Mysterium tremendum: el sacrifi cio humano como motivo literario en la narrativa latinoamericana contemporánea

Mysterium tremendum - human sacrifice as a liter ary motif in contemporary Latin-American prose fiction

The aim of this article is twofold: firstly, it examines the meaning and the role of the frightening Aztec ritual of human sacrifice in its original religious and political context. Human sacrifice was an integral part of the Aztec world view. It facilitated the communication between the supernatural forces and the human world through the interchange of vital energy. Human sacrifice also had a political meaning, as over time it intensified and was transformed into a formidable display of state power. Secondly, the article investigates the use of human sacrifice as a literary motif in modern Latin-American prose fiction. The selected examples illustrate how the Aztec ritual has acquired different connotative values, distant from its original denotation. It has been transformed into a symbol of historical violence, existential fears and irrational reality.

Mysterium tremendum - rytuał składania ofiar z ludzi jako motyw literacki we współczesnej prozie latynoamerykańskiej

Celem niniejszego artykułu jest analiza azteckiej praktyki składania ofiar z ludzi, zarówno w jej oryginalnym znaczeniu religijnym i rytualnym, jak i w funkcji motywu literackiego w prozie latynoamerykańskiej XX i XXI wieku. Krwawy rytuał ofiarniczy był nieodłącznym elementem światopoglądu dawnych Azteków oraz spełniał ważną rolę religijną i polityczną. Pozwalał na komunikację ze światem nadprzyrodzonym poprzez wymianę energii życiowej, z czasem przekształcając się również w demonstrację autorytetu państwowego o znaczeniu politycznym. Cztery wybrane do analizy przykłady prozy latynoamerykańskiej pozwalają prześledzić literacką reinterpretację ofiar z ludzi nawiązującą do różnych cech konotacyjnych tego rytuału. Motyw ofiary ludzkiej w prozie współczesnej oddala się od pierwotnego, religijnego znaczenia obrzędu, przeradzając się w symbol przemocy historycznej, lęków egzystencjalnych oraz rzeczywistości pozarozumowej.

BIBLIOGRAFIA:

• C 1999 - Davíd Carrasco, City of Sacrifice. The Aztec Empire and The Role of Violence In Civilization, Boston: Beacon Press 1999.
• C 1989 - Julio Cortázar, Ceremonias, Barcelona: Seix Barral 1989. D 2003 - Rubén Darío, Huitzilopochtli. Leyenda mexicana, Biblioteca Virtual Universal, Editorial del Caldo 2003.
• D C 1998 - Bernal Díaz del Castillo, Historia verdadera de la conquista de Nueva España. Barcelona: Plaza & Janés 1998.
• D 2005a - Diego Durán, Historia de las Indias de Nueva España y islas de Tierra Firme, Tomo I, Alicante, Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes 2005. Consultado en septiembre 2017 en http://www.cervantesvirtual.com/obra/historia-de-las-indias-de-nueva-espana-y-islasde-tierra-firme-tomo-i—0/.
• D 2005b - Diego Durán, Historia de las Indias de Nueva España y islas de Tierra Firme, Tomo II, Alicante, Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes 2005. Consultado en septiembre 2017 en http://www.cervantesvirtual.com/obra/historia-de-las-indias-de-nueva-espana-y-islasde-tierra-firme-tomo-ii—0/.
• E 1987 - Mircea Eliade, The Sacred & The Profane. The Nature of Religion. San Diego: Harcourt Brace & Company 1987.
• E 2013 - Bernardo Esquinca, Toda la sangre, Oaxaca: Almadía 2013. F 1984 - Carlos Fuentes, Cambio de piel, Barcelona: Seix Barral 1984. G T 1994 - Yolotl González Torres, El sacrificio humano entre
• los mexicas, México: Fondo de Cultura Económica 1994. L -P 1961 - Miguel León-Portilla, Los antiguos mexicanos a través de sus crónicas y cantares, México: Fundo de Cultura Económica 1961.
• L 2002 - Kimberle S. López, Latin American Novels of the Conquest. Reinventing the New World. Columbia: University of Missouri Press, 2002.
• M , T 1997 - Mary Miller, Karl Taube, An Illustrated Dictionary of The Gods and Symbols of Ancient Mexico and the Maya, London: Thames & Hudson 1997.
• M 2015 - Fernando Moreno, Toda la sangre, de Bernardo Esquinca: los mitos en el neo-policial”, en: Helena Usandizaga y Beatriz Ferrús (eds.) Fragmentos de un nuevo pasado. Bern: Peter Lang, 2015, pp. 263-278.
• S N 2007 - Inés Sáenz Negrete, “El círculo de violencia en Cambio de Piel de Carlos Fuentes y José Trigo de Fernando de Paso, en: Actas del XV Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, vol. IV, 2007, México: Fondo de Cultura Económica, pp. 653659.
• S 2010 - Bernardo de Sahagún, Historia general de las cosas de Nueva España, vol. 1, New York: Cambridge University Press 2010.