W ostatnich latach w nauce o polityce coraz więcej uwagi poświęca się kwestiom metodologicznym, nie bez racji przypominając, że o tożsamości i dojrzałości dyscypliny świadczą metody, z jakich ona korzysta. Tymczasem badanie konsekwencji systemów wyborczych bardzo dobrze poddaje się kwantyfikacji. „Twarde” dane wyborcze (takie jak liczba głosów, mandatów, partii i kandydatów) już na wejściu doskonale nadają się do analiz ilościowych, co dla empirycznie zorientowanej politologii stanowi niebywałą wartość. Co więcej, ponad 60 lat badań w tym obszarze zaowocowało wytworzeniem wielu technik i narzędzi przetwarzania oraz sposobów interpretowania tych danych. Warsztat ten cały czas podlega ewaluacji i ewolucji. Celem tego artykułu będzie krytyczne omówienie najważniejszych podejść metodologicznych i metod badawczych stosowanych do tej pory przy analizach konsekwencji systemów wyborczych. Są one tak różne zarówno pod względem swoich założeń wyjściowych, procedury badawczej oraz sposobu interpretacji wyników, że wydaje się wręcz konieczne ich wyodrębnienie jako osobnych metod porównawczych.

The Polish electoral system to the European Parliament has been criticized for as long as it has been in operation; that is, uninterruptedly since 2004. The commonest objections and criticisms concern the lack of the fixed assignment of seats to territorial districts; significant and unjustified differences in population size among districts; risk of not winning a single seat by the smallest districts; unequal territorial representation; overcomplicated and unclear mechanism of translating votes into seats and in consequence creation of an illusion of a territorial representation. However, there are at least four alternative electoral systems which are able to eliminate all the drawbacks of the current model while warranting the proportional seat distribution both among electoral districts in accordance with the principle of material equality of each vote and among election committees pursuant to the requirements set for the electoral systems of the member countries by the European Union law. The aim of the paper is to compare these alternatives with the current model, pinpoint the drawbacks and advantages of each solution and indicate which criteria are optimized by the respective electoral systems.