Globalization processes stimulate the emerging of new cultural borderlands including, among many others, cyberspace and global cites. They create complex socio-cultural spaces of participation which can be described in the categories of diversity, instability, hybridity and creolization as well as multiple forms, ways, contents and institutions of socialization. The aforementioned changes impact the perception of the “place” category, the contemporary meaning, includes not only the physical space but also its history and cultural traditions. They also create new challenges and conditions for the processes of identity forming. Identification with the culturally diverse milieu can support development of the culture borderland identity. In certain conditions there can also be created a culturally uprooted protean identity or be neo-tribal identity of a bulwark defender. The above – mentioned processes and phenomena challenge contemporary education by creating new chances as well as jeopardizing socialization of youth.

Socjalizacja i recepcja koncepcji naukowej jako czynniki jej istnienia

W artykule przedstawiony został problem socjalizacji i recepcji koncepcji naukowej jako jednej z funkcjonalnych odmian obrazu świata. Opisano proces stadium socjalizacji, czyli rozpowszechnienia koncepcji naukowej w pewnym środowisku naukowym (na przykładzie koncepcji lingwistycznej F. de Saussure’a). Recepcja koncepcji naukowej rozpatrywana jest jako proces wielowymiarowy. Autorka wskazuje na szereg czynników, które powinny być brane pod uwagę przy badaniu zjawiska recepcji.

Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na znaczenie, jakie aktualnie młodzi ludzie przypisują oddziaływaniom socjalizacyjno-wychowawczym dziadków. Głównym obszarem rozważań staje się rodzina jako miejsce międzypokoleniowej transmisji wartości oraz międzypokoleniowych kontaktów. W celu ukazania szczególnego rodzaju kodu kulturowego przekazywanego w środowisku rodzinnym autorka przywołuje fragmenty narracji studentów, zwraca uwagę na fakt, że problematyka stosunków międzypokoleniowych dziadkowie–wnuki, osadzona na pograniczu wielu dyscyplin, jest także przedmiotem zainteresowań edukacji międzykulturowej.

Artykuł zawiera teoretyczną analizę procesu socjalizacji, zanurzonego w przekonaniach religijnych, wprowadzającą do przedstawienia wyników badań empirycznych, pochodzących z niewielkiego, pilotażowego studium przypadku studentów Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie. W badaniu uczestniczyło ponad 250 studentów w grupach 20–30-osobowych na Wydziale Nauk Pedagogicznych, w latach 2014–2016. Studentów poproszono o przygotowanie krótkiej anonimowej notatki zawierającej opis, jak wyobrażają sobie Boga. Studenci mieli również naszkicować „mapę świata”. Powtarzające się odpowiedzi pozwoliły na wyprowadzenie wniosków o dominującym postrzeganiu Boga oraz geograficznej perspektywie eurocentrycznej badanych. Na tej podstawie wyprowadzono wstępne wnioski o procesie socjalizacji, przebiegającej w określonym kontekście religijnym, zastanawiając się, jak kontekst ten oddziałuje na osobiste poglądy o świecie.

In this article, through the prism of broadly understood education, we attempt to analyze one of the extremely important and needed contemporary issues, which are intercultural competences. We assume that in the process of shaping them, in addition to content selection, methods of education are also very important. The above thesis is supported by the example of the „Kochana nasza klaso” project implemented by Dariusz SzadaBorzyszkowski at the prison in Bialystok. Such activities can constitute an interesting offer addressed to participants of intercultural activities, based on education, involving in educational and socialization elements. They are also extremely effective in social rehabilitation activities.

Celem tego opracowania jest zwrócenie uwagi na znaczenie, jakie aktualnie przypisują młodzi ludzie oddziaływaniom socjalizacyjno-wychowawczym dziadków. Głównym obszarem rozważań staje się rodzina jako miejsce międzypokoleniowych kontaktów. W celu ukazania szczególnego rodzaju relacji międzygeneracyjnych autorka odwołuje się do wyników badań zespołowych przeprowadzonych na pograniczu polsko-czeskim. Środowisko rodzinne stanowi najważniejszą przestrzeń, w której żyje człowiek, uczestnicząc w jej przetrwaniu, zachowaniu ciągłości i rozwoju. Za Robertem Mertonem autorka przyjmuje rozumienie rodziny jako najważniejszego pasma transmisyjnego, służącego przekazywaniu wzorców kulturowych następnemu pokoleniu.

In the article, I focus on the elements of school’s culture, which is present in the narrative of the child’s student, embedding my reflections in the psychocultural approach to education (J.S. Bruner) and the Goffman’s model of total institutions. The collision of the child’s world, created by the culture of the family environment with the culture of the school, brings with it many tensions and imperatives for the constant reconstruction of meanings so far (un) present in his biographical experience. The analysis and interpretation of the child’s narrative interview in a constructivist approach has allowed to gather knowledge about patterns of behavior, prohibitions, precepts, expectations and values that the school culture overtly or covertly imposes on the child, socializing him/her into the role of a student. The cultural aspects taken up in the child’s narrative show what elements of the school’s cultural world represent opportunities and threats for the development of his or her identity and personality towards a sense of causality and values.