In 1725 Fontenelle, a French writer, philosopher and member of the Académie des sciences, wrote Éloge du Czar Pierre Ier to commemorate the recent death of Peter the Great and at the same time to glorify the reforms undertaken by the late Russian Czar to modernize his country. By virtue of this text Fontenelle succeeded in creating the Petrine myth, subsequently popularized in France by other outstanding figures of the French Enlightenment infatuated with Russia, which in the course of the eighteenth century was undergoing unprecedented socio-political transformation. Our article aims to show how Fontenelle constructed this myth and what rhetorical devices he employed to advance and later to promote it in France of his times.

Jednym z największych wyzwań rosyjskiej polityki wewnętrznej jest problem zapewnienia wewnętrznej stabilności i integralności terytorialnej. Rosja jest państwem wieloetnicznym i wielokonfesyjnym, które obejmuje swoim zasięgiem wiele różnorodnych grup etniczno-narodowościowych. Zróżnicowanie wewnętrzne Rosji jest efektem długoletniej ekspansji terytorialnej. Od czasu, kiedy wojska moskiewskie w XVI w. zajęły Kazań do państwa moskiewskiego włączone zostały duże grupy wyznawców islamu. We współczesnej Rosji islam zajmuje znaczącą pozycję, będąc religią dużych grup etniczno-narodowościowych, a w tym Tatarów i Baszkirów. Odrodzenie tradycji islamskich i rosnąca liczba wyznawców islamu powoduje, że władze rosyjskie stoją przed problemem ułożenia stosunków wewnętrznych. Celem artykułu jest ukazanie historycznych wzorów polityki państwa rosyjskiego wobec rosyjskich muzułmanów. Autor artykułu skoncentrował się na analizie problematyki stosunku partii bolszewickiej wobec wyznawców islamu po wybuchu rewolucji październikowej.

The article discusses Russian information warfare focusing mainly on propaganda issues, which were used during the conflict in Ukraine, and tries to find an answer to the question of to what extent these undertakings are dangerous to Euro-Atlantic security. It provides a political background of the conflict in order to better understand why Russia is using particular information warfare tools. The article analyzes manipulation techniques and the use of specific elements of Russian identity such as the attitude to history and the role of the Orthodox Church. Finally, it discusses a possible influence these actions may have on security and stability of the EU and NATO and their particular member states.

Coraz więcej studentów z Europy Wschodniej studiuje w polskich uczelniach. Polska jest dla nich krajem bliskim kulturowo, w którym mogą zdobyć dyplomy uznawane w Europie przy niskich kosztach utrzymania. Wymiar tożsamościowy jest niezwykle ważny, wręcz kluczowy, warunkuje bowiem pojawienie się postaw otwartości lub zamknięcia się na kulturę przyjmującą i replikację tejże postawy wobec języka kraju gospodarza, aktywności na rynku pracy i gotowości wchodzenia w grupy wtórne w społeczeństwie przyjmującym. Przeprowadzone badania wykazały, ze studenci z Białorusi, Ukrainy i Rosji chcą integrować się z polskim społeczeństwem, pozostają jednak bierni i rzadko włączają się życie społeczne uczelni i środowiska lokalnego, nie promują też swojej kultury ojczystej. Społeczeństwo polskie nie jest bowiem otwarte na Innego. W grupie badanej zaobserwowano częste wskazania na uczucie przygnębienia, jakie towarzyszy studentom podczas pobytu w Polsce – jest to spowodowane niewydolnością systemu administracji państwowej, która odpowiada za legalizację pobytu cudzoziemców w Polsce. Postuluje się potrzebę stworzenia stanowisk uczelnianych i wydziałowych koordynatorów do spraw studentów cudzoziemskich, którzy pomagaliby w adaptacji i funkcjonowaniu tych studentów w uczelni i środowisku lokalnym. Za zasadne uznaje się wprowadzenie wolontariackiej instytucji studenta opiekuna, który pomagałby nowo przyjętym studentom w pierwszych miesiącach studiów (kulturowo, językowo i społecznie).

Upadek świata dwubiegunowego może zostać uznany za nowe otwarcie w stosunkach chińsko- rosyjskich. Sytuacja międzynarodowa na początku lat 90. umożliwiła odnowienie i normalizację stosunków politycznych między tymi państwami oraz zapoczątkowanie współpracy na kilku płaszczyznach. Rozwijanie kontaktów zarówno politycznych, jak i gospodarczych okazało się być procesem długotrwałym, warunkowanym przez liczne wewnętrzne i zewnętrzne czynniki. Celem artykułu jest analiza ewoucji wzajemnych relacji, motywacji działania, źródeł współpracy oraz jej znaczenia. Biorąc pod uwagę rosnące strategiczne znaczenie regionu eurazjatyckiego, szczególnym aspektem w kontekście współpracy Federacji Rosyjskiej i Chińskiej Republiki Ludowej jest jej istota dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Przeprowadzana analiza będzie uwzględniała zwłaszcza współpracę rozwijaną z wykorzystaniem Szanghajskiej Organizacji Współpracy.

The problem of effectiveness of reaction to external crisis expressed by participants of the international system is very much a live issue. In view of growing military conflicts in many parts of the world, the question how effective the relations between the players are in the international arena is a category worth analysing. This article concerns the Russian-Georgian crisis, whose most important manifestation was the military conflict in August 2008 and most significant result – the loss of Georgia’s territorial integrity and the strengthening of Russia’s position in the post-Soviet area. The analysis, conducted according to the presented scheme, focused on the effectiveness of external activities undertaken by the Republic of Georgia in the face of the Moscow-Tbilisi crisis.

W marcu 2014 roku Unia Europejska zdecydowała się nałożyć sankcje na Rosję w związku ze znacznym zaangażowaniem w konflikcie we wschodniej Ukrainie, przyłączeniem Krymu oraz zestrzeleniem samolotu malezyjskich linii lotniczych. Sankcje skierowane były wobec określonych osób fizycznych i prawnych i obejmowały: ograniczenia dyplomatyczne, zamrożenie aktywów i kont bankowych oraz zakazy o charakterze ekonomicznym i finansowym.
Sankcje wywarły istotny wpływ na sytuację polityczną oraz społeczno-gospodarczą w Rosji. Rosja, która znalazła się w izolacji politycznej, zmuszona została poszukiwać nowych partnerów. Osłabienie jej pozycji na Zachodzie spowodowało wzrost aktywności w Azji i na Dalekim Wschodzie. Rosja wzmacnia także współpracę z państwami Europy Środkowo-Wschodniej, osłabiając tym samym jedność unijną.
Analiza sytuacji wewnętrznej Rosji po wprowadzeniu sankcji nie daje jasnej odpowiedzi na pytanie o przyszłość wysokiego poziomu popularności Władimira Putina. Istnieje jednak szansa, że wprowadzone sankcje przyczynią się do zmiany polityki Putina wobec Ukrainy oraz w dłuższej perspektywie wpłyną na proces demokratyzacji.

W artykule przedstawione zostały Strategiczne Siły Jądrowe Federacji Rosyjskiej (SSJ FR), ich rola w rosyjskiej doktrynie obronnej oraz zasadnicze wyposażenie i uzbrojenie. Celem artykułu jest dokonanie oceny potencjału bojowego SSJ, a także próba wywiedzenia stąd przyszłych możliwości oraz roli, jaką SSJ mają do odegrania w doktrynie obronnej Federacji Rosyjskiej w zmieniających się uwarunkowaniach międzynarodowych. Autor przedstawił na tle historycznym aktualny stan i potencjał rosyjskich SSJ. W artykule opisane zostały wszystkie trzy komponenty SSJ Rosji, czyli Wojska Rakietowe Strategicznego Przeznaczenia, strategiczne atomowe okręty podwodne – nosiciele rakiet balistycznych oraz Lotnictwo Dalekiego Zasięgu wraz z ich zasadniczymi systemami uzbrojenia. Scharakteryzowane zostały zasadnicze kategorie i typy środków przenoszenia strategicznej broni nuklearnej oraz wskazana ich prawdopodobna przyszłość. W tym kontekście podjęta została próba przedstawienia przedsięwzięć podejmowanych przez rosyjskie władze, mających na celu modernizację dotychczas posiadanych oraz wdrażanie nowo opracowywanych systemów uzbrojenia strategicznego.

The article aims at identifying key elements of Russia’s strategic culture and drivers for its change. It starts with a short theoretical overview of the strategic culture concept and different approaches within various theoretical frameworks (liberal, constructive, and post-modern). It focuses on most important determinants of Russian strategic culture, namely history, ideology, geopolitics, systemic issues, and religion. It examines the extent to which Russian policy reflects these determinants.

Against the background of modern nation-building the article looks at the work of two eminent 19th century historians, the Pole Joachim Lelewel and the Russian Mikhail Pogodin. The text investigates how they tried to shape a modern Slavic Idea by means of historical and political writing.

Vymýšlení slovanské jednoty nebo politické využití romantické koncepce. Případ Mikhaila P. Pogodina a Joachima Lelewela

Jean Chappe d’Autroche, francuski naukowiec i prominentny członek Académie des Sciences, został wysłany w 1761 r. na naukową misję na Syberię, by dokonać obserwacji rzadkiego zjawiska astronomicznego, a mianowicie przejścia Wenus nad tarczą słońca. W 1768 r. opublikował on w Amsterdamie książkę zatytułowaną Voyage en Sibérie (Podróż na Syberię), w której nie tylko omówił owe zjawisko, lecz także przeanalizował różne aspekty rosyjskiej społeczno-politycznej rzeczywistości. Jego relacja, wyjątkowo krytyczna wobec współczesnej Rosji, rozwścieczyła Katarzynę Wielką do tego stopnia, że postanowiła ona napisać po francusku i opublikować w 1770 r. Antidote (Antidotum), zadziwiającą broszurę, w której usiłowała zdyskredytować dzieło Autroche’a i podważyć niekorzystny wizerunek swego imperium przedstawiony przez francuskiego pisarza.

Przedmiotem mojego zainteresowania jest przedstawienie najważniejszych uwarunkowań polityczno-ekonomicznych relacji pomiędzy Federacją Rosyjską a Koreą Północną. Głównym celem niniejszej pracy jest opisanie obecnego stanu rzeczy we wzajemnych kontaktach oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy w najbliższym czasie Rosja będzie odgrywała istotną rolę w wydarzeniach, mających miejsce obecnie na Półwyspie Koreańskim. Na wstępie zamierzam odnieść się do historii relacji obu krajów, datowanej na okres powstania komunistycznego państwa w Azji i zainstalowania przez Moskwę przywódcy kraju, Kim Ir Sena, który z czasem zdecydował się na ogłoszenie doktryny samodzielności (Dżucze) i uniezależnienie się od sowieckiego protektora. Ponadto odnoszę się do zagadnień związanych z upadkiem ZSRR i znacznym ograniczeniem wzajemnych stosunków w czasie prezydentury Borysa Jelcyna. Następnie chciałbym opisać najważniejsze wydarzenia w kontaktach Rosja–KRLD za rządów Władimira Putina aż do chwili obecnej, skupiając się na założeniach polityki Moskwy wobec Dalekiego Wschodu oraz kryzysie nuklearnym i dążeniach reżimu w Pjongjangu do uznania go przez społeczność międzynarodową jako państwo atomowe. Dodatkowo poruszę kwestie ekonomiczne we wzajemnych relacjach, próbując odpowiedzieć na pytanie, czy w najbliższym czasie należy się spodziewać zwiększonej kooperacji gospodarczej Moskwy i Pjongjangu w dobie stopniowego przeorientowania polityki zagranicznej Kim Dzong Una na inne kraje Azji oprócz Chin. W podsumowaniu uwypuklam perspektywy na przyszłość i postaram się stwierdzić, czy obecne relacje obu krajów przypominają formę „ograniczonej współpracy”, czy w rzeczywistości mają charakter strategicznego partnerstwa.

W artykule została przedstawiona ewolucja stosunków Rosji ze Stowarzyszeniem Narodów Azji Południowo-Wschodniej ASEAN, ze szczególnym uwzględnieniem relacji współczesnych. W drugiej dekadzie XXI w. Rosja zintensyfikowała kierunek azjatycki swojej polityki zagranicznej. W opinii wielu ekspertów ta polityka przekłada się w zbyt oczywisty sposób na relacje z Chinami, przez co Rosja może uzależnić się od tego mocarstwa i być postrzegana jako niesamodzielny gracz regionalny. Podejmowane są zatem działania, aby zdywersyfikować partnerów. ASEAN jest jednym z bardziej perspektywicznych, choć jednocześnie trudnych kierunków. Perspektywicznych ze względu na dynamikę rozwoju oraz aktywne uczestnictwo w regionalnych, jak również transregionalnych działaniach, trudnych, bowiem mimo deklaracji rozwój stosunków między ASEAN i Rosją postępuje powoli. Nową koncepcją rosyjską, która ma ożywić współpracę a jednocześnie pokazać, że Rosja może być niezależnym graczem regionalnym, jest projekt Wielkiej Euroazji, który jest zgodny z aktualnymi trendami „nowego regionalizmu”.

The turbulent changes in the Middle East which were seen at the very beginning as good news for Israel, at the end of the day became more ambiguous. The Arab Spring and then the war in Syria that had erupted along with massive social protests ended up with regime changes, but what was crucial, the primary success of the Arab awakening was captured by Islamist movements. The changes in the Middle East were even deeper due to at least two factors – Russia „coming into” and the United States „going out” of the region. These new regional circumstances combined with the geopolitical shift in the Middle East and a crumbling American supervision made Israel conclude that its security has become more complex and the U.S has no more been the only significant great power player in the region. Hence the difficult political and military situation around Israel has created a need to adapt to security challenges and simultaneously, to take political opportunities. The goal of this paper is to highlight basic ramifications for Israeli security and diplomacy of the American and Russian factors in the current Middle East politics. The key questions are: How to secure Israeli interests in these new circumstances? How to assess, on the one hand, the risk of the ongoing decline of American interests in the region and, on the other hand, the complexity of the Russian strategy in the Middle East? Finally, whether Israel might be able to gain recognition by the Arab world, not to mention to keep its strategic domination in the region which is already being challenged by the Islamic Republic of Iran and its nuclear ambitions.

Przedmiotem mojego zainteresowania jest przedstawienie najważniejszych uwarunkowań polityczno-ekonomicznych relacji pomiędzy Federacją Rosyjską a Kazachstanem. Głównym celem niniejszej pracy jest opisanie obecnego stanu rzeczy we wzajemnych kontaktach i ich znaczenie dla bezpieczeństwa na terenie byłego ZSRR. Ponadto istotna będzie próba odpowiedzi na pytanie, czy w najbliższym czasie Rosja będzie odgrywała dalej istotną rolę jako partner gospodarczy i polityczny Kazachstanu po ustąpieniu w marcu 2019 r. prezydenta Nursułtana Nazarbajewa. Na wstępie zamierzam odnieść się do historii relacji obu krajów, datowanej na czasy istnienia Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i kontroli Kazachskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej przez władze komunistyczne na Kremlu. W dalszej części rozważań przedstawiam stosunki obu podmiotów bezpośrednio po upadku sowieckiego imperium i dojściu do władzy Nazarbajewa, który mimo chęci prowadzenia niezależnej polityki zagranicznej, utrzymywał ścisłe polityczne i gospodarcze więzi z Rosją, a także więzi wojskowe. Następnie poruszam problem kontaktów Moskwa–Nursułtan po aneksji Krymu, oraz więzi Kazachstanu ze Stanami Zjednoczonymi oraz Chinami. Chciałbym też odnieść się do implikacji wyboru na prezydenta Kasyma Tokajewa dla relacji z Rosją, Chinami oraz światem zachodnim. Dodatkowo prześledzę zależności ekonomiczne i kulturalne, występujące pomiędzy Rosją a Kazachstanem. W podsumowaniu uwypuklam perspektywy na przyszłość i staram się odpowiedzieć na pytanie, czy obecne relacje obu krajów ulegną intensyfi kacji w obliczu objęcia urzędu prezydenta przez Tokajewa, a także w jaki sposób wpływają one na bezpieczeństwo na obszarze postradzieckim.

Celem artykułu jest charakterystyka stanowisk: Federacji Rosyjskiej, Mołdawii i nieuznawanej Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawskiej wobec obecności rosyjskich sił zbrojnych na obszarze Naddniestrza oraz motywacja działań podjętych w tej kwestii. W pierwszej części pracy skoncentrowano wysiłki na przedstawieniu genezy powstania państwa nieuznawanego w granicach Mołdawii i znaczenia dla tego procesu formacji rosyjskich. Następnie zaprezentowano podejście zainteresowanych stron do problemu alokacji sił rosyjskich w Naddniestrzu. Ponadto uwzględniono głos szeroko pojętej społeczności międzynarodowej (rezolucja ZO ONZ). Zaakcentowano również uwzględnienie tego zagadnienia w nowej strategii obrony Mołdawii (2018). Za priorytet uznano wydarzenia zaistniałe w drugiej dekadzie XXI w.

Imperialism in the foreign policy of Tsarist Russia and the USSR

The aim of this article is to take a synthetic look at Tsarist Russia (from the 17th century onwards) and the USSR through ideas and deeds which marked Russian political thinking and action and involved an intent to extend the influence to other countries or territories.

W artykule zaprezentowano formułę rosyjskiego oddziaływania propagandowego jakiemu państwo rosyjskie poddaje obywateli Białorusi. Wskazano cele i grupy docelowe tego oddziaływania, dokonano oceny ich efektywności oraz przedstawiono możliwe formy reakcji, mającej na celu przygotowanie Białorusinów do umiejętnego dostrzegania działań mających na celu dezinformację, manipulację i kształtowanie opinii publicznej zgodnie z rosyjskimi celami politycznymi.

This paper uses the case of Kyrgyz Republic to analyze two competing views concerning the role of the Eurasian Economic Union (EAEU). The realist view claims that the EAEU is a tool of Russian hegemonic power over its region of infl uence and interprets is as a primarily political rather than economic organization designed to serve Russia’s national interests at the expense of those of other members. The liberal institutionalist view, on the other hand, sees the EAEU as a new regional organization of economic integration that is benefi cial for all members. Analyzing the case of the participation of the Kyrgyz Republic in this union makes it clear that it is still too early to determine which perspective is correct as there is evidence in support of both.

The 1993 Russian constitution has been amended many times. The largest amendment was carried out on March 14, 2020. However, this is not a revision of the Constitution. The amendment includes changes strengthening the constitutional position of the President of the Russian Federation, correcting the federal system and the legal status of the bicameral Parliament and the Government of the Russian Federation. A new constitutional body was introduced, the State Council of the Russian Federation, and, for the first time, a provision on faith in God was introduced. Russia’s right not to recognize rulings and decisions of international bodies contrary to the Russian Constitution and the right to support compatriots living abroad in the exercise of their rights to protect their interests were enshrined. The amendment to the Russian Constitution is of fundamental importance for the policy pursued and the implementation of Russia’s national security strategy.