Wirtualna akademia. Studium przypadku
Rewolucja cyfrowa, jaka ma miejsce od kilkudziesięciu już lat doprowadziła do ogromnych zmian we wszystkich praktykach społecznych. Jednym z jej efektów jest także olbrzymia transformacja edukacji. Tradycyjnej szkole czy uczelni wyrosła konkurencja w postaci różnego rodzaju kursów, szkoleń, tutoriali, webinariów czy wykładów umieszczanych na platformach i portalach internetowych i to najczęściej darmowych. Zrewolucjonizowały one – i to na skalę globalną – funkcjonowanie nauczania/uczenia się we współczesnym świecie.
Jednym z przykładów wykorzystania technologii ICT do działań edukacyjnych są tzw. wirtualne akademie. Funkcjonują one tylko w sieci i dostarczają przestrzeni do nauki i edukacji. Zawierają także różnego rodzaju zasoby w postaci materiałów dydaktycznych, tj. podcastów, poradników, testów, filmów i innych materiałów multimedialnych.
Funkcjonowanie tych wirtualnych akademii i ich innowacyjna rola została pokazana na przykładzie działalności Academia Electronica. Powodów tej decyzji jest kilka. Po pierwsze, jest ona darmowa. Po drugie, funkcjonuje w środowisku Second Life, które stwarza nieograniczone wręcz możliwości kreacyjne. Po trzecie, autor jest związany z tą Academią – praktycznie od początku jej istnienia i mógł praktykować różne formy działań, które ona umożliwia i to nie tylko na płaszczyźnie edukacyjnej. Po czwarte wreszcie, jej działalność nie była do tej pory przedmiotem licznych studiów naukowych – w postaci monografii czy artykułów.
Artykuł składa się z czterech części: w pierwszej dokonano krótkiej charakterystyki świata Second Life, w ramach którego funkcjonuje Academia, w drugiej przedstawiono powstanie i rozwój Academii, w trzeciej zaprezentowano funkcjonowanie tej wirtualnej uczelni jako placówki dydaktycznej i naukowej, w części ostatniej porównano ten rodzaj instytucji z innym przedsięwzięciami edukacyjnymi funkcjonującymi w Internecie – czyli w środowisku wirtualnym.
Academia Electronica stanowi nie tylko unikalną na polskim gruncie placówkę naukowo- edukacyjną ale stwarza pole do nieograniczonej wprost kreatywności – jeśli chodzi o wykorzystanie wirtualnych światów do nowego modelu kształcenia i uprawiania nauki. Te światy stają się tak samo realne, jak te dotychczasowe tworzone w środowisku fizycznym. Zmusza to do przeformułowania wielu celów, zasad i metod prowadzenia działalności wiedzotwórczej. Wydaje się, że wzorzec szkoły czy uczelni funkcjonującej tylko w określonym fizycznym miejscu i który ma monopol na dostarczanie wiedzy i tworzenie nowej odchodzi pomału do lamusa. Edukacja i nauka stają się coraz bardziej rozproszone, zróżnicowane, wielopłaszczyznowe i spluralizowane. Jednym z ważnych ogniw tej nowej edukacji są wirtualne akademie.

Rosnące w ostatnich latach znaczenie edukacji międzykulturowej powoduje, że rozwiązania w tym obszarze wypracowane w różnych krajach mogą okazać się inspirujące i godne rozpowszechnienia także w Polsce. Niniejszy tekst opiera się na jakościowej i ilościowej analizie treści wybranych podręczników używanych w Szwecji pod kątem zawartości w nich treści o potencjale międzykulturowym. Punktem wyjścia dla przedstawionych w tekście rozważań są uwagi dotyczące cech edukacji międzykulturowej, roli podręczników w kształtowaniu postaw międzykulturowych i problemów związanych z transmisją treści międzykulturowych w polskich podręcznikach. W głównej części tekstu wyodrębniłam dwie kategorie, w oparciu o które analizowałam zgromadzony materiał (udział podręczników we wspomaganiu rozwoju indywidualnego uczniów oraz udział podręczników w rozpoznawaniu, akceptacji i pozytywnym wartościowaniu różnorodności kulturowej). Każdej z tych kategorii przyporządkowałam następnie szczegółowe pytania badawcze. Artykuł kończy się wnioskami dotyczącymi możliwości zastosowania szwedzkiego podejścia w przekazywaniu treści międzykulturowych w materiałach dydaktycznych stosowanych w polskich szkołach.