Wojna w Syrii spowodowała w 2015 roku masowe migracje uchodźców do Europy, co zostało potraktowane jako narastający problem, a nie wyzwanie. Polska temu wyzwaniu nie sprostała i nie przyjęła żadnych uchodźców. W tym kontekście warto się zastanowić nad tym, czy Polska w ogóle jest gotowa do funkcjonowania we współczesnym zróżnicowanym świecie. Co można zrobić, by tę gotowość podnieść? Kryzys syryjski zakwestionował także dojrzałość Unii Europejskiej jako wspólnoty społecznej i obnażył fakt, że przyświecająca idei stworzenia Unii motywacja oparta na wspólnocie interesów, jest za słaba dla tworzenia kulturowej jedności1. W dobie kryzysy syryjskiego, okazuje się, że tożsamość europejska jest nadal krucha.

Wypracowując koncepcję pedagogiki międzykulturowej i koncepcję „międzykulturowej tożsamości”, Jerzy Nikitorowicz rozpatruje doświadczenie zakorzenienia w tradycji i postawę „człowieka pogranicza” (otwartego na odmienności kulturowe). Towarzyszy temu świadomość napięć właściwych dynamice pogranicza. W sytuacji pogranicza coś może być „zarazem” tym, czym jest (co ma określony kształt tożsamości) i „zarazem” czymś innym, czymś z pogranicza jednego i drugiego (lub też trzeciego, kolejnego) jestestwa. Obeznanie w złożoności pogranicza w jakiejś mierze przygotowuje na zetknięcie się z zapatrywaniami innymi niż własne, które jawią się jako nieoczywiste (a trzeba z nimi konfrontować własne oczywistości, ryzykując, iż to one staną się problematyczne). Pogranicza nie są „gdzieś daleko”, „na kresach”, ale ich obecność i ich cechy, m.in. dynamiczne układy wartości, wpisują się w różne obszary człowieczej egzystencji, kształtując rozumienie podstawowych „spraw ludzkich”. Zmierzając do dojrzałych teoretycznie ujęć problematyki Innego, pogranicza i relacji międzykulturowych, Nikitorowicz postuluje rewitalizację heterologii (nauki i wiedzy o Innym).