Japanese Politeness and its Representation in the Language: Ways to Discover Main Principles and Implement in the Educational Process

Grzeczność w kulturze Japonii i jej reprezentacja w języku: sposoby odkrycia głównych zasad i ich realizacji w procesie wychowawczym

W Japonii występuje wiele relacji społecznych i interpersonalnych opartych na kryteriach moralnych, etycznych, rodzinnych i innych, takich jak ‘onkei-kankei’, ‘senkou-kankei’, ‘rigai- kankei’, ‘jouge-kankei’, ‘shinso –kankei’. Sensowne jest klasyfikowanie wszystkich aktów mowy lub pojedynczych wyrażeń według rodzaju intencji mowy (‘hyougen-ito’): ‘jiko-hyoushutsu’ (autoekspresja, nieuwzględnienie słuchacza), ‘rikai-yousei’ (celem jest wyjaśnienie sensu czegoś słuchaczowi), ‘koudou- tenkai’ (podejmowanie działań, od mówiącego lub słuchacza lub obojga oczekuje się określonego działania językowego). Kolejnym krokiem jest rozróżnienie kluczowych wzorców zachowań językowych, takich jak składanie wniosków, proponowanie własnych usług, udzielanie porad, udzielanie lub otrzymywanie uprawnień, deklarowanie własnych działań itp.
W celu uzyskania cenniejszych informacji na temat obiektu, pod uwagę jest brana japońska „teoria istnienia języka” (‘Gengo-Seikatsu’). Jako baza teoretyczna i praktyczna wykorzystane zostały prace naukowców japońskich (Tokieda Motoki, Kindaichi Haruhiko, Fukada Tomo, Nishio Minoru, Ikegami Teizo, Haga Yasushi i innych) i rosyjskich (Nikołaj Konrad, Swiatosław Niewierow).
Z drugiej strony, dobre wyniki można osiągnąć odnosząc się do tradycyjnej klasyfikacji aktów mowy w Europie Wschodniej: adresowanie osoby, znajomość, powitanie, pożegnanie, gratulacje, życzenia, wdzięczność, przeprosiny, prośba, zaproszenie, rada/propozycja, pocieszenie/współczucie/kondolencje, pochwała/aprobata, rozmowa telefoniczna. W pewnym stopniu ona może być skorelowana ze zróżnicowaniem japońskim.

BIBLIOGRAFIA:

• Малахова, Ю.В. 2010. Міжкультурна комунікація та способи її реалізації в іншомовному середовищі. Мовні і концептуальні картини світу 28: 132–138
• Неверов, С.В. 2005. Общественно-языковая практика современной Японии. Москва: КомКнига
• Озерська О.Ю. 2011. Етикетні правила у діловому спілкуванні японців. Вісник Київського національного університету імені Тараса Шевченка (серія ≪Східні мови та літератури≫) 17: 27–29
• Тумаркин, П.С. 2008. Японский язык: речевой этикет и обороты диалогической речи. Москва: АСТ: Восток-Запад
• Формановская, Н.И., Тучны, П.Г. 1986. Русский речевой этикет в зеркале чешского. Москва: Русский язык
• Фролова, О.П. 1997. Японский речевой этикет (лингвистический аспект). Новоси бирск: Редакционно-издательский отдел Новосибирского университета
• 蒲谷宏・川口義一・坂本惠（1998）『敬語表現』大修館書店
• スリーエーネットワーク編著（2002）『みんなの日本語　初級Ⅰ　本冊』スリーエーネットワーク
• スリーエーネットワーク編著（2004）『みんなの日本語　初級Ⅱ　本冊』スリーエーネットワーク
• 平井 悦子, 三輪 さち子 (2007)『中級を学ぼう―日本語の文型と表現56 中級前期』スリーエーネットワーク
• 平井 悦子, 三輪 さち子 (2009)『中級を学ぼう―日本語の文型と表現８２ 中級中期』スリーエーネットワーク
• 文化外国語専門学校編著（1994）『文化中級日本語Ⅰ』文化外国語専門学校