Bologna Process and the condition of higher education in Poland

Higher education in the era of globalization, the growing specialization, interdisciplinarity, internationalization – is constantly evolving. With the Bologna process of european education adapts to the changes. In particular, the changes in the way education at the tertiary level, the introduction of quality standards, the promotion of mobility, creating a universal comparable qualifications framework. The article describes the history of the Bologna Process; characterized tools to achieve the main objectives; made a preliminary assessment of the state of higher education in Poland compared to other European countries; an attempt to identify future prospects, developments and challenges.

W artykule zostały poddane analizie naukowe badania komparatystyczne ukraińskich uczonych dotyczące rozwoju pedagogiki w Rzeczypospolitej Polskiej oraz doświadczenia tego kraju w reformowaniu systemu edukacji w kontekście eurointegracji. Podkreślono, że dla ukraińskich uczonych polskie doświadczenia są najbardziej aktualne i interesujące, o czym świadczą liczne publikacje w czasopismach naukowych oraz dysertacje. Określono i przeanalizowano ponadto podstawowe grupy tematyczne takich badań, jak: rozwój edukacji uniwersyteckiej; edukacji międzykulturowej; profesjonalne przygotowywanie przyszłych nauczycieli; modernizacja edukacji zawodowej; transformacje w systemie edukacji szkolnej; nauczanie i wychowywanie uczniów; analiza sylwetek postaci historycznych, które włożyły wielki wkład w rozwój nauk pedagogicznych; nowe podejścia do zarządzania systemem edukacji. Odwołano się do fundamentalnych badań polskich uczonych w zakresie wymienionej problematyki. Sformułowano wniosek, zgodnie z którym polskie szkoły naukowe, reformy w dziedzinie edukacji są katalizatorem naukowych idei ukraińskich uczonych w dziedzinie pedagogiki, wzorem modernizowania edukacji w kontekście jej europejskiego rozbudowywania.

Design Thinking. Teoria i praktyka dydaktyczna
Design Thinking jest procesem skoncentrowanym wokół człowieka i jego potrzeb, może być stosowany do tworzenia nowych produktów, usług, ale także rozwiązywania problemów. Nie ma jeszcze ustalonej definicji Design Thinking, gdyż jest to bardziej sposób myślenia niż sztywna technika działania. Kluczowe w tym procesie jest rozumienie nawyków, kontekstu społecznego i motywacji użytkowników danego produktu/usługi/innowacji. Użytkownik i jego potrzeby znajdują się w centrum procesu Design Thinking. W związku z tym bardzo ważne jest to, by wejść do świata użytkowników i wysondować ich oczekiwania np. w formie ankiet czy wywiadów. Dzięki temu innowacyjne pomysły będą miały przełożenie na realia funkcjonowania produktu czy usługi. Celem artykułu jest przedstawienie ram teoretycznych DT, podstawowych technik stosowanych w tej metodzie i praktycznych efektów zastosowania Design Thinking w szkolnictwie wyższym.

Przy użyciu nowych danych, w kontekście aktualnych tendencji, poddano analizie zjawisko umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego na Ukrainie pod kątem mobilności studentów i współpracy międzynarodowej, wskazując przede wszystkim na jego asymetrię. Polska, Niemcy i Rosja są priorytetowymi krajami dla ukraińskich studentów podejmujących studia wyższe za granicą (70% ukraińskich studentów uczy się w tych krajach). Polska stała się kluczową destynacją niedawno, a liczba studentów z Ukrainy gwałtownie wzrasta (ponad 33%). Największe grupy studentów zagranicznych na Ukrainie pochodzą z Azerbejdżanu, Turkmenistanu, Indii, Nigerii i Maroka (52%), podczas gdy jest tylko 8,1% studentów z krajów OECD, 2,9% z UE, 0,9% z G7 i prawie 14% z państw sąsiadujących. Gruzja zastąpiła Rosję wśród 10 głównych państw dostarczających studentów na Ukrainę. Całkowite poziomy eksportu i importu w szkolnictwie wyższym mierzone mobilnością studentów na Ukrainie są mniejsze w obu przypadkach niż 4/5%. Można również zauważyć zasadniczą dysproporcję w regionalizacji umiędzynarodowienia edukacji wyższej poprzez przypływ studentów na korzyść wschodnich i południowych części Ukrainy. Ogólny kontekst nauki języków obcych studentów międzynarodowych zmienił się ostatnio z dominacji rosyjskiego (57%) na dominację języka ukraińskiego (49%). Potwierdza się także wzrastająca tendencja do rozszerzania współpracy, w kontekście Europejskich Obszarów Szkolnictwa Wyższego i Badań, UE i państw partnerskich w obrębie programów Erasmus+ oraz Horizon 2020. Ostatnia modernizacja legislacyjna dotycząca szkolnictwa wyższego wzmacnia jego internacjonalizację na Ukrainie.

Distance learning of pedagogy students during the COVID-19 pandemic – empirical considerations

The article presents the results of research conducted in 2020 among students of pedagogy of the Institute of Education and Communication Research of the Silesian University of Technology in Gliwice (Poland) regarding the evaluation of the quality of remote education introduced in response to the situation caused by the global COVID-19 pandemic and compared them with the results obtained by others native and foreign researchers, which made it possible to specify several conclusions for further work on the application of this form of education in academic education. The main method used in the research was a diagnostic survey with the technique assigned to it. The survey, taking into account the current situation of the university, resulting from distance learning during the pandemic, as well as other information disclosed by the media, consisted of two parts. The first part contained four questions (including those relating to demographic conditions). The second part consisted of questions focused on the research issues set out in this study, the main purpose of which was to learn about the opinions and views of students of pedagogy on compulsory distance education, implemented during the COVID-19 pandemic. The results of the research have brought a lot of new information, important for the extended analyzes and measurements of remote education conducted in many countries during the lockdown, which will allow, during possible subsequent epidemic threats, to exclude the diagnosed and identified problems that hinder the implementation of remote education of students.

The right to education is at the heart of the notion of cultural rights, established in basic laws and international treaties. Meanwhile, outside the official educational system, the phenomenon of tutoring is becoming an increasingly influential factor contributing to the deepening of inequalities in access to education. This article presents the results of research carried out using the survey method - auditorium questionnaire, on the total population of the first-year students of first-cycle programme and long-cycle Master’s programme at the University of Rzeszów. The aim of the article was to indicate the cultural and social factors that determine the use of private tutoring by the surveyed students. The University of Rzeszów is the largest public institution of higher education in south-eastern Poland. The research provided interesting conclusions for the discussion on the development of informal education in the form of additional paid lessons and their impact on the formal education system in Poland.

Autorzy przedstawili kreatywność w nauczaniu i uczeniu się jako główną siłę napędową tworzenia wiedzy, awansu społecznego i gospodarczego. Ocenili opinie nauczycieli i studentów na temat praktyki kreatywnego nauczania w szkolnictwie wyższym w Rwandzie. Wszyscy respondenci podzielali wspólne poglądy na temat konieczności zwiększania kreatywności w szkolnictwie wyższym. W badaniu zasugerowano, że istnieje potrzeba dalszego doskonalenia różnych metod nauczania i uczenia się, aby skutecznie wdrażać kreatywność w nauczaniu i uczeniu się, co ma kluczowe znaczenie dla wykształcenia kompetentnych i wykwalifikowanych absolwentów, którzy mogą następnie pomóc w osiągnięciu krajowego celu, jakim jest zwiększenie innowacyjności.

Ombudsman Institutions in Universities and the Principle of Their Autonomy

The constitutionally guaranteed principle of autonomy of universities, necessary for the implementation of the mission of the system of higher education and science means, among other things, that the authorities of higher education institutions must be left with the sphere of free decision on matters of internal organization. In view of the problems that occur in the life of academic communities, related, among others, to the implementation of the principle of equality and non-discrimination, the need to provide special protection for persons with disabilities, the authors reflect on the need to create ombudsman institutions in universities, indicating the principles on the basis of which such bodies could be created and operate in such a way that it could be reconciled with the principle of autonomy of universities.

The subject of the research is the problem of mass migration of the intellectual elite from Belarus. The analysis of the current situation in Belarus shows that a special role in the migration of Belarusian scientists and academic teachers is not played by economic factors, but to a greater extent, by political and social factors. Migration has taken the form of flight from Belarus, which is leading to a huge crisis in Belarusian science, education and society in general. The largest number of Belarusian scientific migrants is in Poland, where programs of assistance to Belarusian scientists and favourable conditions for moving have been created. Highly qualified specialists, leaving to work in other countries, bring significant bene-fits to the host country, at the same time causing huge, irreparable damage to the country they leave. For host countries, the migration of the intellectual elite serves as a tool to increase the country’s competitiveness in the world market.