Poniższy artykuł stanowi refleksję nad zastosowaniem teoretycznej kategorii symboli politycznych w ujęciu Erica Voegelina do badań politologicznych oraz praktycznych problemów współczesnego prawa i polityki. Oryginalny wkład badawczy tego tekstu stanowi przy tym prześledzenie rozwoju koncepcji symboli politycznych u Voegelina i skupienie się na wczesnych, rzadko opisywanych tekstach tegoż autora. Konkluzją jest obserwacja, iż voegelinowska kategoria symboli politycznych to narzędzie znacznie powiększające nasze możliwości poznawcze i otwierające nowe pola dialogu społecznego. Kategoria ta przezwycięża bowiem nieprzystający już w pełni do współczesnej polityki podział na religie i ideologie, a równocześnie unika problemów charakterystycznych dla myśli politycznej Carla Schmitta i pozwala na bardziej szczegółową analizę niż upraszczające huntingtonowskie pojęcie cywilizacji.

The following article comprises the description of methodology and the presentation of the results of individual research. The aim of the realised project was recognising and characterising the educational orientations of pedagogy students. The author used the Polish adapted version of W.F. O’Neill’s questionnaire on ideological orientations to survey the educational orientations of students. The questionnaire estimates six detailed educational ideologies. This article presents the results of a survey concluded on a group of 506 students of the Maria Grzegorzewska University in Warsaw. Among students the choice of liberal educational ideology is predominant. The number of followers of radical right-wing educational ideologies is marginal.

The article aims to present and discuss five theoretical models explaining the issue of ideological changes in Polish political parties. The paper is to shed light on an ideology’s dynamic nature and the process of building ideology in the political parties’ environment. The article features a discussion on the circumstances favoring the implementation of ideological changes and the methods used by parties to implement changes in their ideologies. The paper adopts two research hypotheses: 1) party ideologies are developed and modified by political parties in response to the changing (social, political, economic) circumstances in the inter-party rivalry. 2) The process of ideological changes serves political parties to lead an effective inter-party rivalry. The paper establishes that the factors with scientifically documented impact on party behavior in ideological terms are as follows: electoral result (parties that achieved a result below their expectations are more eager to revise their ideologies), political competition’s activity (parties react to ideological changes of their direct rivals), electorate preferences (political forces can change their approach in crucial issues to reflect the dominant views in their electorates) and acceptance of free-market principles by the main political actors. An analysis of Polish parties’ behaviors and the gathered source material also demonstrates that the parties’ inclination to implement ideological changes depends on organizational factors.