Arte Popular, Arte Ingenuo y Arte Figurativo en la obra pictórica de Bárbaro Rivas

Popular Art, Primitive Art and Figurative Art in the paintings by Bárbaro Rivas

Bárbaro Rivas (1893–1967) is considered to be the first ‘primitivist’ and ‘figurativist’ in Venezuela. Local and ludic elements create the central axis of popular and figurative Venezuelan art transformation from the late 19th to the mid-20th century. It was when a sign in painting was redefined – resignified and became an element binding main forms of popular art, reality of artist’s world, simplicity of life transformed into an idea of primitivism. Like other artists of his times (Armando Reverón), Bárbaro Rivas derived his art from life of local society and his own experience. His art is marked with autobiographical elements, which constitute a borderline between common sense and madness. Presented world is permeated with religiousness, magic and superstitions. In visualization, it is important to present reality from a double perspective; his artworks contain twoand three-dimensional grounds embraced in a single depiction. Plastic poetics of Bárbaro Rivas contains contradictory elements, inconsistent prima facie, yet containing in their nature rudimentary elements rooted in popular imagination, religious beliefs, etc. The world, being a mixture of elements, becomes a peculiar metisage expressed through the simplicity of primitivism, in the context of searching and describing new worlds and experience. This article aims not only at explaining how Venezuelan artist imagines and plans his art, but also at describing his approach to popular and local elements in Venezuela, which then spread across the whole Latin America as a form of artistic expression.

Sztuka ludowa, prymitywizm i figuratywizm w malarstwie Bárbaro Rivasa

Bárbaro Rivas (1893–1967) jest uznawany za pierwszego prymitywistę i „figuratywistę” w Wenezueli. Elementy miejscowe i te o charakterze ludycznym tworzą centralną oś przemian sztuki ludowej i figuratywnej w Wenezueli od końca XIX aż do połowy XX wieku. Znak w malarstwie uległ w tym czasie zmianie znaczenia – resygnifikacji i stał się elementem łączącym główne formy sztuki ludowej, rzeczywistość świata artysty, prostotę życia przekształconą w ideę prymitywizmu. Bárbaro Rivas podobnie jak inni artyści jego epoki (Armando Reverón) wyprowadzał swoją twórczość z życia społeczności lokalnej i swoich własnych doświadczeń życiowych. Sztuka naznaczona została elementami autobiograficznymi, które stanowią granicę między rozsądkiem a szaleństwem. Ukazany świat jest przepojony religijnością, magią, przesądami. W obrazowaniu ważne jest ukazanie rzeczywistości w ujęciu podwójnej perspektywy, w dziełach odnajdujemy plany dwuwymiarowe i trójwymiarowe zamknięte w jednym przedstawieniu. Poetyka plastyczna Bárbaro Rivasa to elementy sprzeczne, nieprzystawalne prima facie, mające jednakże w swej istocie elementy rudymentarne zakorzenione w wyobraźni ludowej, wierzeniach religijnych itp. Świat, będący mieszaniną elementów, staje się swoistym metysażem, wyrażony zostaje prostotą prymitywizmu w kontekście wynajdywania i opowiadania o nowych światach i doświadczeniach. Artykuł ma na celu nie tylko wyjaśnienie, w jaki sposób wenezuelski artysta wyobraża sobie i planuje sztukę, lecz także jaki był jego stosunek do elementów ludowych i lokalnych w Wenezueli, które następnie rozprzestrzeniły się na całą Amerykę Łacińską jako formy artystycznego wyrazu.

BIBLIOGRAFIA:

• ACOSTA 2013 – L. Acosta, Arte Popular y Artesanía de Venezuela: BARBARO RIVAS – Artista Popular, en: Arte Popular y Artesanía de Venezuela, Accedido Noviembre 17, 2013. http://artesanosdevenezuela. blogspot.com/2010/09/barbaro-rivas-artista-popular.html.
• ALBERRO 2013 – N. Alberro, Lectura Del Semi nario XV – El Acto Psicoanalítico, Accedido Septiembre 26, 2013. http://www.imagoagenda.com/articulo.asp?idarticulo=1150.
• ANTONIO 1956 – F. de Antonio, Bárbaro Rivas, apunte para un retrato. Caracas: Impr. Cromotip, 1956.
• BACHELARD 1965 – G. Bachelard, La poética del espacio. México: Fondo de Cultura Económica, 1965.
• DALLÓN 1964 – E. Dallón, El Pintor Bárbaro Rivas, Un Abuelo Bondadoso y Genial, “Diario El Mundo”, Noviembre 3, 1964.
• HEIDEGGER 1988 – M. Heidegger, El ser y el tiempo, México: Fondo de Cultura Económica, 1988.
• MARÍN-MEDINA 2010 – J. Marín-Medina, El arte germinal de Rousseau: una revisión, “El Cultural”, Mayo 28, 2010, El mundo edition, sec. Arte.
• REYES TORRES 2011 – E. Reyes Torres, Bárbaro Rivas: (1893–1967). [Caracas, Venezuela]: El Nacional: Fundación Bancaribe, 2011.
• RIAL 1990 – J. A. Rial, Pintura de Bárbaro Rivas. Caracas: Instituto Nacional de Cultura y Bellas Artes, 1969.
• RIERA 1964 – L. Riera, Bárbaro Rivas, el Rousseau de Petare, “Bohemia Venezolana”, Revista Bohemia edition, sec. Cultura, 1964.
• RIVAS, BOULTON, DA ANTONIO 1984 – B. Rivas, A. Boulton, F. Da Antonio y Museo de Arte Contemporáneo de Caracas. Bárbaro Rivas, la intuición pictórica. [Caracas, Venezuela]: Museo de Arte Contemporáneo de Caracas, 1984.
• RIVAS, CALZADILLA 1976 – B. Rivas, J. Calzadilla, Obras fundamentales de Bárbaro Rivas. Petare, Venezuela: Consejo Municipal del Distrito Sucre, 1976.
• RIVAS et all. 2007 – Bárbaro Rivas, S. Juan Ignacio Parra, D. Rafael Romero, Félix Suazo y Sala Trasnocho Arte Contacto, Bárbaro Rivas: expresiones emotivas: en ocasión del 40 aniversario de su fallecimiento, Caracas 2007.
• RUIZ 1998 – R. Ruiz, Una aproximación crítica a la historia del arte ‘popular’ en Venezuela, “Kaleidoscopio”, vol. 5, n.º 9 (Junio 1998), pp. 93–101.
• SALVADOR 1992 – J.M. Salvador, Bárbaro Rivas: incandescencias y rescoldos, Centro de Arte Crisol, 1992. http://eprints.ucm.es/7116/1/Barbaro_ RIVAS.pdf.
• SARABIA, ZAMORA 1987 – X. Sarabia, E. Zamora, Bárbaro Rivas, el iluminado, Videocasete (BETA) 28 min. Caracas: Universidad Nacional Abierta, 1987.
• SUAZO 2013 – F. Suazo, Bárbaro Rivas. Autorretratos: 1954–1966, www.paisportatil.com. Accedido Noviembre 17, 2013. http://paisportatil. com/2011/12/19/barbaro-rivas-autorretratos-1954-1966-2/.