Grafiti en América Latina parte III. El caso de México

Graffiti in Latin America part III. The case of Mexico

The article is devoted to the causes of creation and development of socio-political graffiti; called rebellious, revolutionary and created for twenty years in two regions of Mexico: in the south, in native communities of Chiapas and in the central part of the country, in the city of Oaxaca. The author analyzes why the murals, which were held in common social respect in Mexico for more than eighty years, nowadays are identified as illegal and being a sign of resistance to the state.

Graffiti w Ameryce Łacińskiej, część III. Przypadek Meksyku

Artykuł poświęcony jest przyczynom powstania i rozwoju graffiti społeczno- -politycznych, nazywanych buntowniczymi, rewolucyjnymi, a tworzonymi od dwudziestu lat w dwóch rejonach Meksyku: na południu, we wspólnotach indiańskich Chiapas, oraz w środkowej części kraju, w mieście Oaxaca. Autor analizuje, dlaczego murale, które cieszyły się w Meksyku powszechnym szacunkiem społecznym przez ponad osiemdziesiąt lat, obecnie uznane zostały za nielegalne i za przejaw działalności antypaństwowej.

BIBLIOGRAFIA:

• Albietz 2011 – S. Albietz, Etnicidad, ciudadanía y pertenencia: prácticas, teoría y dimensiones espaciales, Madrid 2011.
• Calderón 2010 – M. A. Calderón, Tierras comunales, ejido y construcción del Estado populista en la Sierra P’urhepecha. En: Movimientos sociales y mundo rural en el siglo XX en América Latina, A. Escobar (ed.) México 2010.
• Creven 2002 – D. Creven, Art and Revolution in Latin America 1910–1990, London 2002.
• Dymna, Rutkiewicz 2011 – E. Dymna, M. Rutkiewicz, Polski Street – Art, PWN, Warszawa 2011.
• Escobar 2010 – A. Escobar, Introducción. A. Escobar Movimientos sociales y mundo rural en el siglo XX en América Latina (ed.) México 2010.
• Ganz 2011 – G. Nicholas, O mondo do grafite: arte urbana dos cinco continentes, São Paulo 2011.
• Gastman, Neelson 2011 – R. Gastman, C. Neelson, History of American Graffiti, Harper & Collins Publisher, London 2011.
• Gargallo 2013 – F. Gargallo, Feminismos desde Abya Yala, América Libre, Buenos Aires 2013.
• Gutiérrez 2009 – E. M. Gutiérrez, Introducción. En: América indígena ante el siglo XXI, Ed M. Gutiérrez México 2009.
• Hernández 2008, A. Hernández, A. Canessa, Género, complementariedades y exclusiones en Mesoamérica y los Andes, Lima–Quito–London 2008.
• Hierro 2009 – P. G. Hierro, Antropología de un Derecho Libre de los Pueblos Indígenas, Copenhague 2009.
• Kowalski 1993 – P. Kowalski, Samotność i wspólnota. Inskrypcje w przestrzeniach współczesnego życia, Opole 1993.
• García, Estévez 2009 – J. L. García, M. G. Estévez (ed.) América indígena ante el siglo XXI, Fundación Carolina, México 2009.
• Mikselsen 2010 – C. Mikelsen, El Mundo indígena, Copenhague 2010.
• Moreno 2003 – M. Moreno, De los derechos humanos a la dignidad de las mujeres, “Revista de Derechos Humanos y Estudios Sociales” 2, San Luis de Potosí 2009, pp. 31–48.
• Muñoz 2003 – G. Muñoz Ramírez, ELZN: 20 y 10, el fuego y la palabra, México D.F. 2003.
• Nevaer 2009 – L. E.V. Nevaer, Protest Graffiti Mexico – Oaxaca, New York 2009.
• Robinson, Jones-Reid, López 1992 – L.H.Robinson, M.F.Jones-Reid, C.López, Mexican Sland plus graffiti, New York 1992.
• Stępień 1993 – T. Stępień, Napis na murze. En: Leksykon szkolny. Gatunki paraliterackie, publicystyczne i użytkowe, M. Pytasz (ed.), Gorzów Wielkopolski 1993, pp. 22–23.
• Speed 2013 – S. Speed, Zapatistas y Buen Gobierno en Chiapas, México 2013.
• Śniadecka-Kotarska 2003 – M. Śniadecka-Kotarska, Kobiety „kukurydzy” w ruchu Zapatystów. En: Ameryka Łacińska – rozumem i sercem, F. Rodríguez (ed.), Warszawa 2003, pp. 381–399.
• Śniadecka-Kotarska 1996 – M. Śniadecka-Kotarska, Rebelión indígena en Chiapas de nuevo tipo, “Estudios Latinoamericanos”, 19 (1996), pp. 28–29.
• Velásquez Cepeda 2003 – C. Velásquez, Mujeres indígenas gobernando en Municipio de Oaxaca, “México Indígena”, nueva esposa, México vol. 2, 5 (2003), pp. 40–48.
• Wessendorf 2009 – K. Wessendorf (ed.), El Mundo indígena, Copenhague 2009.