Ze źródeł publicystycznych i naukowych wiadomo, że Romowie są grupą, która nieumiejętnie zarządza budżetem rodzinnym (Paszko, 2010). Wzorce działań ekonomicznych dziadków i rodziców są w naturalny sposób „dziedziczone” przez pokolenie dzieci i młodzieży, co – z jednej strony – czyni je nieprzystosowanym do funkcjonowania we współczesnym, zmerkantylizowanym świecie (Górnik- -Durose, 2007)1, a z drugiej – przyczynia się do utrwalenia negatywnych stereotypów na temat całej romskiej społeczności, pogłębiając istniejącą już alienację. Tradycyjne „kombinowanie”, żebractwo, pozyskiwanie świadczeń z opieki społecznej, drobne kradzieże, handel w „szarej strefie” są zachowaniami, które wzbudzają wrogość, lęk i pogardę u innych osób. Utrudniają też Romom codzienne funkcjonowanie. Właściwe zrozumienie przez dzieci romskie zjawisk gospodarczych, a także zdobycie umiejętności podejmowania działań o charakterze ekonomicznym i konsumenckim stanowi podstawę kształtowania się ich opinii, postaw i zachowań, które pozwolą im w dorosłym życiu unikać błędnych decyzji i ich negatywnych skutków (np. nielegalnego pozyskiwania środków pieniężnych i dóbr, nadmiernego zadłużania się, nieracjonalnego dysponowania budżetem domowym). W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań jakościowych2. Ich głównym celem było uzupełnienie luk w wiedzy dotyczącej funkcjonowania ekonomicznego, edukacji ekonomicznej i konsumenckiej, jaka świadomie i/lub zwyczajowo dokonuje się w rodzinach romskich. Dane pochodzą z 17 wywiadów pogłębionych z udziałem przedstawicieli grupy Polska Roma. Wywiady zrealizowano w trzech miastach o dużej, średniej i małej wielkości. Próba została zróżnicowana ze względu na poziom zamożności (ubodzy vs. zamożni), płeć oraz wiek badanych (badano przedstawicieli dwóch różnych generacji).

The authors aim to draw attention to underestimating and disinterest in conducting a social study on the Roma population in socialism, which was carried out only in the early 1970s. The study on social and pathological phenomena focused on the impacts on the overall societal scale. The researchers did not perform studies in Roma communities and families. The state-controlled blanket assimilation was expected to automatically arouse positive changes in Roma families. Research into social pathology in Roma communities and families was launched only in the second half of the 1990s, mainly after the millennium. The study points to the authors’ archival qualitative research at the turn of 2020 and 2021 in the Slovak National Archives in Bratislava. The second part of the article presents qualitative research on violence against Romani women in connection with the presented effects of not addressing this negative phenomenon. The main goal of the research is to show the extent of interest in the social situation of the Roma during the communist regime and to point out the main problems in the present day.

Stigmatization of the Roma community on the example of kolski county

The purpose of this article is to show the level of stigmatization of the Roma community in kolski county. With the help of the survey conducted, the opinions and degree of correlation of other residents of kolski county regarding their relations with Roma were presented. It was also important to show the causes of deepening stigmatization and its manifestations.