Zasadniczym celem artykułu jest nakreślenie odmienności ontologicznych, funkcjonalnych i aksjologicznych różnorodnych podmiotów bezpieczeństwa, a tym samym szerokiego zakresu jego definicji, która respektować musi co najmniej dwa dopełniające się kryteria, a więc kogo i w jaki sposób definicja ta dotyczy. Istotnym zadaniem tekstu jest także wskazanie na przyczyny zainteresowania problematyką bezpieczeństwa kulturowego w coraz bardziej wielokulturowym, hybrydalnym i płynnym świecie transformacji społecznych epoki postglobalnej, która bynajmniej nie prowadzi do kulturowej unifikacji społeczności i narodów, a wręcz odwrotnie – do wielowymiarowej ich dywersyfikacji. W analizie atrybutów, fenomenów oraz wyzwań bezpieczeństwa kulturowego przywołana zostaje ponad sześćsetletnia i zapomniana tradycja polskiej szkoły prawa międzynarodowego z początku XV wieku, która powstała na bazie koncepcji prawa narodów Pawła Włodkowica, rektora Akademii Krakowskiej i jednego z najwybitniejszych myślicieli polskiej myśli społecznej w wielokulturowej epoce Rzeczpospolitej doby Jagiellonów. Powstałe wówczas koncepcje mogą być inspiracją aksjologii bezpieczeństwa kulturowego odróżnionego od kultury bezpieczeństwa oraz budować międzykulturową perspektywę zrównoważonego modelu relacji osób, grup i organizacji jako konstruktu generującego bezpieczeństwo kulturowe we współczesnej przestrzeni komunikacyjnej i kulturowej współczesnego świata, wyznaczając rolę, jaką spełniać mają w nim refleksja akademicka, edukacja międzykulturowa i aksjologia zrównoważonego rozwoju.

Special character of cultural rights and its position in Polish Constitution – the attempt of characteristic and classification

The present paper is an analysis of the legal regulations on cultural rights in Polish Constitutional Legal system. The author claims that culture, as a unique value, has a special impact on personal development of every human being. As a consequence also cultural rights have a special importance for modern society and nation. Paper presents different meanings of culture, gives the definition of cultural rights and critically analyses constitutional provisions of article 5,6 and 73. Author also sug- gests the need for amendment of Chapter II of Polish Constitution which aim is to add provision guaranteeing the right to access to culture. The content of the article is a sum- mary of author’s Phd paper.

Right to culture as human right

The right to participate in cultural life every year more often becomes a part of legal order in European countries – on state level as well as in international (EU and Council of Europe) documents. The article is a review of these regulations, it also includes an analysis of content of right to culture and poses a question – in which manner legal rights could be descended from right to culture – and in consequence – what is the scope of state duties in this matter.