Proces ‘bottom-up’ – idea planowania rozwoju i projektowania przestrzeni oparta na partycypacji społecznej

The ‘Bottom-up’ Process – The Idea of Planning Development and Space Design Based on a Social Participation

Bottom-up is an idea of inclusion of city inhabitants into planning and projecting processes. The basis of this approach is a real participation, engagement, cooperation and common decision-making by various actors of projecting process. A key role in the process is played by a local society perceived as a subject and the most important recipient of the outcome. The bottom-up process is based on the professional facilitation of content based on recognized legal and ethical assumptions. The main aim of the article is to present ideas and the most important assumptions of the bottom-up process in the context of socializing the planning and development processes. The article consists an analysis of the roles of particular participants of the press. Also, it includes a presentation of Dutch experiences in co-realizing planning processes with inhabitants. The article was created as a result of the author’s experiences gained through the participation in the project entitled “PWP – nowatorskie narzędzie kształtowania przestrzeni publicznej”.

Bottom-up to idea włączania mieszkańców w procesy planistyczne i projektowe. Podstawą oddolnego podejścia jest realne uczestnictwo, zaangażowanie, współpraca i wspólne podejmowanie decyzji przez różnych aktorów procesu projektowego. Kluczową rolę pełni w nim społeczność lokalna traktowana jako podmiot i najważniejszy odbiorca działań. Proces bottom-up opiera się na profesjonalnej facylitacji merytorycznych treści w oparciu o akceptowane podstawy prawne i etyczne. Głównym celem artykułu jest przedstawienie idei i najważniejszych założeń procesu bottom-up w kontekście uspołecznia procesów planistycznych i rozwojowych. W artykule dokonano analizy ról poszczególnych uczestników procesu, tj. roli społeczności lokalnej oraz architekta i urbanisty w kontekście facylitacji procesu. Przedstawiono także duńskie doświadczenia w prowadzeniu procesów planistycznych z mieszkańcami. Artykuł powstał m.in. na bazie doświadczeń autorki z udziału w polsko-duńskim projekcie pt. „PWP – nowatorskie narzędzie kształtowania przestrzeni publicznej”.

BIBLIOGRAFIA:

• Baranowski, A. (2007). Miejsce jako mikrośrodowisko codzienne, Czasopismo Techniczne, Z3-A, ss. 7–12.
• Billert, A. (2017, 15 września). Polityka rozwoju i rewitalizacja miast w Polsce, na tle standardów unijnych w zakresie planowania. Pobrano z lokalizacji https://urbanistyka.info/2017/09/15/polityka-rozwoju-i-rewitalizacja-miast-w-polsce-na-tle-standardow-unijnych-w-zakresie-planowania/.
• Dias, N., Keraminiyage, K., Amaratunga, D., Curwell, S. (2018). Critical success factors of a bottom-up urban design process to deliver sustainable urban designs.International Journal of Strategic Property Management, 22 (4), ss. 265–277. DOI: https://doi.org/10.3846/ijspm.2018.3683.
• Glass, J.J. (1979). Citizen participation in planning: The relationship between objectives and techniques, Journal of the American Planning Association, 45,ss. 180–189.
• Harris, N. (2002). Collaborative planning: From Theoretical Foundations to Practice Forms, W: P. Allmendinger, M. Tewdwr-Jones, (red.), Planning Futures: New Directions for Planning Theory, ss. 21–43, London: Routledge.
• Jopek, D., (2018). Czynniki kształtujące przestrzenną formę miasta, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 42, ss. 81–89.
• Karta Lipska na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Miast Europejskich. (2007). Lizbona. Pobrano z lokalizacji http://www.sarp.org.pl/pliki/karta_lipska.pdf
• Laurian, L. (2004), Public participation in environment al decision making, Journal of the American Planning Association, 70 (1), ss. 53–65.
• Łuszczek, M.& Ptasińska, U. (red.), (2009). Jak przetworzyć miejsce: Podręcznik kreowania udanych przestrzeni publicznych, Kraków: Fundacja Partnerstwo dla Środowiska.
• Mierzejewska, L. (2008). Zrównoważony rozwój miasta: aspekty planistyczne, W: J. Parysek, A. Tölle (red.), Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne, Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM , Seria: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 5, ss. 49–71, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Mironowicz, I, Majda, T. (red.). (2017). Manifesty urbanistyczne w poszukiwaniu współczesnego modelu miasta, Biblioteka Urbanisty, 15, Warszawa: Towarzystwo Urbanistów Polskich.
• Muszyńska-Jeleszyńska, D. (2015a). Znaczenie konsultacji społecznych w procesach rewitalizacji obszarów miejskich, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Rok LXXVII – zeszyt 1, ss. 257–271.
• Muszyńska-Jeleszyńska, D. (2015b). Proces w Polsce. Gra o miasto. W: K. Bondyra, A. Gancewska (red.), Bottom up! Place, People, Project. Miejsce, ludzie, projekt, ss. 16–19, Poznań.
• Opalińska, A.& Kaczmarek, K. (2017). Bottom up – nowoczesne narzędzie partycypacji społecznej. W: M. Rachwał (red.), Współczesne oblicza władzy politycznej. Wybrane zagadnienia, (113–123). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Parysek, J. (2005). Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia strukturalne, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Parysek, J. (2010). Gospodarka przestrzenna i rola partycypacji społecznej w procesie planowania przestrzennego, W: W. Ratajczak, K. Stachowiak (red.), Gospodarka przestrzenna społeczeństwu, T 1, ss. 79–99. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Plet, H., & Olsen, Ch. (2015a). Proces, co i dlaczego. W: K. Bondyra, A. Gancewska (red.), Bottom up! Place, People, Project. Miejsce, ludzie, projekt, ss. 8–11. Poznań.
• Plet, H., & Olsen, Ch. (2015b). Proces fundamentem duńskiego planowania. W: K. Bondyra, A. Gancewska (red.), Bottom up! Place, People, Project. Miejsce, ludzie, projekt, ss. 14–15. Poznań.
• Pogačar, K. (2014). Urban activator – Participatory and bottom-up tool of urban change: Definition and selected examples. Prostor 22(2), ss. 189–200.
• Przestrzeń do dialogu: praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym, (2018). (praca zbiorowa). Warszawa: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Departament Polityki Przestrzennej.
• Siemiński, W. (2015). Zdefiniowane zjawiska partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym i w kształtowaniu przestrzeni, Samorząd Terytorialny, 12, ss. 46–54.
• Teoria i metoda. Dobry proces. (2014). Move ArkitektureI/S Denmark.
• http://www.bmwguggenheimlab.org/100urbantrends
• http://www.decydujmyrazem.pl/o_projekcie/decydujmy_razem.html