Społeczność międzynarodowa jest nieustannie zmuszana do konfrontacji z zagrożeniem ze strony islamskiego terroryzmu w różnych częściach świata, w tym w wielu częściach Afryki, jak np. w Nigerii, gdzie dżihadystowskie powstanie Boko Haram przekształciło się w konflikt regionalny. W przeszłości grupa była powszechnie określana jako sekta religijna, obecnie uznaje się ją za organizację terrorystyczną. Pomimo różnic w metodach działania jest porównywana do Al-Kaidy, Państwa Islamskiego i Talibów. Od marca 2015 roku należy do sieci prowincji Państwa Islamskiego, w związku ze złożeniem przysięgi wierności kalifowi Abu Bakrowi Al-Baghdadiemu. Niniejsza publikacja ma na celu przeanalizowanie fenomenu Boko Haram oraz połączenia jej ze zjawiskiem tworzenia samozwańczych kalifatów. Artykuł uwzględnia nigeryjską tożsamość religijną, etniczną i regionalną, aby wskazać oddziaływanie Boko Haram na bezpieczeństwo międzynarodowe.

Kultura dżihadyzmu to nowa kategoria, która wymaga konceptualizacji. Z uwagi na szeroki zakres definicyjny w najbliższym czasie zapewne pozostanie ona polem sporu badaczy. Jedynym całościowym opracowaniem bezpośrednio dotyczącym kultury dżihadyzmu jest monografia Jihadi Culture, pod redakcją Thomasa Hegghammera (Heggehamer, 2017). Wcześniejsze opracowania odnoszą się przede wszystkim do poszczególnych fragmentów tego fenomenu, tj. poezja, ikonografia, muzyka, filmografia czy nagrania video. Niniejszy artykuł ma postać studium przypadku. Kultura dżihadyzmu została w nim ukazana przez pryzmat struktury Państwa Islamskiego, w oparciu o wybrane przykłady. W związku z tym, że na kulturę dżihadyzmu składa się wiele elementów, niniejsze opracowanie nie aspiruje do miana wyczerpującego. Ukazuje kulturę dżihadyzmu IS jedynie poprzez niewielki fragment działalności tej struktury, co może stanowić początek badań nad tym aspektem funkcjonowania struktur dżihadystycznych, również tych o niesalafickiej orientacji.

Al-Mawardi’s theory of the caliphate and its connection to the contemporary Islamism

The article presents the concept of the caliphate of theologian and jurist at the turn of the 10th and 11th centuries, Al-Mawardi, based on his work Al-Ahkam as-sultaniyya and the socio-political nature of the period of the Abbasid dynasty, which was the context of its creation. Based on a detailed analysis of Al-Mawardi’s views on political power in Islam (traditional caliphate), the author’s aim was to show the connection of this theory with selected elements of the contemporary ideology of Islamism, and thus attempt to answer the question about the continuity of Muslim political thought. Considering the changes of the caliphate in times of Al-Mawardi, but also in later periods, including the ones that occurred in the Islamic world after the fall of the Ottoman Empire, the author argues that views on power in Islam were conditioned by a complex socio-political context, which was influenced by factors internal and external to the world of Islam. Discussed theory of Al-Mawardi’s caliphate constitutes the basis for the search for analogies in the political doctrine of contemporary Islamic reformers and the ideology of Islamism, which in turn allows Al-Mawardi’s views to be considered appropriate also for the contemporary concept of power in Islam.