Niniejszy artykuł traktuje na temat społeczeństwa obywatelskiego jako potencjalnego instrumentu mogącego wpłynąć na podniesienie jakości demokratycznego systemu politycznego. Ukazanie źródeł sfery obywatelskiej oraz wskazanie na czynniki ją sankcjonujące, poprzez wykorzystanie koncepcji kapitału społecznego, umożliwia pogłębioną analizę relacji społecznych w wymiarze społecznym, jak i politycznym. W tym celu należy odwołać się do szerokiego dorobku badaczy z zakresu nauk społecznych, których efektem będzie modelowa analiza zjawiska tworzenia się społeczeństwa obywatelskiego oraz jego potencjalnych efektów dla całego systemu politycznego.

Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które manifestuje się w obszarach związanych między innymi z relacjami społecznymi, komunikacją werbalną i niewerbalną. W ciągu ostatnich dziesięciu lat liczne kampanie społeczne na całym świecie, także w regionie Półwyspu Arabskiego, podniosły ogólny poziom świadomości na temat tego zaburzenia zarówno wśród rodziców, jak i ekspertów. Jednakże tradycyjne wierzenia i przekonania pozostają nadal istotnymi czynnikami, które kształtują zachowania związane z profilaktyką prozdrowotną i nastawieniem do kwestii związanych z szeroko pojętym zdrowiem psychicznym. Niniejsze opracowanie omawia znaczenie tych czynników, a także religii, na percepcję zaburzeń ze spektrum autyzmu w regionie państw GCC (Rady Współpracy Zatoki).

Praca skupia się przede wszystkim na analizie zmiany, jaka zachodzi w kulturze masowej, odkąd jej dystrybucja została zdominowana przez masowe środki rejestrujące. Do tej pory interakcje społeczne oparte były głównie na kontakcie bezpośrednim, jednak wraz z pojawieniem się zjawiska audiowizualności relacje międzyludzkie i rodzaj komunikacji diametralnie się zmieniły. Rozwój mass mediów i ich upowszechnienie sprawiło, iż kultura zaczyna być postrzegana jako produkt zaspokajający nasze potrzeby i sprawiający przyjemność. W pracy pojawia się stwierdzenie, że mimo wszystko nie da się uciec od kultury masowej, która stała się już w zasadzie kulturą obecnie panującą, w której każdy z odbiorców jest zanurzony. Także każdy wytwór owej kultury jest produktem kultury popularnej i dawniej obowiązujący podział na kulturę niższą oraz wyższą generalnie przestał funkcjonować. W nowo obowiązującej rzeczywistości kultury masowej pojawia się pytanie o miejsce teatru jako sztuki opartej na bezpośrednim kontakcie aktora z publicznością i zawartej między nimi umowy społecznej, obowiązującej na czas przedstawienia. Jednak analiza przedstawienia pt. Dziady pokazuje, że sztuka teatralna doskonale odnajduje się w popkulturowej rzeczywistości, wykorzystując do tego audiowizualność.

Political Elites and Their Role in Society in the Context of Constitutional Civic Values

In the general consciousness, political elites make a significant contribution to both shaping civic attitudes and consolidating democracy. Hence it is very important source of their recruitment, the authority enjoyed by (or not) in society, and finally determined the directions of its development, the principles of the political system and the measures taken to civic and political participation. The quality of the elite, their condition, on the one hand, is a reflection of the state of society, but on the other hand, it is a source of best practices for citizens. One can risk the thesis that political elites are a signpost of political behavior, whose source lies in civic values defined not only in the political culture of Poles, but also in the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997.

In the seventies, Cardinal Stefan Wyszyński was not only the undisputed leader of the Polish Church, but also a widely respected authority in society, whose voice was of great importance. In the above analysis, the attitude of the „Primate of the Millennium” to the socio-political reality of the PRL was discussed. A comprehensive view of this hierarch was presented regarding the functioning of the communist system in Poland; his approach to the state-church relationship; to key political events (amendment to the constitution, events of June 1976, election of Cardinal Wojtyła as pope) and attitude to the rise and activity of the pre-August opposition. This analysis does not aspire to the full exhaustion of the topic, it focuses on issues most for Cardinal Wyszyński important in the socio-political sphere.

A contemporary human being expands and uses their individual abilities to update, deepen and enrich the potential of knowledge, skills and competences in order to adapt to the changing social living space. The tasks imposed by the contemporary society necessitate creation and fulfillment of an individual who learns to live and is able to develop in the individual and collective dimension by professionalisation and use of their own competence potential. The contemporary civilisational tasks are not based on preparing individuals for the existing society but on providing stimuli enabling every human being, by using their competence potential, to understand the surrounding world, to create it, to be its actual participant and recipient, and to feel responsible for it now and in the future.

Wojna jako ekstremalne zjawisko o naturze społecznej przez stulecia charakteryzowała się swoistą hermetycznością wobec niemilitarnych domen rzeczywistości. Zarówno w wymiarze etycznym, politycznym, prawnym, obyczajowości, a nawet języka, wojskowość i wojskowi tworzyli ekskluzywną (sub)kulturę. Wpisywały się te procesy w „triadę” Carla von Clauzewitza, który właśnie „armię” wskazywał jako wyodrębniony filar wojny. Pozostając elementem struktury państw, armie pogłębiały swoją specyfikę kulturową i pewną odrębność. Jak wskazuje część badaczy, niejednokrotnie to właściwa organizacja wojskowości w państwie i działania na rzecz wzmocnienia jego potencjału wojennego narzucały szereg rozwiązań ustrojowych, prawnych i finansowych, stając się agregatem ewolucji systemów politycznych. W pierwszej połowie XX wieku doszło do głębokich przewartościowań w dziedzinie relacji między sferą militarną i państwową, które po 1945 roku doprowadziły do przesunięcia „punktu ciężkości” wojny w stronę bieguna społecznego. Konsekwencją była dość szczególna „demokratyzacja” wojskowości i postępujące rozszczelnienie dotychczasowych granic. Towarzyszyły temu procesy zmiany w postrzeganiu i prowadzeniu wojny. Celem stawały się w coraz większym stopniu społeczeństwa, a wobec totalizacji wojny – tradycyjny podział na domeny cywilną i wojskową uległ ostatecznemu zatarciu. Współczesna wojna zatem obliczona jest przede wszystkim na niszczenie społeczeństw, ich fundamentów oraz podstaw trwania i rozwoju. Na znaczeniu zyskują niekinetyczne i hybrydowe metody działań koercyjnych i przyporządkowane im środki. Pogłębieniu tych tendencji sprzyja rozwój kolejnego „teatru działań wojennych” – domeny psychologiczno-informacyjnej.

Szkoła w społeczeństwie wielokulturowym jako miejsce kontaktów z Innymi i wzajemnego oddziaływania różnych grup społecznych zmaga się z różnymi wyzwaniami w realizacji funkcji społecznych. W artykule ukazana została analiza społecznych funkcji edukacji i szkoły w perspektywie koncepcji strukturalno-funkcjonalnej, konfliktowej, interpretatywnej i podejścia środowiskowego. Na tym tle podjęto próbę zarysowania koncepcji pracy szkoły w społeczeństwie wielokulturowym, z uwzględnieniem jakości środowiska, które stanowi ważne zaplecze socjalizacyjne uczniów i opanowania kompetencji kulturowych niezbędnych do sprawnego obcowania z ludźmi pochodzącymi z różnych kultur. Zwrócono uwagę na środowisko rodzinne, lokalne, regionalne, a także na kulturę narodową i ogólnoludzką. Dokonująca się socjalizacja oznacza proces budowania wiedzy uczniów, modelowania ich percepcji świata i działania w tym świecie.

Atrakcyjność i aktualność badań prowadzonych wokół życia rodzinnego związana jest z dynamicznymi przemianami społeczno-kulturowymi, gospodarczymi, a także politycznymi zachodzącymi w skali globalnej. Nie bez znaczenia dla funkcjonowania rodziny i jej członków jest również sytuacja światowej pandemii, która znacząco wpłynęła na strukturę rodziny oraz potrzeby i wartości cenione przez jej członków. Żywotność tematu skłania do refleksji nad kondycją współczesnej rodziny i rodzi potrzebę poznania skutków oddziaływań zewnętrznych na jej kształt i środowisko wewnętrzne. W zaprezentowanym opracowaniu podejmuję rozważania wokół problematyki rodziny, interesują mnie przede wszystkim małżeństwa mieszane, które stają się coraz bardziej widoczne, nie tylko w statystykach zawieranych małżeństw, a przede wszystkim w życiu społecznym. Zawiązywanie małżeństw mieszanych znajduje swoje uzasadnienie w zwiększonej mobilności społecznej, pozbawieniu barier świata komunikacji interpersonalnej (powszechne wykorzystanie nowoczesnych technologii w życiu zawodowym oraz osobistym), może również wynikać z indywidualnych potrzeb i preferencji osób zawierających takie związki małżeńskie. Małżeństwo mieszane samo w sobie może być wartością, jednak fakt bycia w takim związku może stanowić swego rodzaju balast. Zaprezentowane opracowanie jest próbą uchwycenia pewnych tendencji zachodzących w doświadczeniach życia społecznego przez małżeństwa mieszane. W artykule wyróżniam trzy części, w których kolejno wprowadzam w problematykę życia rodzinnego i funkcjonowania małżeństw mieszanych, następnie analizuję dane i materiały, nakreślając pewne tendencje odnoszące się do różnych aspektów życia rodzinnego i życia w społeczeństwie. Opracowanie kończę podsumowaniem i wskazaniem wniosków.

Ze względu na nietolerancję społeczną zachowań związanych z tożsamością płciową, większość osób transpłciowych doświadcza poważnego stresu na różnych etapach swojego życia. Aspekty relacji społecznych są istotne dla godnego i przyjaznego funkcjonowania dziecka transpłciowego w szkole i jego osiągnięć szkolnych, a następnie – już jako osoby dorosłej – ścieżek rozwoju zawodowego i podejmowania relacji społecznych. Podczas gdy niektóre szkoły i miejsca pracy oferują bezpieczne przestrzenie, wiele osób transpłciowych wciąż doświadcza negatywnych, wrogich i niebezpiecznych środowisk. Bez określonych działań mających na celu ochronę osób transpłciowych i szerzenie wiedzy na temat transpłciowości w społeczeństwie, większość osób o nienormatywnej tożsamości płciowej pozostaje podatna na dyskryminację, nękanie i zastraszanie. Dlatego tak ważne jest diagnozowanie trudności w funkcjonowaniu społecznym osób transpłciowych i wskazanie propozycji rozwiązań zmierzających do poprawy ich sytuacji w warunkach wykluczenia.

Organisation of the Polish State and Society in the Piast Era in the Academic Work of Aleksander Gieysztor and Gerard Labuda

The main theses of the authors concerned the mutual relation between social changes and the formation of state organisation, the militarisation of the Early Piast State (G. Labuda) and the question of the native, pre-foundation beginnings of urban life in Poland. In their research, A. Gieysztor and G. Labuda often used the methods of retrogression and comparison; in addition, G. Labuda appreciated the importance of archaeological findings.

Niniejsze badanie ma na celu zbadanie związku między obecnością polityki w mediach społecznościowych a aktywnymi intencjami obywatelskimi w zakresie partycypacji politycznej. W tym badaniu obecność w mediach społecznościowych mierzy się za pomocą interaktywności i personalizacji, ponieważ wcześniejsze badania wprowadziły koncepcję obecności społecznej. W niniejszym badaniu zamiary aktywnego uczestnictwa w życiu politycznym zostały zdefiniowane jako zamiar głosowania, zamiar demonstracji oraz zamiar prowadzenia kampanii na rzecz polityka. Stworzono trzy hipotezy ze zmiennymi interaktywnością i personalizacją oraz połączonym efektem obu.

Human rights aspects of transgender people functioning in the contemporary world

The gender that is officially assigned at birth (male or female) is based on physical characteristics. However, it may not be compatible with gender identity – this is the way we feel and think about our gender. A transgender person is someone who has or manifests a different gender identity from the gender identity assigned to him at birth. A transgender person may choose to manifest their gender identity in a variety of ways. To make more permanent physical activity it is essential to use surgery and hormone therapy. This is a time-consuming and costly process that does not always involve complete gender reassignment. Transgender people experience transphobia and discrimination because of their gender identity, which is mistakenly associated with sexual orientation. The misunderstood concept of transgender causes that transgender people encounter intolerance, a lack of empathy, and the non-existence of safe social and legal spaces. This is mainly due to a lack of knowledge on the fundamental issues of transgenderism. Complex judicial procedures for sex reassignment, lack of funding for hormonal treatment and surgical genital correction, and the inability to marry are the cause of depression and a still high percentage of suicide attempts and suicides in this social group. Hence, it is important to draw social attention to the problems faced by transgender people and to disseminate knowledge about transgenderism.

Characteristics of an authoritarian unit (Erich Fromm), with authoritarian personality (Theodor Adorno), with hard personality (Hans Eysenck) and dogmatic (Milton Romeach) and common features for these theoretical constructs

This article addresses the subject of Erich Fromm, Theodor Adorno, Hans Eysenck and Milton Rokeache theory characterizing personality particularly susceptible to the influence of authoritarianism, personality that combat democracy. In its first part there is the characteristics of these personalities, specifically authoritarian units (Erich Fromm), with authoritarian personality, hard personality (Hans Eysenck) and dogmatic (Milton Rozeach). The second part of this article is trying to find common features for these theoretical constructs. Mostly, however, it is a criticism of erroneous (in my opinion) thinking when creating these theories. I noticed that the creators of the majority of them not only describe personality types particularly susceptible to the influence of authoritarianism, but above all they condemn them. In practice, this comes down to attacking the extreme right. However, attention should be paid to several important issues that negate this attitude. With authoritarianism, only the right can be identified. The division of the right/left is not very sharp. In turn, authoritarianism does not always mean a lack of humanitarianism, intolerance, and persecution. Most of the above theoretical constructs indicate, in my opinion, it is wrong that the political features of a person acquire under the influence of the environment, the environment. However, they are not somehow inherited, genetically conditioned. In addition, I think that only a certain, smaller part of society has specific political views. And only among them there is a group of people with authoritarian tendencies. This part of a society that has unspecified political views can be a business – related political option, even authoritarian, if this option provides its benefits. The assumption that the political actions of society result from the internal features of individuals is another point with which it is difficult to (me) agree. In fact, the effectiveness of the ruling team decides.

The importance of security education in modern society

The complexity and dynamics of contemporary world implies its continuous change. It is characterized by the emergencje of entirely new, unprecedented phenomena that should be identified and understood so modern socjety can react to them accordingly. Among the biggest threats many authors mention terrosim and transnational crime. A major challenge is technological advance as well. The aim of education for security is to prepare the society for potential but unknown threats.

Feminist deconstruction of the traditional image of women in Qiu Jin’s works

Women’s issues are a significant subject of study in the realm of Chinese literature. In many works, it can be seen to oppose stereotypes or norms imposed on the female gender and to take measures leading to the emancipation of the individual. Such literature is symptomatic of a desire for change in society, that is, the overthrow of the patriarchal system and the introduction of equal rights between the sexes. An example of such prose is the works of China’s first feminist, Qiu Jin, who decided to fight for women’s rights. She was sentenced to death for her revolutionary activities. However, her texts introduced a completely new image of women into the public sphere - different from the one that had been reproduced for hundreds of years in ancient China. The poet chose to endow her heroines with charisma, courage, intelligence and the will to fight for a better life. Her aim was to make women aware of their situation in life, their social role, and to encourage them to leave the male-dominated world. Michalina Koniuk, in the chapter “Feminist Deconstruction of the Traditional Image of Woman in Qiu Jin’s Works”, proposes to analyse Qiu Jin’s works and present that the characters created by the writer oppose and destroy the image of the obedient and uneducated woman that existed in ancient China. First, the social role imposed on women in Chinese society has been described, namely that of obedient daughter, wife and daughter-in-law. The requirements and rules expected of Chinese women have been presented, and how Confucian norms contributed to the belittling of women’s role and position in Chinese society. As the poet was inspired by her own life experiences, Qiu Jin’s life were briefly introduced. Her childhood, during which the first signs of dissatisfaction with the obligations and social norms imposed on girls could be observed. An unsuccessful marriage mobilised the feminist to fight for women’s rights, to oppose the doctrines of Confucius and to leave home and go abroad. This was a great act of courage and at the same time a struggle for freedom and independence in the life of a feminist. That part was followed by an analysis of Qiu Jin’s works, whose female characters exemplify the kind of norms and behaviours that Qiu Jin rebelled against. At the same time, these characters deconstruct the traditional image of a woman and introduce a new one of a strong and independent individual. In this chapter, all poems and quotations have been translated by the author from Chinese into Polish.

Feminism in the Kingdom of the Netherlands

Feminism in the Netherlands began as social movement during the 19th century. The prominent representatives of the first feministic movement are: Wilhelmina Drucker, Aletta Jacobs and Helena Mercier. Later, the struggles of Second-wave feminism in the Netherlands mirrored developments in the women’s rights movement in other Western countries. Nowadays the position of women in the Netherland’s society have changed, but there are a lot of problems like part-time jobs, discriminating political parties, which must been encouraged to guarantee the full emancipation.