Ogniwa umacniania imperium mongolskiego w XII i XIII wieku

Strengthening links of the Mongol Empire in the 12th and 13th centuries

This article constitutes an attempt to indicate main determinants that shaped Mongolian statehood during reigns of Genghis Khan and the most important war campaigns that he organized, as well as the most important achievements from the point of view of the civilization. There can be noticed changes in the social system and abandonment of social family-tribal based relations for the benefit of developing a country with a centralized system of authority, hierarchized system of social relations. A significant meaning in the development of the Mongolian country institution is sought in setting its organizational foundations on the military model and efficient administration of the central and local levels. Furthermore, it is noticed that the important factors for creating the country were tolerance and openness to influences of various religions and systematizing tax, trade and financial transactions rules, as well as adaptation and promotion of writing.

Составные части укрепления Монгольской империи в XII и XIII веках

В данной статье предпринята попытка определить основные факторы, объясняющие формирование монгольской государственности во времена правления Чингисхана и наиболее важные военные кампании, им организованные, а также наиболее важные достижения с цивилизационной точки зрения. Отмечается значительные изменения социальной системы и отход от родоплеменных общественных отношений чтоб построить государство с централизованной системой власти, с иерархической системой общественных отношений. Важное значение в построении учреждений монгольского государства имеет создание его организационных основ на военной модели и эффективной администрации уровня управления как центрального, так и локального. Кроме того, следует отметить, что важными факторами в формировании государства была толерантность и открытость на влияния различных религий, а также систематизация правил налогообложения, торговли и финансового оборота, а также адаптация и распространение грамотности.

REFERENCES:

• Baabar, Dzieje Mongolii, przekł. S. Godziński, Warszawa 2005.
• Bazylow L., Historia Mongolii, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1981.
• Cau P., Bitwy. 100 wielkich bitew w dziejach świata. Od Kadesz do zdobycia Bagdadu. Trzy tysiące lat sztuki wojennej, Warszawa 2008.
• Czyngis-chan, http://www.monitorowanie.webcam/about_Czyngis-chan. php [dostęp: 4.03.2016].
• Fitzgerald C.P., Chiny. Zarys historii kultury, tłum. A. Bogdański, Warszawa 1974.
• Genghis Khan, http://genghis.askdefinebeta.com/ [dostęp: 4.03.2016].
• Genghis Khan, http://prophecyhistory.com/node/266 [dostęp: 4.03.2016].
• Historia powszechna, t. III, Książka i Wiedza, Warszawa 1966.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Dynastia_Song [dostęp: 27.06.2015].
• Kałużyński S., Dawni Mongołowie, Warszawa 1983.
• Kałużyński S., Mongolia, Warszawa 1965.
• Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Warszawa 1978.
• Kęciek K., Krwawy geniusz Czyngis-chana, http://www.tygodnikprzeglad. pl/krwawy-geniusz-czyngis-chana/ [dostęp: 4.03.2016].
• Kieniewicz J., Wprowadzenie do historii cywilizacji Wschodu i Zachodu, Warszawa 2003.
• Krzemińska A. (współpraca) Golik K., Rudowłosy, http://www.polityka. pl/tygodnikpolityka/historia/274573,1,rudowlosy.read?backTo=http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1504596,1,imperium -czyngis-chana.read [dostęp: 4.03.2016].
• Leśniewski S. Wyjątkowy chan, http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/ historia/1504596,1,imperium-czyngis-chana.read [dostęp: 4.03.2016].
• Man J., Czyngis-chan. Życie, śmierć i zmartwychwstanie, tłum. K i P. Chojnaccy, A. Weseli-Ginter, Warszawa 2006.
• Mencel M.T., Nomadowie w przestrzeni mongolskiej, „Cywilizacja i polityka” 2015, nr 13, s. 174–192.
• Nicolle D., Szpakowski W., Bitwa nad Kałką 1223. Najazd Mongołów Czyngis-chana na Ruś, Amercom SA, Poznań 2010.
• Oyungerel Tangad, Scheda po Czyngis Chanie. Demokracja po mongolsku, Warszawa 2013.
• Podhorodecki L., Czyngis-chan, Warszawa 1991.
• Polo M., Opisanie świata, przekł. A.L. Czerny, wstęp i przypisy: M. Lewicki, Warszawa 1954.
• Rodziński W., Historia Chin, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
• Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII w., tłum. S. Kałużyński, Warszawa 1970.
• Rogala J., Klasyczne pismo mongolskie jako element tożsamości narodowej Mongołów, [w:] Orient w poszukiwaniu tożsamości. Materiały II Ogólnopolskiej Konferencji Orientalistycznej Warszawa, 20–21 X 2014, red. A. Bareja-Starzyńska, M.M. Dziekan, Warszawa 2015, s. 112–137.
• Uhlig H., Jedwabny Szlak. Kultury antyku między Chinami a Rzymem, Warszawa 1996.
• Weatherford J., Czyngis Chan, Warszawa 2006.
• Wielka Historia Świata, OXFORD, t. 4, London 2005.
• Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983.
• Zatorski W., Wojny Czyngis-chana 1194–1242, Poznań 2015.