Badania etnograficzne Borysa Malkina w świetle listów do Heleny Przestalskiej-Malkin. Wyprawa do Indian Kofán

Ethnographic Researches of Borys Malkin in the Light of the Letters to Helena Przestalska-Malkin. Expedition to Kofan Indians

Borys Malkin (1917–2009) was anthropologist, enthomologist and traveller. He dedicated almost 40 years of his life to field research in South America. In this period he visited many different tribes and collected, a valuable Indian’s ethnographic materials. Nowadays these unique exhibits are in many important museums in America, Europe and also in Poland. Borys Malkin researched the Kofán Indians from Santa Rosa de Sucumbíos settlement. This tribe inhabit the region of Amazon tropical forests across Ecuadorian – Colombian boundary. He visited the Kofán people twice: in 1970 and 1971 and this period was really valuable for his researches. This ethnic group became the most documented from among all Indian tribes which he has ever investigated. He collected ethnographic materials such as: wood pots, clay pots, gourd pots, hamacs, blowguns, spears, fishing-nets, necklaces and plume ornaments and supplemented its by films and photos. Malkin wrote reports from his voyages in letters to Helena Przestalska, who became his wife in 1972. This correspondances and articles was publisched by Malkin in magazine „Poznaj świat” and his book Odchodzący świat, let us know the life of researcher.

Investigaciones etnográficas de Borys Malkin a la luz de las cartas a Helena Przestalska-Malkin. Expedición en la región de los Indios Kofán

Borys Malkin (1917–2009) antropólogo, entomólogo y viajero, dedicó casi 40 años de su vida a investigaciones sobre los indios de la América del Sur. Fue también un gran colecionista de los objetos de la cultura material indiana, que constituyen, hoy en día, un material etnográfico de gran valor de muchos museos americanos y europeos (entre ellos, también, polacos). Borys Malkin hizo dos viajes a la región de los indios Kofán, habitantes del bosque tropical de Amazonia en la frontera entre el noroeste de Ecuador y el suroeste de Colombia. El primer viaje tuvo lugar en 1970, y el segundo, un año después. Aquel periodo de 7 semanas de su estancia de investigación en el pueblo de Santa Rosa de Sucumbís, el científico lo consideró enriquecedor. Este studio se convirtió en su trabajo major documentado hasat entonces. Su colección de objetos de la cultura material tal como: los recipientes de madera, de barro y de calabaza, las hamacas, las bodoqueras, las lanzas, las redes de pesca y los ornamentos hechos de plumas, las cadenas, está enriquecida por algunas películas y fotografías. Sus relaciones de viajes las transmitía en las cartas que dirigía a Helena Przestalska, con quien se casó en 1972. La correspondencia entre Przestalska y Malkin junto con los relatos publicados por Borys Malkin en la revista Poznaj świat y su libro Odchodzący świat nos permie clear imagen más compleja de la vida del investigador.

BIBLIOGRAFIA:

• Listy Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej-Malkin (maszynopisy), wł. Heleny Malkin, obecnie w zbiorach archiwalnych Muzeum Etnograficznego w Krakowie
• Kroniki z pobytów u Indian spisane przez Borysa Malkina dla Heleny Przestalskiej-Malkin (maszynopisy), wł. Heleny Malkin, obecnie w zbiorach archiwalnych Muzeum Etnograficznego w Krakowie
• Użyte skróty w wykazie nr inwentarzowych eksponatów: MEK – Muzeum Etnograficzne im. S. Udzieli w Krakowie MNP – Muzeum Narodowe w Poznaniu MNS – Muzeum Narodowe w Szczecinie PME – Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
• BURCHARD 1975 – P. BURCHARD, Dżungla za progiem, Warszawa 1975.
• CERON MARTÍNEZ 1995 – C.E. CERON MARTÍNEZ, Ethnobiología de los Cofanes de Dureno: provincia de Sucumbíos, Ecuador, Quito 1995.
• Indianie 1976 – Indianie Ameryki Południowej, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Wstęp i katalog, B. MALKIN, Kraków [1976].
• JASKULSKI, KAIRSKI 1999 – J. JASKULSKI, M. KAIRSKI, Borys Malkin – etnograf – przyrodnik – kolekcjoner, „Lud”, t. 85: 1999.
• KAIRSKI 1999 – M. KAIRSKI, Indianie Ameryki Środkowej i Południowej. Demografia, rozmieszczenie, sytuacja etno-kulturowa, t. 2: Indeksy; Poznań – Warszawa 1999.
• LANDBURU 1999 – J. LANDBURU, Documentos sobre lenguas aborígenes de Colombia del archivo de Paul Rivet, V. 3: Lenguas del sur de Colombia, Santa Fe de Bogotá, 1999.
• MALKIN 1973 – B. MALKIN, U Kofanów, „Poznaj Świat”, nr 1, 1973.
• MALKIN 1975A – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) – Making a Blowgun. Film E 1999, Göttingen 1975.
• MALKIN 1975B – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) Making a Necklace from Peccari Teeth, Film E 2097, Göttingen 1975.
• MALKIN 1975C – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) – Making a Cooking Pot. Film E 1947, Göttingen 1975.
• MALKIN 1975D – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) – Making a Spear. Film E 2142, Göttingen 1975.
• MALKIN 1975E – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) – Manioc Processing. Film E 1945, Göttingen 1975.
• MALKIN 1975F – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) – Plaiting a Manioc Press „tipiti”. Film E 1944, Göttingen 1975.
• MALKIN 1975G – B. MALKIN, Cofán (South Colombia, Montaña) – Preparation of the Stimulant Drink „yoko”. Film E 1946, Göttingen 1975.
• MALKIN 2007 – B. MALKIN, Odchodzący świat. Tropem kultur indiańskich i świata przyrody Ameryki Południowej, Warszawa 2007.
• PANKALLA 2000 – A. PANKALLA, Psychologia mitu, Warszawa 2000.
• PARRA, JAIME, VIRSANO BELLOW 1997 – R. PARRA, H. JAIME, S. VIRSANO BELLOW, Los cuentos de los abuelos: tradición oral de los indígenas Siona y Kofán del Putumayo, Quito 1997.
• PATZELT 2004 – E. PATZELT, Hijos de la selva ecuatoriana: de brujos y bodoqueros, una contribución a la antropología, Quito 2004.
• Psychotria 1999 – Psychotria viridis. Ayahuasca: Human Consciousness and the Spirits of Nature, wyd. R. METZNER, New York 1999.
• RUBIO 2004 – C. J. RUBIO, Minorías amenazadas en un mundo global: territorio, lengua y cultura en el Amazonas, Ed. Eunate 2004.
• 312 Letters of Borys Malkin 1997 – 312 Letters of Borys Malkin. Letter selected and Interview conducted by E. SMITHWICK, Glenbow Museum, Calgary 1997.
• ZACHOROWSKA 1998 – M. ZACHOROWSKA, Zbiory z Ameryki Południowej w Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie, „Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie”, t. XIV, 1998.