25 years of self-government in the Third Republic of Poland –  an attempt to balance

Decentralization of the state was one of the most complicated processes of the democratic transition carried out in Poland at the turn of the 1980s and 1990s. Although a quarter of the century has passed from events that have initiated the proces of restoration of the local self-government, this problem all the time returns in the public and scientific discussion. Therefore, the main aim of this paper is to try to assess 25 years of local self-government in the Polish Third Republic.

Financial autonomy of the commune in Poland – assumptions and results

The present analysis is devoted to the financial autonomy of communes and the ways of understanding it. The author analyzes the legal, jurisdictional and actual determinants of the commune’s financial independence and points to the consequences following from them. The author poses a hypothesis that the constitutional value in the form of the financial autonomy of communes is not full realized by the parliament in contemporary Poland, with the Constitutional Tribunal underestimating it. The increase in the revenues of communes is not adequate to the duties assigned to them by the parliament. The consequences of the ongoing process include an increased debt of the communes and their problems with realization of the needs of local communities, the latter being the goal whose realization was the reason to have established the local self-government.

Local governence jako mechanizm współrządzenia w samorządzie terytorialnym może stać się skutecznym narzędziem wspierającym efektywność i jakość procesów decyzyjnych. Za jego jedną z form może być uznany budżet obywatelski (partycypacyjny), który od kilku lat jest wdrażany w Polsce. Celem artykułu jest przeanalizowanie budżetu obywatelskiego na przykładzie miasta Katowice pod kątem wpływu, jaki ma on na podnoszenie efektywności zarządzania gminą. Czy dzięki jego zastosowaniu rozwija się świadomość i zaangażowanie mieszkańców w sprawy lokalne. W artykule przedstawiono oprócz danych ogólnodostępnych wyniki badań własnych autora, przeprowadzanych w jednej z dzielnic miasta.

Artykuł jest studium przypadku, przedstawiającym współpracę międzynarodową Olecka, które jest stolicą Mazur Garbatych, jako jednej z ponad sześciuset istniejących w Polsce gmin miejsko- -wiejskich. Ukazano w nim sięgające czasów komunistycznej Polski początki tej współpracy, wyrażającej się kooperacją z francuską gminą Marly. Główna część tekstu stanowi omówienie ewolucji i ocenę współczesnej współpracy międzynarodowej Olecka, na którą składają się relacje z partnerami białoruskimi (Szczuczyn), litewskimi (Wilkowyszki, Kozłowa Ruda), ukraińskimi (Drohobycz), rosyjskimi (Gusiew), austriackimi (Guessing) i estońskimi (Johvi). Cechą charakterystyczną aktywności międzynarodowej Olecka jest ścisłe powiązanie z jego położeniem geograficznym i pochodzeniem olecczan. To one determinują w przeważającym stopniu, z kim i na jakich zasadach miasto współpracuje, w bardzo znaczącym stopniu wykorzystując fundusze Unii Europejskiej. Ta aktywność stolicy Mazur Garbatych została dostrzeżona na arenie międzynarodowej. W roku 2014 Olecko zostało uhonorowane prestiżową nagrodą i tytułem Europejskiego Miasta Sportu.

The right of the commune to associate in the light of applicable legal solutions

The purpose of this study is to analyze the constitutional legal regulation of the right of the commune to associate in the light of the applicable legal system. The starting point is to present the constitutional legal basis of the association. Next, accession to international associations by local government units was discussed. The next considerations concern international cooperation under European Union law. The last part of the work is an analysis of municipal associations in the light of the act on municipal self-government.

Empowerment of Constitutional Principle of Fiscal Sovereignty of Municipalities as Alternative of Rebalancing of Municipalities Incomes Due to Lowering of PIT

The aim of the paper is to find legal-tax solutions, which have potential to compensate in fiscal way an expected lowering of municipalities’ revenues from their share in personal income tax as the result of lowering this tax by legislative authority. That opportunity author ascribe to increasing of RET’s tax rates and at the same time implementation of degressive tax thresholds in RET. That legal arrangement will balance raising the RET for taxpayers who already pay high amount of RET and empower fiscal sovereignty of municipalities deduced form Article 168 of The Constitution of the Republic of Poland.

Development strategies of cities with poviat rights

The article presents the results of research on development strategies of cities with poviat rights. The reason for undertaking the research was the addition of provisions on such development plans to the Act on Self-Government in 2020, and its aim was to determine, in quantitative terms, what number of cities have such plans and whether their adoption is related to the size and number of citizens of the cities. The research was also qualitative in scope and concerned the form and content of development strategies, with the aim of identifying their most important features.

The consequence of the constitutional right to health care is government’s and local self-government’s duty to take actions, that ains at realisation of this right. One of the municipality’s actions in the area of health care is establishment and realisation of health policy programs. The legal definition presents it as planed and intended actions that focus on standard of health care and its effectiveness, safety andreasoning.