Towards the end of the seventies of the twentieth century American philosopher Matthew Lipman and his colleagues developed a method of philosophical inquiry with children and the youth, which, according to the author, allowed to supply inefficient system of education in the areas of supporting intellectual and social development of children. The Philosophy for Children scheme was aimed to develop critical thinking skills, reasoning, argumentation and dialogue. The idea of philosophizing with children in school has become an inspiration for many educational experiments carried out in various parts of the world. An important part of these experiments is the scheme’s evaluation, the aim of which is to investigate the effectiveness of the method and its impact on intellectual, emotional and social development of children. The article analyzes the 4 selected European researches, concerning the measurement of the impact of philosophical investigations on the development of children cognitive competence. It presents the basic methodological assumptions, the course of study and the results and conclusions of experiments. All of these experiments demonstrate the positive impact of methods to support the intellectual development of children. Despite this, the method is still seen only as an educational experiment and there is not wider application in education. From the analysis of research reports one can conclude that there is a need for in-depth and systematic study of the method of philosophical inquiry in education, inclusion in the study area, not only the effect of the impact of the program on children’s competence but also on the competence of teachers and broadly understood culture of the school.

”Lipman in Kashubia” or why it is worth philosophizingwith children in the Kashubian language

This text uses the idea of implementing one of alternative teaching methods into Kashubian education, which is the Philosophy for Children developed by Matthew Lipman. Following the thought of Kazimierz KossakGłówczewski, who defines regional education as a kind of return to sources (home, local, regional, national and human culture, language), the author wonders reflects on the benefits that may result from the combination/cooperation of philosophical education (under in the form of philosophical inquiries with children) and Kashubian education. This cooperation can make Kashubian education gain new self-identification meanings, such as thinking in this language of oneself, others, the world, oneself and others in the world, as well as being “thought by others” in it. Thanks to this, the Kashubian language will cease to play only a decorative role, becoming a living link of communication supporting the construction of the identity horizon of students and their world.

REFERENCES:

• Bauman, Z. 2001. Tożsamość jaka była, jest i po co? W: Jawłowska, A. red.
• Wokół problemów tożsamości. Warszawa: Wydawnictwo LTW, ss. 8-25. Diduszko, H. 1996. Filozofowanie na lekcjach języka polskiego. W: Diduszko, H., Elwich, B., Łagodzka, A., Piłat, R. i Tworkiewicz-Bieniaś, G. Filozofia dla Dzieci w Polsce. Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, ss. 37-48.
• Elwich, B. i Łagodzka, A., 1996. Obrazy i słowa. Ćwiczenie umiejętności myślenia. W: Diduszko, H., Elwich, B., Łagodzka, A., Piłat, R. i Tworkiewicz-Bieniaś, G. Filozofia dla Dzieci w Polsce. Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, ss. 25-36.
• Elwich, B., Łagodzka, A. i Piłat, R. 1996. Filozofia dla Dzieci. Informacja o programie. Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji.
• Frankiewicz, W. i Kossak-Główczewski, K. red. 1997. Pedagogika Celestyna Freineta a edukacja regionalna. Gdańsk: UG.
• Frankiewicz W. i Kossak-Główczewski, K. 2005. Teacher Training as Acąuiring Regional Education Competences - from Kashubian Educational Experience. W: Maliszewski, T., Wojtowicz, W. J. i Żerko, J. red. Anthology of Social and Behavioural Sciences. 20 Years Co-operation between Universities in Linköping and Gdańsk. Linkoping: Linkoping University, ss. 298-306.
• Honoré, C. 2011. Pod presją. Dajmy dzieciom święty spokój! Warszawa: Drzewo Babel.
• Illich, I. 1976. Społeczeństwo bez szkoły. Warszawa: PIW. Janke, S. 2015. Łiskawica. Gdynia: Wydawnictwo Region.
• Kalinowski, D. 2015. Błysk w ciemności. O kaszubskojęzycznej prozie Stanisława Jankego. W: Janke, S. Łiskawica. Gdynia: Wydawnictwo Region, ss. 5-9.
• Kałuski, B. 2018. Filozofowanie z dziećmi. Pięć metod Martensa stymulacji rozwoju umysłowego i społecznego w epoce multikulturowej. Poznań: Wydawnictwo Światopogląd.
• Kossak-Główczewski, K. 1993. Niektóre aspekty niezależnej edukacji regionalnej. W: Rodziewicz, E. i Szczepska-Pustkowska, M. red. Od pedagogiki ku pedagogii. Toruń: Wydawnictwo „Edytor”, ss. 66-84.
• Kożyczkowska, A. 2018. Literatura kaszubska i wiedza o literaturze w edukacji kaszubskiej. W: Kożyczkowska, A. i Rembalski, T. Literatura kaszubska. Kaszubi w dziejach Pomorza. Konteksty edukacyjne. Gdynia: Wydawnictwo Region, ss. 33-97.
• Linkner, T. 2018. Kaszubskie „lektury obowiązkowe” w szkołach (postulaty), W: Mistarz R. red. Edukacja kaszubska, T. VIII. Gdańsk: CEN, ss. 33-38.
• Lipman, M., Sharp, A. i Oscanyan, F. 1997. Filozofia w szkole. Warszawa: Wydawnictwa CODN.
• Lipski, T. 1997. Czytanie w szkole. O literaturze kaszubskiej w szkole publicznej. W: Frankiewicz, W. i Kossak-Główczewski, K. red. Pedagogika Celestyna Freineta a edukacja regionalna. Gdańsk: UG, ss. 82-88.
• Łagodzka, A. 2014. Dyskusja dialogiczna - filozofia dzieciństwa i filozofia dorosłych. Analiza i Egzystencja. 25, ss. 99-123.
• Nikitorowicz, J. 1995. Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Piłat, R. 1996. Filozofowanie z dziećmi. Wątpliwości. W: Diduszko, H., Elwich, B., Łagodzka, A., Piłat, R. i Tworkiewicz-Bieniaś, G. red. Filozofia dla Dzieci w Polsce. Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, ss. 5-12.
• Pobojewska, A. 2002. Dzieci mają głos. Dociekania filozoficzne z dziećmi i młodzieżą. W: Piekarski, J., Cyrańska, E. i Urbaniak-Zając, D. (red.). Granice autonomii teorii i praktyki edukacyjnej. Tom 1. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, ss. 315-323.
• Starnawski, M. 2016. Socjalizacja i tożsamość żydowska w Polsce powojennej. Narracje emigrantów z pokolenia Marca ’68. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
• Jurek, A. 2015. Po co uczyć dzieci myśleć? Miasto Ł. Łódzka Gazeta Społeczna. 4 (16), ss. 1-3. Internet: http://miastol.pl/po-co-uczyc-dzieci-myslec/ (data dostępu: 6.02.2020).
• Pioch, D. 2017. Gôdóm i piszã pò kaszëbskù. Program nauczania języka kaszubskiego w szkole podstawowej dla klas I-VIII (zgodny z założeniami Podstawy Programowej Kształcenia Ogólnego - Rozporządzenie MEN z dnia 14 II 2017), (przy wsparciu merytorycznym nauczycieli języka kaszubskiego; w szczególności: D. Milewczyk, T. Skrzypkowskiej, J. Nogajewskiej, B. Czaja, G. Jank, G. Recław, J. Belgrau, B. Gołąbek, M. Koden), Internet: Skarbnica Kaszubska, http://skarbnicakaszubska.pl/programy-nauczania/ (data dostępu: 11.02.2020).