Support of the European Union for Roma in Poland

Forms of support for Roma in Poland coming from the European Union revolve mainly around the projects under the Human Capital Operational Programme and on the basis of the Community Initiative Equal Programme. Among the realized projects the special place is occupied by these concerned with the fight against unemployment and with the support of education among the Roma minority.

The projects, implemented throughout the years, provide a chance to change the perception of the Roma minority by the society. For the opportunity to participate in a holistic educational process and open access to the labour market seem to be the only way to improve the existing living standards.

The advantage of the projects which certainly cannot be overlooked is the fact that the proposed aid enables a change in living conditions of entire Roma families, while respecting their culture, customs and traditions. For only in this way an improvement of the living conditions of the Roma people and a gradual integration with the rest of the society are possible.

Literacy skills of Roma children throughout Europe are shown to be significantly lower compared with their non-Roma peers. This fact is frequently attributed to the substandard socio-economic status (SES) of the Roma population. However, there is little empirical substantiation for the extent to which the SES of Roma children can be associated with poor literacy skills, as well as the extent to which remedial programs aimed to enhance those skills can be effective after school starts. The presented study aimed to analyze comparatively the relationship between SES and one of the literacy predictors, phonemic awareness (PA), of 171 Roma (n = 42) and non-Roma (n = 129) first-graders, and the effectiveness of a classroom intervention program aimed to enhance this skill. Results showed that a) PA of Roma 1st graders is significantly lower than that of their non-Roma peers coming from the same community, but the difference is significantly reduced after accounting for SES, b) there are important inter-ethnical differences between Roma and non-Roma when PA is correlated with socio-economic indicators, c) intervention programs aimed to increase the PA of Roma children should begin earlier than 1st grade, if expected to produce significant effects above and beyond those generated by regular classroom activities and d) the development of the PA of Roma and non-Roma children has a similar growth rate once they start receiving formal education.

W artykule zaprezentowano wyniki dwóch projektów z udziałem dorosłych Romów z Bułgarii i Szwecji. Romowie posiadali umiejętność czytania i pisania w ich języku ojczystym – romskim, a w procesie alfabetyzacji użyto podejścia ekologicznego. Proces ten zakłada, że tło kulturowe i kulturowe środowiska uczących się powinny zostać użyte jako główne narzędzie w procesie alfabetyzacji. Rezultatem obu projektów było nie tylko osiągnięcie przez biorących w nich udział Romów umiejętności piśmienniczych w języku romskim, ale także zdobycie wiedzy na temat ich historii i kwestii tożsamościowych.

Artykuł poświęcony jest realizowanym formom wsparcia instytucjonalnego uczniów pochodzenia romskiego w polskim systemie oświaty. Romowie są grupą zagrożoną wykluczeniem społecznym, dlatego bardzo istotne jest systemowe wsparcie rodzin, a szczególnie uczniów w środowisku. Aktualnie proponowane formy pomocy koncentrują się na realizowaniu zadań edukacyjnych, mających na celu podtrzymywanie tożsamości etnicznej i językowej oraz integracji uczniów pochodzenia romskiego ze społeczeństwem. Jednak warto zastanowić się, w jakim stopniu wsparcie instytucjonalne ma znaczenie dla podtrzymywania tożsamości etnicznej uczniów pochodzenia romskiego i czy nie skutkuje zjawiskiem zatracania przez dzieci tradycji lub odizolowania się od własnej grupy, co w konsekwencji doprowadzić może do zanikania obyczajów i kultury romskiej.

Avant-garde actresses and feminist theatre in Rome in the 1970s: new stages and new forms of expression

This essay is based on one of the ORMETE (Oralità Memoria Teatro: www.ormete.net) projects: Donne di teatro a Roma ai tempi della mobilitazione femminista (1965-1985). The research shows the inter-relations between the feminist movement and the actresses of the avant-garde scene in Rome. The focus of each of the women’s personal narrations is characterised by its strong and definite feminist or anti-conformist identity and by its determination to channel its own imagery in the experimental scene of the avant-garde. Many of the women gathered in feminist companies or joined collective groups; some ventured the road of dramaturgy, while still others dared more alternative, experimental kinds of solo performances. This text sheds light on a variety of alternative spaces for performances in Rome. It is there where these new forms of theatrical expressions were born.

Artykuł omawia zagadnienia edukacji dzieci romskich w szkołach specjalnych i ich dwujęzyczność. Bardzo często dzieci romskie w wielu krajach Europy Wschodniej są umieszczane w szkołach specjalnych na podstawie testów w oficjalnym języku danego kraju. Dwujęzyczność dzieci romskich nie jest uznawana za zjawisko pozytywne. W niektórych krajach (np. w Republice Czeskiej i Słowacji), jeśli dzieci posługują się jakąś formą języka urzędowego, ale nie językiem właściwym, nadal uważane są za niepełnosprawne intelektualnie. Wyłącznie na podstawie znajomości języka są wysyłane do szkół specjalnych.W artykule przedstawiono również takie kwestie, jak segregacja i dyskryminacja poprzez edukację, rola rozwoju języka ojczystego, zagadnienia dwujęzyczności w szkole oraz program ROMED Rady Europy dla mediatorów szkolnych. W końcowej części opracowania autorzy sugerują kilka propozycji, co mogą zrobić więcej w tym zakresie szkolni mediatorzy, aby zintegrować uczniów romskich w szkole grupy większościowej i aby ich integracja nie była traktowana jako kara, jak to jest aktualnie akceptowane w niektórych krajach.

We współczesnym społeczeństwie sukces i jakość życia jednostki uzależnione są od zdobytego przez nią wykształcenia. Z licznych badań wynika, że właśnie deficyt niezbędnego poziomu wykształcenia należy do kluczowych czynników odpowiedzialnych za społeczne, a przede wszystkim ekonomiczne wykluczenie Romów. W ten sposób w dłuższej perspektywie system kształcenia jest niezwykle istotnym narzędziem służącym do ograniczenia skutków marginalizacji Romów i umożliwiającym wzrost ich szans na zaangażowanie społeczne. Systematyczne kroki wspierające kształcenie romskich dzieci oraz ich sukcesy w szkole budzą duże nadzieje, są również przedmiotem wielu wysiłków i pochłaniają znaczące środki finansowe. Artykuł powstał na podstawie projektu grantowego IGA SV60171706020 / 2110 Koncepcja wartości edukacyjnych z perspektywy uczniów z różnych środowisk kulturowych (Uniwersytet Tomasa Baty w Zlínie, Wydział Humanistyczny, Wydział Nauk Pedagogicznych, Republika Czeska). Autorka wykorzystuje częściowo wyniki realizowanego projektu, skupia się nie tylko na przyczynach szkolnych niepowodzeń romskich uczniów i studentów, ale głównie na czynnikach warunkujących pozytywną ścieżkę edukacyjną wyróżnionych grup. Przy wykorzystaniu metody rozmów narracyjnych z Romami z wyższym wykształceniem poszukuje ważnych momentów i specyficznych sytuacji, które przyczyniły się do uzyskania przez nich sukcesów edukacyjnych, ukoronowanych uzyskaniem absolutorium wyższej uczelni. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, iż aspiracje edukacyjne, jasno określone cele, wysoka pozycja edukacji w systemie wartości jednostki oraz własne możliwości i wysiłek są czynnikami determinującymi sukcesy szkolne romskich uczniów. Istotne są też rola wzorca grupy społecznej, jaką jest inteligencja romska, oraz postawa nauczyciela i jego kompetencje.

The article is aimed at drawing attention to the research motifs explored by the author in his studies and, first of all, at raising questions about the sense of research into the Romani identity. An attempt is made here both to suggest some theories and methods which can be useful in identity studies and to signal the difficulties in carrying such research out. The major subject matter of the suggested research projects should address the problems of the Romani identity and culture, this ethnic group’s participation in education, and their specific social and professional activity. What seems to be justified (after a reliable diagnosis of the needs, problems, prospects and possible solutions) is the unceasing need for designing programmes, projects and local policies which address the Roma and which come into being with their participation. However, the activities conducted so far should be subjected to an in-depth analysis and evaluation, also in regard to the specificity of Roma communities from various groups and countries. This might help to indicate the elements of their identity, as well as the level of joint participation in the context of the still incomplete integration with culturally dominating majorities.

The paper comprises a retrospective overview of the educational situation of the Roma in the USA. In contrast to the European situation, efforts to establish schools for Romanies in the United States have been both few in number and - with only a couple of limited exceptions - unsuccessful. There are approximately one million Romanies in the USA, a number which is slowly growing and till now there are any schools established for Romanies to learn their mother tongue or to get integrated in the mainstream educational system of the USA.