Antropologia pedagogiczna jako określona dziedzina nauki zaczęła kształtować się w XIX wieku. Filozofowie i pedagodzy z różnych państw zaczęli wypowiadać się na temat roli antropologii pedagogicznej w nauczaniu i wychowaniu i opracowywać ją jako samodzielną dziedzinę wiedzy filozoficznej i pedagogicznej. W Niemczech opracowaniem antropologii pedagogicznej jako samodzielnej dziedziny wiedzy zajmował się Karl Schmidt (1819–1864) wraz ze swoimi uczniami, a w Rosji – Konstanty Uszyński (1823–1870), również wspólnie ze swoimi uczniami. W istocie były to dwie szkoły, które nie zawsze wiedziały o swoim istnieniu i pracowały samodzielnie.
Aktualnie w antropologii pedagogicznej istnieje dość duża liczba jej definicji, a także punktów widzenia, jeżeli chodzi o metodologię i metody badawcze. Jeżeli uwzględnimy badania antropologów przeprowadzone w Anglii, Francji, Rosji, USA i Niemczech, to możemy wyróżnić kilka podejść dotyczących definicji antropologii pedagogicznej. Antropologia pedagogiczna rozpatrywana jest jako: 1. metodologia nauk o wychowaniu i jako swoista podstawa pedagogiki ogólnej, do której wchodzą wyniki wiedzy naukowej na temat człowieka w procesie wychowania; 2. jednolita i systemowa wiedza o człowieku wychowywanym i wychowującym i jako samodzielny kierunek o nauczaniu; 3. jako integracyjna nauka o człowieku – podmiocie i przedmiocie kształcenia; 4. jako nauka uogólniająca różnorodną wiedzę o człowieku – podmiocie wychowania, co z kolei wymaga określenia jej metod, przedmiotu, podmiotu, celów i zadań; 5. antropologia pedagogiczna i międzykulturowa, która systematyzuje i podsumowuje cały system wiedzy, umożliwiający regulowanie zarówno problemu Ja, jak i problemu współzależności Ja z innymi Ja oraz pracę w systemie „człowiek–człowiek”.

W artykule zostały poddane analizie naukowe badania komparatystyczne ukraińskich uczonych dotyczące rozwoju pedagogiki w Rzeczypospolitej Polskiej oraz doświadczenia tego kraju w reformowaniu systemu edukacji w kontekście eurointegracji. Podkreślono, że dla ukraińskich uczonych polskie doświadczenia są najbardziej aktualne i interesujące, o czym świadczą liczne publikacje w czasopismach naukowych oraz dysertacje. Określono i przeanalizowano ponadto podstawowe grupy tematyczne takich badań, jak: rozwój edukacji uniwersyteckiej; edukacji międzykulturowej; profesjonalne przygotowywanie przyszłych nauczycieli; modernizacja edukacji zawodowej; transformacje w systemie edukacji szkolnej; nauczanie i wychowywanie uczniów; analiza sylwetek postaci historycznych, które włożyły wielki wkład w rozwój nauk pedagogicznych; nowe podejścia do zarządzania systemem edukacji. Odwołano się do fundamentalnych badań polskich uczonych w zakresie wymienionej problematyki. Sformułowano wniosek, zgodnie z którym polskie szkoły naukowe, reformy w dziedzinie edukacji są katalizatorem naukowych idei ukraińskich uczonych w dziedzinie pedagogiki, wzorem modernizowania edukacji w kontekście jej europejskiego rozbudowywania.

Od połowy lat 90. XX wieku w Republice Czeskiej coraz częściej podejmowana jest kwestia edukacji międzykulturowej. Głównym celem niniejszego opracowania jest charakterystyka ról rodzicielskich wietnamskich rodziców. W pracy przyjrzano się różnymi rodzajami postaw i wpływów rodziców na edukację dzieci. W artykule przedstawiono strategie edukacyjne podejmowane przez rodziców wietnamskich dzieci. Jednocześnie praca ujawnia znaczenie edukacji dla rodzin imigrantów. Z punktu widzenia wietnamskich rodziców najistotniejsze jest zapewnienie dzieciom pełnej integracji ze społeczeństwem czeskim.

Artykuł stanowi prezentację projektu badawczego mającego na celu diagnozę przygotowania polskich nauczycieli i pedagogów (pracujących na różnych etapach kształcenia formalnego) w zakresie edukacji międzykulturowej. Podjęta w projekcie problematyka stanowi odpowiedź na zmiany zachodzące we współczesnym świecie (w tym – na szczególnie wyrazistą w ostatnich latach – intensyfikację ruchów migracyjnych), które wymagają od nauczycieli wiedzy merytorycznej i metodycznej do pracy w zróżnicowanej kulturowo klasie/szkole i wielokulturowym społeczeństwie. Podstawę warsztatu metodologicznego stanowi zbiór autorskich narzędzi – kwestionariusz ankiety i skale pomiarowe, stworzone w efekcie wcześniejszych poszukiwań badawczych i zaadoptowane informatycznie do realizacji badań ogólnopolskich i międzynarodowych.

W artykule zostały zawarte obszerne fragmenty analizy kapitału społecznego opracowanej dla burmistrza Lubska. Autor przedstawia także założenia koncepcji edukacji międzykulturowej adresowanej do społeczeństwa małego miasta. Celem autora jest zainicjowanie dyskusji nad formami współpracy między przedstawicielami władz samorządowych i środowiskiem akademickim w dziedzinie projektowania i realizowania koncepcji edukacji międzykulturowej. Przedstawiony dokument zawiera sugestie działań władz miasta, instytucji samorządowych i organizacji społecznych, na zasadach współpracy międzypokoleniowej.

Autorka w swym tekście pragnie zaprezentować „dobre praktyki w zakresie edukacji wielokulturowej”, jakie prowadzi w ramach programów europejskich Zespół Szkół Technicznych im. płk. Gwidona Langera w Cieszynie. Nauczyciele i uczniowie szkoły zdobywają i poszerzają doświadczenia w zakresie kształcenia zawodowego w Hiszpanii i na Ukrainie. Zasadnicza tematyka projektu koncentrowała się wokół spraw branżowych odpowiadających na zapotrzebowanie aktualnego rynku pracy. Młodzi ludzie mieli okazję poznać i porównać zawody zdobywane w ich szkołach, zawody swojego miasta, sprawdzić swoje umiejętności zawodowe podczas różnorodnych warsztatów i zajęć praktycznych w różnych pracowniach. Młodzież poprzez międzynarodowe praktyki zawodowe zapoznaje się również z historią i kulturą danego kraju, a co warto podkreślić, uczy się języków.
W artykule Autorka podaje programy, jakie są realizowane w praktykach zagranicznych i zwraca uwagę na edukację wielokulturową obecną w Hiszpanii i na Ukrainie, jak również wskazuje na zadania, jakie pełni edukacja międzykulturowa w wielonarodowym i wielowyznaniowym społeczeństwie tych krajów.

The author presents activities of intercultural education that support the development of the identity of a modern man functioning in the conditions of multiculturalism. He analyzes three areas of intercultural education. The first, associated with the acceptance and giving meaning to inherited culture. The second one, focused on the development of individual identity, shaping the sense of freedom and responsibility for self-development in the process of learning about one’s culture and other cultures. The third is about shaping attitudes towards representatives of other cultures, awareness of universal values and acquiring dialogic skills in the numerous offers of the global world.

The article concerns an important aspect of the sociocultural identity which is the self-identification of an individual as a member of the community. The author stress es the importance of the profile description of an individual’s sociocultural identity. He emphasizes the need of joint analysis of the four most important areas of macrocultural identification: euro_global, national, religious and regional. The text is concluded with a methodological proposal for the diagnosis of an individual’s sociocultural identification profile.

In the article the author stresses importance of including intercultural education content into kindergarten education and presents examples of positive results brought by teachers’ actions in this field. The author formulates and empirically verifies the thesis that implementation of intercultural education in kindergarten positively affects the development of social competences of children, improves their relations with peers and arouses in a child the will to get to know himself/herself and others.