Artykuł przedstawia i analizuje nastawienie i działania prawne kolejnych władz francuskich wobec Kościoła katolickiego w okresie rządów Dyrektoriatu (1795–1799).

Law as the center of life. Historical and philosophical remarks against the background of changes in constitutionalism

The main purpose of the article is to analyze the conception of constitution emerging from the ancient, early modern and modern political philosophy. On the ground of the so called constitutionalism, polis can be seen as the first holistic vision of the public sphere. It can be said that the idea of polis constitutes ethical relationship be tween the citizen and the state. The paper attempts to examine constitutional thought in a historical perspective and to penetrate the structure of the fundamental premises and theses of the modern concepts of constitution and constitutionalism, in the con text of the idea and the ethical philosophy of polis. The main thesis is that the idea of constitution (in broad sense) is derived from natural law categories, and there is an essential connection between the idea of constitution and the autonomy of citizens and their rights. In the post-enlightenment era we attach too much hope to the writ ten constitution, whereas the most important are public virtues and common values. The deliberative model of the state and the soul of politea – polis is much more import ant than written law and written constitution. It can be assumed that the authority of modern constitution (and the role of modern constitutionalism) depends on our abil ity to re-discover the values (the soul) of polis.

Jean Chappe d’Autroche, francuski naukowiec i prominentny członek Académie des Sciences, został wysłany w 1761 r. na naukową misję na Syberię, by dokonać obserwacji rzadkiego zjawiska astronomicznego, a mianowicie przejścia Wenus nad tarczą słońca. W 1768 r. opublikował on w Amsterdamie książkę zatytułowaną Voyage en Sibérie (Podróż na Syberię), w której nie tylko omówił owe zjawisko, lecz także przeanalizował różne aspekty rosyjskiej społeczno-politycznej rzeczywistości. Jego relacja, wyjątkowo krytyczna wobec współczesnej Rosji, rozwścieczyła Katarzynę Wielką do tego stopnia, że postanowiła ona napisać po francusku i opublikować w 1770 r. Antidote (Antidotum), zadziwiającą broszurę, w której usiłowała zdyskredytować dzieło Autroche’a i podważyć niekorzystny wizerunek swego imperium przedstawiony przez francuskiego pisarza.

Procesy globalizacji ujawniające się u schyłku średniowiecza pod wpływem postępu kulturowo-cywilizacyjnego nie ominęły Gdańska. Położenie geograficzne zasadniczo wpłynęło na portowo-handlowy charakter miasta: z jednej strony zapotrzebowanie na produkty gospodarki naturalnej pochodzące z terenów Polski zgłaszały, stojące na wyższym poziomie rozwoju, państwa Europy Zachodniej, z drugiej zaś port nad Motławą stał się miejscem redystrybucji produktów wytworzonych na terenach Rzeczypospolitej, dostarczanych najtańszym wówczas sposobem, jakim były spływy Wisłą i jej dorzeczami. Rozwój handlu Gdańska z Zachodem sprzyjał wymianie kulturalnej, postępowi technicznemu i wzrostowi zamożności mieszkańców miasta. Pomimo ograniczonego oddziaływania Gdańska na procesy globalizacyjne zachodzące w skali świata, dostrzega się jego istotne znaczenie w zjawiskach pośrednich, umożliwiających wzrost globalnej aktywności głównych podmiotów politycznych. Zauważa się, że procesy te i zjawiska ukształtowały Gdańsk jako główny ośrodek asymetrycznej wymiany gospodarczej i kulturowo-cywilizacyjnej między Europą Zachodnią i Polską, co jest przedmiotem niniejszego wykładu.

The French Revolution towards the Catholic Church during the National Convention period (1792–1795)

The paper presents and analyzes the attitudes and subsequent legal actions of the French authorities against of the Catholic Church in institutionally separated period of the National Convention (1792–1795).

The French Revolution towards the Catholic Church during the National Constituent Assembly and the Legislative Assembly period (1789–1792)

The paper presents the situation of the Catholic Church in France before the revolution of 1789 and the key political environments that created opposition to the Church, and then analyzes the attitudes and subsequent legal actions of the French authorities against of the Catholic Church in institutionally separated periods of the National Constituent Assembly (1789–1791) and the Legislative Assembly (1791–1792).

The woman’s struggle for subjectivity in early modern period

Legal subjectivity is the basic law concept. Legal capacity and capacity to act are connected with legal subjectivity. Through ages legal subjectivity evolve. The women fight an try to gain the legal subjectivity to become more independent.

The history of South Slavs in West European literature from the second half of the 17th century to the early 19th century. The aim of this article is to present the most important issues related to West European perceptions of the history of South Slavs in the second half of the 18th and the early 19th century, a time of an increased interest in Slavic history, a process that ran parallel to the development of the Enlightenment perception of history. The analysis shows that in the second half of the 18th c. and the early19th c., in the face of the increasing weakness of Ottoman Turkey, the local Slavic communities were rediscovered in the Balkans. Although West European historiographies were familiar with them, the invention of new historical tools and contexts in the Age of Enlightenment resulted in a selective treatment thereof. It made it easy to consider South Slavs as uncivilised communities which, contrary to historical facts, remained at a primitive, tribal stage of development.