Importancia de los rituales de iniciación y de los tatuajes en las maras y pandillas centroamericanas

Importance of initiation rituals and tattoos in Central American “maras” and “pandillas”

The main purpose of the paper is to analyse the phenomenon of the identity of some criminal gangs in Central America (maras y pandillas). It shows mechanisms and symbolic aspects of their activities in this region, especially in Guatemala, Salvador and Honduras, exemplified by a group called la Mara Salvatrucha. The article presents the cultural and social background of these criminal communities involved in many illegal activities and the multidimensional problem of violence. The paper is focussed on the identity of the members of the criminal gangs analysed as the subcultures of violence and as a kind of contemporary urban tribes. It shows the most important symbolic aspects of their identity: rites of passage, the tattoo meanings, the importance of the image etc. The article refers to the factors of popularity of these criminal groups among many young, poor and marginalised people in Central America.

Znaczenie rytuałów inicjacyjnych i tatuaży w “maras” i “pandillas” Ameryki Środkowej

Artykuł podejmuje wątek istniejących w regionie Ameryki Środkowej młodzieżowych gangów przestępczych (maras y pandillas) pod kątem symbolicznych determinantów określających mechanizmy ich funkcjonowania. Egzemplifi kację zawartych w nim rozważań stanowią przede wszystkim grupy określane umownie jako La Mara Salvatrucha, działające w kilku państwach środkowoamerykańskich. Artykuł ukazuje te zbiorowości jako specyfi czny rodzaj współczesnych „miejskich plemion” i subkultur, w których szczególną rolę odgrywają zwyczaje inicjacyjne i inne aspekty dystynktywne, takie jak określony wizerunek, kreowany m.in. za pomocą tatuaży, slangu, odzieży. Analiza tu zawarta zwraca uwagę na poszczególne wymiary tożsamościowe oraz identyfikacyjne osób należących do subkultur przestępczych tego typu, jak również na uwarunkowania endogenne, sprzyjające ich oddziaływaniu szczególnie na ludzi młodych i werbowaniu ich do szeregów tych organizacji.

BIBLIOGRAFIA:

• Aguilar, Lissette 2006 - Jeanette Aguilar, Miranda Lissette, Entre la articulación y la competencia: las respeustas de la sociedad civil organizada a las pandillas en el Salvador, en: J. M. Cruz (eds.), Maras y pandillas en Centroamérica. Las respuestas de la sociedad civil organizada, Vol. IV, UCA Editores, El Salvador, 2006, pp. 37-143.
• Bakrania 2013 - Shivit Bakrania, Policy responses to criminal violence in Latin America and the Caribbean, GSDRC Report, 24.04.2013.
• Buchowski 1985 - Michał Buchowski, Etnologiczna interpretacja obrzędów przejścia, „Lud”, t. 69 (1985), pp. 63-73.
• Carranza 2006 - Marlon Carranza, Del asistencialismo a la incidencia y el cabildeo: las diversas respuestas de la sociedad civil organizada al fenómeno de las pandillas, en: Honduras. En: J.M. Cruz (eds.), Maras y pandillas en Centroamérica. Las respuestas de la sociedad civil organizada, Vol. IV, El Salvador: UCA Editores, 2006, pp. 235-328.
• Coser 1974 - Lewis Coser, Greedy Institutions: Patterns of Undivided Commitment, New York: Free Press, 1974.
• Galeotti 2020 - Mark Galeotti, Wory. Tajemnice rosyjskiej supermafii, trad. P. Cichawa, Warszawa: Znak, 2020.
• García Bravo 2013 - Rebeca García Bravo, Maras en Centroamérica y en México (Costa Rica, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Panamá, El Salvador), Madrid: Comisión Española de Ayuda al Refugiado, 2013.
• Gluckman 2012 - Max Gluckman, Politics, Law and Rituals in Tribal Society, New York: Transaction Publisher, 2012.
• Goubaud 2008 - Emilio Goubaud, Maras y pandillas en Centroamérica, “Urvio. Revista Latinoamericana de Seguridad Ciudadana”, no. 4, mayo (2008), pp. 35-46.
• Figuerola Ibarra 2005 - Carlos Figuerola Ibarra, Nuevos odres y viejos vinos: la violencia en América Latina en los albores del siglo XXI, en: Poder y política en América Latina, T. Castro Escudero, L. O. Costilla (eds.), “El Debate Latinoamericano”, vol. 3, Buenos Aires: Siglo Veintiuno Editores, 2005, pp. 186-213.
• Jasek, Kostulski, Gmitrowicz 2011 - Arkadiusz Jasek, Adrian Kostulski y Agnieszka Gmitrowicz, Analiza samookaleczeń i tatuowania w grupie osób prezentujących obie cechy, “Psychiatria Psychologii Klinicznej”, 11 (4) (2011), pp. 224-231.
• Khromina 2007 - Sylvia Khromina, The Broken Path: Juvenile Violence and Delinquency in Light of Sociological Theories, “Human Architecture: Journal of the Sociology of Self-Konwledge”, vol. 5, issue 2 (2007), pp. 91-100.
• Medina, Mateu-Gelabert 2007 - José Medina y Pedro Mateu-Gelabert, Maras y pandillas, comunidad y policía en Centroamérica. Hallazgos de un estudio integral, (octubre de 2007), DEMOSCOPÍA S.A.
• Munaiz 2013 - Claudia Munaiz, La Mara: un lienzo de vida y muerte en la piel, (10 de abril de 2013), „Internacional”.
• Ribando Seelke 2009 - Clare Ribando Seelke, Gangs in Central America, “Congressional Research Service”, (December 4, 2009), CRS Report for Congress.
• Sageman 2008 - Marc Sageman, Leaderless Jihad. Terror Networks in the Twenty-First Century, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2008.
• Santamaría 2013 - Gema Santamaría, La difusión y contención del crimen organizado en la subregión México-Centroamérica, en: J. C. Garzón, E. L. Olson (eds.), La diáspora criminal: la difusión transnacional del Crimen Organizado y cómo contener su expansión, Washington: Wilson Center, 2013, pp. 59-100.
• Shifter 2012 - Michael Shifter, Countering Criminal Violence in Central America, Council on Foreign Relations. Center for Preventive Action, Council Special Report No. 64, (April 2012), pp. 5-72.
• Sosa Meléndez, Rocha 2001 - Juan José Sosa Meléndez y José Luis Rocha, Las pandillas en Nicaragua, en: Maras y pandillas en Centroamérica, Managua: UCA Publicaciones, 2001.
• Stelmach 2017 - Michał Stelmach, Bezpieczeństwo w Ameryce Środkowej w XXI w. Między terroryzmem kryminalnym a terrorem państwowym, en: T. Domański (ed.), Międzynarodowe oblicza terroryzmu. Ujęcie interdyscyplinarne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017, pp. 185-207
• Śniadecka-Kotarska 2003 - Magdalena Śniadecka-Kotarska, Być kobietą w Ekwadorze, Warszawa: CESLA, 2003.
• van Gennep 2006 - Arnold van Gennep, Obrzędy przejścia, Warszawa: PIW, 2006.
• Varese 2009 - Federico Varese, Mafia rosyjska: prywatna ochrona w nowej gospodarce rynkowej, trad. A. Gąsior-Niemiec, Warszawa: Oficyna Naukowa, 2009.
• Winton 2012 - Ailsa Winton, Analysing the geographies of the ‘transnational’ gangs of Central America: the changing space of violence, “Investigaciones Geográficas”, Boletín del Instituto de Geografía, núm. 79 (2012), pp. 136-149.