Państwo sowieckie w apogeum stalinizmu było w pełni rozwiniętym państwem totalitarnym. Marzenie o nowym człowieku, stanowiące istotę reżimu totalitarnego, zmieniło się w koszmar. Ten, kto znajdował się w orbicie Józefa Stalina, nie miał wyjścia: stawał się albo ofiarą, albo sprawcą. Jego władza absolutna wyrosła z bezgranicznych rozmiarów terroru. Przemoc stalinowska była możliwa tylko dlatego, że Stalin i jego otoczenie traktowali ją jako oczywiste narzędzie służące umocnieniu władzy i przekonanie to pochodziło nie z tekstów europejskiego marksizmu, ale z doświadczenia i mentalnego ukształtowania sprawców. Stalin używał przemocy, kalkulując na zimno swoje posunięcia, gdyż grę ze śmiercią uważał za element mechanizmu władzy. Jednocześnie Stalin był mordercą, któremu zabijanie i zadawanie bólu sprawiało radość i który wykorzystywał argumenty ideologiczne, zapisane w kanonicznych tekstach teoretyków marksizmu, do tego, by móc na zewnątrz uzasadnić swoje przestępcze decyzje.