Zatopienie pancernika „Pietropawłowsk” oraz postać wiceadmirała Stiepana Makarowa na łamach „Kuriera Warszawskiego” z kwietnia 1904 roku

Sinking of the Battleship “Pietropawłowsk” and the Figure of Vice Admiral Stepan Makarov in the Pages of “Kurier Warszawski” in April 1904

The author focuses on one of the finest Russian admirals of the turn of the 19th and 20th centuries – Stepan Osipovich Makarov. The text is split into three parts, presenting several topics discussed in “Kurier Warszawski”, based on historical contents. The Polish press presents, for example, biography of the fallen Russian, and short reports of church devotions dedicated to him. Also included are simultaneously interesting and frightening descriptions of his reactions on losing his family. Another element of the work are his messages concerning the battle between Russian and Japanese fleets and the tragic death of the Russian admiral. The data on the casualties of the officers are the same as historiography presents. In case of navy, the number of the fallen differs from the number presented by Olender and Dyskant. Technical parameters of the sunken Russian ship match the observations made by researchers, although the moment of sinking differs from the findings made by this field’s professionals in the following decades.

Гибель линкора «Петропавловск» и фигура вице-адмирала Степана Макарова на страницах «Курьера Варшавского» в апреле 1904 годa

B этих соображениях автор обращает внимание на профиль одного из самых выдающихся русских адмиралов рубежа XIX и XX веков – Степана Осиповича Макарова. Текст состоит из трех основных частей, в которых представлены несколько вопросов, поднятых на страницах «Курьера Варшавского», а также литературы по этой теме. Польская пресса включает, среди прочего, биографию павшего русского, а также краткие репортажи со служб, отмеченных в его честь. Представлены также интересные, но и пугающие описания первых реакций на смерть командира самых близких ему людей. Еще одним важным элементом являются сообщения о битве между российским и японским флотами, последующае трагическаю гибель россиянина. Данные о потерях соответствуют указанным историографией, но только в отношении к количеству погибших офицеров. Число погибших моряков отличается от представленного, например, Олендером или Дискантом. Технические параметры затонувшего русского корабля представлены в соответствии с наблюдениями более поздних исследователей, хотя сам момент погружения на дно царской единицы отличается от выводов сделанные в последующие десятилетия профессионалами, работающими в этот исторический период.

REFERENCES:

• „Kurjer Warszawski”, 13–20.04.1904.
• Boglewska-Hulanicka Z., W drodze na wojnę rosyjsko-japońską (1904–1905). Listy oficera Polaka, Warszawa 2012.
• Czetwieruchin Michajłowicz B., Ostatni z Cuszimy, oprac. G. Mullern, Gdańsk 2005.
• Benedict R., Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, tłum. E. Klekot, Warszawa 2016.
• Bernaś F., Samotny bastion, Warszawa 1983.
• Булгаков О.И., Иллюстрированная лѣтопиь русско-японской войны, Sankt Petersburg 1904.
• Chwalba A., Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2008.
• Cieślak M., Trawicki L., Zbierski A., Udział Polaków w wojnie rosyjsko-japońskiej na morzu w latach 1904–1905, Gdańsk 2000.
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905, red. G. Randal, Londyn 1985.
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921, red. G. Randal, Londyn 1985.
• Czechowski A., Historja wojny rosyjsko-japońskiej, Warszawa 1906.
• Dmochowski T., Walka polityczna mocarstw o dominację w dorzeczu Amuru, t. 1: Mandżuria i Przyamurze w okresie zmierzchu dawnych potęg (koniec XIX w.–1917 r.), Toruń 1999.
• Drea E., Cesarska armia Japonii 1853–1945, Kraków 2012.
• Dyskant J.W., Michałek A., Port Artur Cuszima 1904–1905, Warszawa 2005.
• Dzieje narodu i państwa polskiego, t. 3: Rok 1905, red. J. Buszka, A. Garlicki, Warszawa 1990.
• Dzieje Polski, red. J. Topolski, Warszawa 1981.
• Frédéric L., Życie codzienne w Japonii u progu nowoczesności (1868–1912), tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1988.
• Gozdawa-Gołębiowski J., Od wojny krymskiej do bałkańskiej, Gdańsk 1985.
• Грибовский Юльевич B., Российский флот Тихого океана, 1898–1905. История создания и гибели, Moskwa 2004.
• Historia Polski, t. 6, 11, red. B. Kaczorowski, Warszawa 2007.
• Historia powszechna, t. 12–15, 17–18, red. A.H. Stachowski, Warszawa 2007.
• Historia powszechna w dziesięciu tomach, t. 6–7, red. A. Smirnow Nikołajewicz, Warszawa 1970.
• Japonia okresu Meiji. Od tradycji do nowoczesności, red. B. Kubiak Ho-Chi, Warszawa 2006.
• Катаев В., «Кореец» в лучах славы «Варяга». Все о легендарной канонерской лодке, Mo­skwa 2013.
• Kieniewicz S., Historia Polski 1795–1918, Warszawa 1983.
• Kowner R., The A to Z of the Russo-Japanese War, Plymouth 2006.
• Łuczko M., Ito Hirobumi i Yamagata Aritomo. Czołowi politycy Japonii okresu Meiji 1868–1912, Warszawa 2006.
• Osterhammel J., Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, red. W. Molik, tłum. I. Drozdow­ska-Broering, J. Kałążny, A. Peszke, K. Śliwińska, Poznań 2013.
• Nowak A., Metamorfozy Imperium Rosyjskiego 1721–1921, Kraków 2018.
• Nowikow-Priboj A., Cuszima, t. 1–2, tłum. W. Broniewski, Warszawa 1979.
• Olender P., Rosyjsko-japońska wojna morska 1904–1905, t. 1–2, Sandomierz 2011–2012.
• Olender P., Wojna rosyjsko-japońska 1904–1905. Działania na morzu, Kraków 2010.
• Olender P., Wojny morskie 1883–1914, Warszawa 2005.
• Olender P., Wojskowość morska okresu „pary i żelaza” (1860–1905), Oświęcim 2019.
• Pałasz-Rutkowska E., Cesarz Meiji (1852–1912). Wizerunek władcy w modernizowanej Japonii, Warszawa 2016.
• Pałasz-Rutkowska E., Romer A., Historia stosunków polsko-japońskich 1904–1945, Warszawa 1996.
• Pałasz-Rutkowska E., Starecka K., Japonia, Warszawa 2004.
• Pipes R., Rewolucja rosyjska, tłum. T. Szafar, Warszawa 1994.
• Polit J., Japońska polityka zagraniczna 1895–1945, Kraków 2015.
• Rogacki T., Japońsko-rosyjska wojna morska, Zabrze–Tarnowskie Góry 2011.
• Россия и СССР в войнах XX века Потери вооруженных сил, red. Г.В. Кривошеев, Mo­skwa 2010.
• Spałek W., Wojna rosyjsko-japońska 1904–1905 r., Warszawa 1926.
• Stiepanow A., Port Artur, t. 1–3, tłum. A. Galis, Warszawa 1954.
• Stille M., Cesarska marynarka wojenna Japonii w okresie wojny rosyjsko-japońskiej, tłum. M. Grzywa, Oświęcim 2016.
• Свирибенко Г., Любите море военно-морскую службу, Moskwa 1954.
• Szymczyk A., 36 dni admirała Makarowa, Warszawa 2007.
• Thiess F., Cuszima: epopeja wojny morskiej, tłum. J. Bułakowska, Sierpów 2015.
• Totman C., Historia Japonii, Kraków 2009.
• Tubielewicz J., Historia Japonii, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
• Wielka historia świata, t. 26–27, praca zbiorowa, Warszawa 2008.
• Wojtkowiak J., Stosunki radziecko-japońskie 1931–1941, Poznań 2000.