W ostatnich latach filmowcy średniego pokolenia chętnie pokazywali przemoc poprzez jej ujęcie gatunkowe: czy to w thrillerach (filmach o seryjnych zabójcach), czy filmach kryminalnych. Najmłodsze pokolenie filmowe - urodzone w latach osiemdziesiątych - spogląda na ten motyw z zupełnie innej perspektywy. Młodzi twórcy unikają konwencji gatunkowych, przełamując - estetycznie i fabularnie - dotychczas dominujący w rodzimej kinematografii obraz przemocy i stawiając przed nim nowe zadania. W artykule przyglądam się sposobom obrazowania śmierci w najmłodszym kinie, z zaznaczeniem filmowych i społecznych kontekstów oraz analizą ich funkcji. Przedstawiam reprezentacje zabijania w ramach trzech strategii: heroicznej atrakcyjności, arthouse’owej dosadności i generacyjnej diagnozy. Heroiczną atrakcyjność opisuję na przykładzie dwóch filmów o powstaniu warszawskim - Miasto 44 (2014, J. Komasa) oraz Baczyński (2013, K. Piwowarski) - w których estetyzowana śmierć zostaje pokazana jako najwyższy model poświęcenia dla ojczyzny, a jednocześnie pełni rolę atrakcji. Na antypodach takiego obrazu figuruje strategia kina artystycznego, w której zabójstwo ukazane jest jako bezsensowny akt przemocy. Analizy tego motywu, estetycznie wzorowanego na konwencjach zachodniego kina arthouse’owego, dokonuję na przykładzie Placu zabaw (2016, B.M. Kowalski) i Hardkor disko (2014, K. Skonieczny). Za pośrednictwem trzeciego sposobu pokazywania zabijania - występującego w: Obietnicy (2014, A. Kazejak), Reakcji łańcuchowej (2017, J. Pączek) i Bejbi Blues (2012, K. Rosłaniec) - twórcy próbują rysować obyczajowy i psychologiczny portret danej generacji. W artykule szczegółowo analizuję powyższe strategie ukazywania śmierci i reprezentacje obrazów przemocy w najnowszej kinematografii, aby ukazać je jako odmienne na tle dotychczasowych tradycji kina polskiego.

Tackling biography. Building religious identity amidst the discontinuity of intergenerational transmission

The article explores the issues of searching for identity in the third post-war Polish Jew generation. Its purpose is to try to reconstruct the experience of becoming a religious Jew and choosing the Jewish path during adolescence faced with missing or incomplete transmission of intergenerational cultural heritage. The two biographies were investigated in terms of the educational paths of their narrators, primarily informal education, independent gaining of cultural (religious) knowledge, as well as the opportunities and limitations of formal Jewish education in Poland. The research was based on the biographical method, unstructured/in-depth interviews. The article consists of four main parts: 1. the application of the biographical method to own research; 2. the social context of the biography of the “unexpected generation”; 3. two biographical exemplifications; 4. the portrayal of the narrators’ struggles in building their own path in religious education. The exemplifications provided by the two biographies help identify the process of “becoming a religious Jew” in the “found generation”, illustrate individual biographical events and common biographical sequences. Furthermore, the article pinpoints the so-called biographical anchors, including prominent figures, religious authorities, minority organisations, and accessibility of religious education in Polish conditions – factors that contribute to the rise of the “cultural self”.

Youth and the values of the democratic social order. A report from dynamic and comparative studies

The text is a presentation of the preliminary results of team research on the attitude of students towards the value of the renewal of social order, reconstructed in Piotr Sztompka’s “renewal decalogue”. On the basis of the results of the exploration carried out 30 years ago on “Youth in relation to the values and norms of social life”, a new scientific research was designed. It was carried out at several Polish and Ukrainian universities, in a group of students from several faculties. Ten values and forty norms of social life were assessed twice on a six-point scale. The respondents were first asked to indicate to what extent they considered certain values of social life as personally important and how they influenced their lives in various social situations. Then, they had to assess to what extent the given norms are noticed in their environment and are present in contemporary social life. The research report contains the results of the exploration of only a part of the study cohort, 272 students of pedagogy from Polish universities and 91 students from pedagogical universities in Ukraine. The obtained results were additionally compared with those obtained three decades earlier in a group of students of the same faculty.