30 lat później: problem rządów prawa w exposé ministrów spraw zagranicznych Polski z perspektywy 1990 i 2019 r.
- Institution: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
- Year of publication: 2021
- Source: Show
- Pages: 210-228
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/athena.2021.70.13
- PDF: apsp/70/apsp7013.pdf
Artykuł stanowi próbę porównania obecności problematyki rządów prawa w dorocznych exposé ministrów spraw zagranicznych RP z perspektywy 1990 i 2019 r. Impulsem do wzmiankowanej analizy wystąpień Krzysztofa Skubiszewskiego i Jacka Czaputowicza były: 30. rocznica powołania rządu Tadeusza Mazowieckiego i – co się z tym wiąże – zapowiedź ustanowienia standardów prawnych charakterystycznych dla zachodnich demokracji liberalnych oraz, siłą rzeczy, bieżący spór wokół praworządności w Polsce. Okoliczności te sprawiły, że zagadnienie rządów prawa zajęło istotne miejsce w przemówieniach obu szefów dyplomacji. W artykule dokonano analizy wystąpień obu ministrów spraw zagranicznych. Kwestia praworządności pojawia się w nich w następujących kontekstach: krajowym (transformacja wymiaru sprawiedliwości i towarzyszący jej dyskurs) oraz międzynarodowym, obejmującym relacje Polski z innymi państwami (ze szczególnym uwzględnieniem państw sąsiedzkich) i organizacjami międzynarodowymi (Rada Europy – przez pryzmat przede wszystkim Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Unia Europejska, ONZ). O ile minister Skubiszewski w pewnym sensie wyznaczył w swym exposé „punkt wyjścia” polskiej polityki zagranicznej (w tym zobowiązanie do implementacji międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka), tak Jacek Czaputowicz „punkt dojścia”, bowiem najistotniejsze cele wolnej Polski w sferze stosunków zewnętrznych zostały na przestrzeni 30 lat zrealizowane. Zmiana polityczna, jaką przyniosły wybory parlamentarne w 2015 r., sprawiła, że problem rządów prawa w Polsce stał się – także w polityce zagranicznej – na powrót aktualny.