The Heritage Foundation, Washington 2022.
• Ordoliberalizm i społeczna gospodarka rynkowa wobec wyzwań współczesności, red. E. Mączyńska, P. Pysz, Warszawa 2013.
• Piwowarczyk A., Zasada wolności gospodarczej w kontekście praw podmiotowych, [w:] Wolność działalności gospodarczej w polskiej i niemieckiej kulturze prawnej – perspektywa komparatystyczna, red. M. Biliński, M. Jaś-Nowopolska, E. Przeszło, Warszawa 2021.
• Powałowski A., Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2020.
• Powałowski A., Przeszło E., Wsparcie przedsiębiorców w warunkach epidemii i kryzysu, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2020, nr 6.
• Prokop K., Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Białystok 2005.
• Raport zawierający diagnozę i prognozę globalnego kryzysu finansowo-gospodarczego zdeterminowanego przez pandemię koronawirusa w obszarze gospodarczym, społecznym, politycznym i geopolitycznym, red. P. Soroka, K. Golczak, A. Skrabacz, R. Kołodziejczyk, P.L. Wilczyński, A. Mitręga, K. Pająk, Warszawa 2021.
• Strzyczkowski K., Konstytucyjna zasada społecznej gospodarki rynkowej jako podstawa tworzenia i stosowania prawa, [w:] Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji, red. C. Kosikowski, Warszawa 2005.
• Szafrański A., Konstytucyjna wolność gospodarcza na tle historii idei i gospodarki, Warszawa 2018.
• Szydło M., Art. 22, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Szydło M., Wolność działalności gospodarczej jako prawo podstawowe, Bydgoszcz 2011.
• Taribagil P., Creer D., Tahir H., “Long COVID” syndrome, „BMJ case reports” 2021, nr 19, iss. 14 (4).
• The 2021 International Review of Constitutional Reform, red. L.R. Barroso, A. Richard, Constitutional Studies Program at the University of Texas at Austin in collaboration with the International Forum on the Future of Constitutionalism, 2022.
• Uliasz R., Wolność działalności gospodarczej a pandemia COVID-19. Uwagi w kontekście konstytucyjnego zakazu naruszania istoty wolności i praw (art. 31 ust. 3 zd. 2 Konstytucji RP), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 5 (63).
• Walecka K., Wojtas K., Lockdown demokracji w czasach pandemii COVID-19. Raport, Fundacja Konrada Adenauera, 21.09.2020, https://www.kas.de/documents/279510/8099243/Raport+Lockdown.pdf/8eb86ae7-2a6c-7e06-6506-0b76386b2494?version=1.0&t=1610026523952.
• Wekwart D., Ograniczenia wolności działalności gospodarczej w czasie epidemii wirusa Covid-19, [w:] Wolność działalności gospodarczej w polskiej i niemieckiej kulturze prawnej – perspektywa komparatystyczna, red. M. Biliński, M. Jaś-Nowopolska, E. Przeszło, Warszawa 2021.
• Wpływ COVID-19 na finanse. Polska perspektywa, red. M. Zaleska, Warszawa 2021.
• Zaradkiewicz W., Art. 20, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Zięba-Załucka H., Wolności i prawa ekonomiczne socjalne i kulturalne w Konstytucji RP – rozważania ogólne, [w:] Wolność i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne w Konstytucji RP z 1997 roku, red. H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2018.
• Zubik M., Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, Warszawa 2021.