Pojęcie „socjalizmu” w myśli politycznej Alexisa de Tocqueville’a

The notion of „socialism” in political thought of Alexis de Tocqueville

The article presents an analysis of an original conception of socialism outlined in the works of Alexis de Tocqueville. The author begins with a brief presentation of historical context in which the views of French thinker were shaped, referring to his experiences from the period of the July Revolution of 1830 and the February Revolution of 1848. The author goes on to detailed analysis of his definition of socialism, making an indispensable reference to his republican conception of freedom and the role of a citizen in democracy. Finally, the author looks at Tocquevillian vision of genesis of socialist ideas, associated by him with anxiety, which democratic system inevitably generates.

Artykuł stanowi analizę oryginalnego ujęcia socjalizmu, zarysowanego w pismach Alexisa de Tocqueville’a. Autor wychodzi od nakreślenia historycznego kontekstu, w jakim kształtowały się poglądy francuskiego myśliciela w tym obszarze, odnosząc się do jego doświadczeń z okresu rewolucji lipcowej 1830 r. oraz rewolucji lutowej 1848 r. Następnie przechodzi do szczegółowej analizy jego definicji socjalizmu, czyniąc niezbędne odwołanie do wyznawanej przez niego republikańskiej koncepcji wolności i roli, jaka przypada obywatelowi w demokracji. Na zakończenie autor przygląda się Tocqueville’owskiej wizji genezy myśli socjalistycznej, wiązanej przez arystokratę z niepokojami, jakie nieuchronnie rodzi system demokratyczny.

BIBLIOGRAFIA:

• Constant B., O wolności starożytnych i nowożytnych, tłum. Zuzanna Kosno, „Arka” 1992, nr 42 (Listopad grudzień).
• Jardin A., Alexis de Tocqueville (1805-1859), tłum. I. Piechnik, Kraków 2012.
• Marks K., 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte, Warszawa 2011.
• Proudhon, P.J., Co to jest własność?, Zielona Góra, 1997.
• Tocqueville A. de, Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Warszawa 2005.
• Tocqueville A. de, Demokracja i socjalizm, tłum. J. M. Kłoczowski, [w:] Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów, wstęp i oprac. L. Balcerowicz, Poznań 2012.
• Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, tłum. B. Janicka, M. Król, Warszawa 2005.
• Tocqueville A. de, Wspomnienia, tłum. A. W. Labuda, Wrocław 1987.