The study tackles the issue of applying respective theories of European integration to explain the processes occurring in the EU, and in particular, in the debt-wrecked eurozone. In the author’s view, the eurozone crisis revived the dispute over the shape of EU. On one hand, it is the supranational neofunctionalism and on the other, state-centric intergovernmentalism views clashing with one another. The author believes that the key theory that successfully explains the member states’ behavior in face of eurozone crisis is the intergovernmentalism theory. It assumes the primacy of nation-state and its interests in the process of European integration. This is particularly apparent in the time of crisis when supranational mechanisms typical of neofunctionalist theory serve solely the purpose of legitimizing national interests of the economically strongest EU members.

Ujawniające się w ramach Unii Europejskiej (UE) procesy dezintegracyjne wywołują potrzebę i postulaty stworzenia teorii dezintegracji europejskiej. Obecnie możemy mówić co najwyżej o istnieniu zaczątków takich teorii. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę wykazania, że istniejące teorie integracji europejskiej mogą być z powodzeniem wykorzystane do analizy procesów dezintegracyjnych. Można tego dokonać relatywnie prostym zabiegiem, poprzez potraktowanie ich w sposób „odwrócony”. Innymi słowy, teorie te – tak jak można stosować przy eksplanacji procesów integracji, tak też można zastosować dla wyjaśnienia, dlaczego niektóre państwa nie chcą lub nie mogą uczestniczyć w procesach zbyt daleko idącej integracji europejskiej. W artykule niniejszym, wykorzystując metodę studium przypadku, wskazano na potencjał, jaki posiadają dwie teorie integracji: federalistyczna i międzyrządowa w wyjaśnieniu fenomenu Brexitu. Rozpoczęcie negocjacji o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE przedstawia się jako skutek bądź to nieprzystawalności i braku akceptacji dla modelu federalistycznego, bądź to jako fiasko promowanego modelu integracji międzyrządowej.