La cuestión plástica en las ilustraciones de Rosana Faría en la literatura infantil

Artistic issues of Rosana Faría’s illustrations in children’s literature

In her article La ilustración en la literatura infantil [The illustration in children’s literature], a researcher, Ainara Erro, suggests that “illustrations can be evaluated from different perspectives, since pictorial trends of different periods, thought lines, theories of knowledge, etc. have been reflected in multiple illustrations in children’s books.” Thus painting and/or artistic experience perceived in the context of children’s literature involves not only the method of preparation connected with it or pictorial forms that it is inclined to. It also transforms into a textual body, through which certain accumulations, condensations (according to Todorov) and aesthetic profiles are manifested and created. In children’s literature, games that may be introduced through plastic art are becoming increasingly popular. In Rosana Faría’s works, they constitute a double “correlated” element. A written text is not only a signifier, but it is transferred to another dimension filled with expression forms, thanks to using the language as “extrapolation” of the visual and for the visual. Pictorial art appears to be associated with not only what we see. For Faría, seeing color is not just a fact reflected in the onlooker’s eye, and an artistic text does not contain one and the only form of transcending a western tendency of thinking, according to which painting exists only when it is seen. Thus, we may wonder how to paint colors as if we were blind, playing with other senses, tastes, smells, sounds or emotions. How to illustrate for those who cannot see, and bring those who can see to the world of the blind through images, or vice versa? How to discover colors without seeing them, using only a black color, how to make it unequivocal? Eventually, how can we feel and perceive the world around us through a tactile image that would be related to the nature? We will try to answer these questions through convex illustrations created by Venezuelan artist, Rosana Faría, in a book by Menena Cottin El libro negro de los colores [The Black Book of Colors]. It is interesting how a well-known illustrator has found an appropriate style, an appropriate visual language for this poetic work, how she has defined colors through other senses, and how she has met the challenge of illustrating colors without their plastic presence.

Zagadnienia plastyczne ilustracji Rosany Faríi w literaturze dziecięcej

Badaczka Ainara Erro w artykule pt. La ilustración en la literatura infantil [Ilustracja w literaturze dla dzieci] zauważa, że „ilustracje mogą być oceniane z bardzo różnych perspektyw, jako że tendencje malarskie różnych okresów, linii myślenia, teorii poznania itp., znalazły swoje odzwierciedlenie w licznych ilustrowanych książkach dla dzieci”. W ten sposób doświadczenie malarskie lub plastyczne odkrywane w kontekście literatury dziecięcej nie kończy się jedynie na metodzie opracowania, z jaką jest ona związana, lub na formach plastycznych, ku którym się skłania, lecz przekształca się również w ciało tekstualne, poprzez które manifestują się i tworzą pewne akumulacje, kondensencje (według Todorova) czy profile estetyczne. W literaturze dla dzieci gry, które można wprowadzić poprzez plastykę, stają się coraz bardziej popularne. W twórczości Rosany Faríi są one elementem, który jest podwójnie „skorelowany”. Napisany tekst nie tylko zawiera się w elemencie znaczącym, ale przenosi się również do innego wymiaru, pełnego różnych form wyrazu, dzięki użyciu języka jako „ekstrapolacji” wizualności i dla wizualności. Sztuka malarska okazuje się nie być związana jedynie z tym, co widzimy. Dla Faríi widzenie koloru nie oznacza jedynie wydarzenia, które odzwierciedla się w spojrzeniu obserwatora, a tekst plastyczny nie ma tylko jednej, jedynej formy przekroczenia zachodniej tendencji myślenia, według którego malarstwo istnieje tylko wtedy, gdy się je widzi. Dlatego też możemy zastanowić się: w jaki sposób malować kolory tak jakbyśmy byli niewidomi, bawiąc się innymi zmysłami: smakami, zapachami, dźwiękami lub emocjami? Jak ilustrować dla tych, którzy nie widzą, i zbliżyć tych, którzy widzą, do świata osób niewidzących poprzez obrazy i vice versa? W jaki sposób dostrzec kolory, nie widząc ich, używając jedynie czarnego koloru, tak by nie był on jednoznaczny? W końcu w jaki sposób możemy odczuwać i postrzegać świat wokół nas poprzez dotykowy obraz, który byłby związany z naturą? Postaramy się znaleźć odpowiedzi na te pytania w wypukłych ilustracjach wenezuelskiej artystki Rosany Faríi, powstałych jako ilustracje książki Meneny Cottin pt. El libro negro de los colores [Czarna książka kolorów]. Ciekawe jest, w jaki sposób znana ilustratorka odnalazła odpowiedni styl, odpowiedni język wizualny dla tego poetyckiego dzieła, w jaki sposób zdefiniowała kolory poprzez pozostałe zmysły i w jaki sposób sprostała wyzwaniu zilustrowania kolorów bez ich plastycznej obecności.

BIBLIOGRAFIA:

• ADORNO 1980 – T. W. Adorno, Teoria estética, trad. F. Riaza, Madrid 1980.
• COTTIN, FARÍA 2008 – M. Cottin, R. Faría, El libro negro de los colores, México 2008.
• DELEUZE, GUATTARI, LARRACELETA 2004 – G. Deleuze, F. Guattari, U. Larraceleta, Mil mesetas: capitalismo y esquizofrenia, Valencia 2004.
• ERRO 2000 – A. Erro, La Ilustración En La Literatura Infantil, “Revista Rilce”, Número Monográfico, n.º 16.3. (2000), pp. 502–511.
• HARBISSON 2013 – N. Harbisson, Un Cyborg Multicolor – QUO Mx., http:// quo.mx/2013/07/05/verbum/neil-harbisson-un-cyborg-multicolor (25.09.2013).
• KANDINSKY 1999 – W. Kandinsky. De lo espiritual en el arte, México 1999.
• KANT 2000 – I. Kant, Fundamentación de la metafísica de las costumbres, Santa Fe, Argentina 2000.
• LORRAINE 2012 – W. Lorraine, El Significado de La Ilustración En Los Libros Para Niños (Entrevista Con Maurice Sendak), “Revista Imaginaria”, Mayo 22, 2012. http://www.imaginaria.com.ar/2012/05/maurice-sendak-1928-2012/ (25.09.2013).
• RODARI 1980 – G. Rodari, La imaginación en la literatura infantil, “Perspectiva Escolar”, n.º 43, Marzo 1, 1980, pp. 40–50.
• Sabana, Simón Díaz. Vol. LPS 66299. Tonadas. Caracas, Venezuela: Palacio, 1974.
• VITE 2007 – E. Vite, Marcel Duchamp y el fin de las artes figurativas, “Estudios”, Instituto Tecnológico Autónomo de México, n.º 82, Otoño 2007, pp. 19–66.