Praca jest próbą spojrzenia na edukacyjną działalność Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania na Zaolziu w Republice Czeskiej – w kontekście jej zadań, odnoszących się do wspomagania kształtowania tożsamości religijnej młodzieży zaolziańskiej oraz będących odpowiedzią na potrzeby współczesnej młodzieży i wychodzeniem im naprzeciw. Celem artykułu jest pokazanie Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania jako instytucji znaczącej w kształtowaniu otwartej tożsamości religijnej młodzieży uczącej się w polskich szkołach na Zaolziu. Przedstawione zostały wybrane działania edukacyjne Kościoła, zwłaszcza te będące próbami twórczego współdziałania ekumenicznego z innymi Kościołami.

Młodzi ludzie żyjący w środowiskach zróżnicowanych kulturowo stają przed różnymi decyzjami. Jedną z nich jest wybór partnera życiowego. Autor podejmie próbę poznania kryteriów, jakimi kieruje się młodzież podczas dokonywania tego wyboru, oraz jej opinii na temat małżeństw mieszanych narodowościowo. Scharakteryzowane zostały bariery społeczne, kulturowe i religijne postrzegane przez młode pokolenie Czechów i Polaków z Zaolzia w Republice Czeskiej.

Praca bada kwestię tożsamości narodowej na wybranych przykładach współczesnej poezji Zaolzia, regionu leżącego na polsko-czeskim pograniczu. Przynależność narodowa, będąca trudnym tematem dla mieszkańców ziemi podzielonej politycznie, rozpatrywana jest na płaszczyźnie przestrzennej oraz kulturowej. Głównymi toposami związanymi z problemem identyfikacji narodowej zaolziańskich poetów, wokół których umieszczane są wybrane utwory pisane po polsku oraz w gwarze cieszyńskiej, są granica, miasto, dom oraz język, religia i historia. W najnowszej poezji Zaolzia język przestaje być wyznacznikiem tożsamości narodowej autora. Zanika sztuczny podział na polskie i czeskie dziedzictwo kulturowe w imię wielojęzyczności i wielokulturowości. Niniejsza praca nakreśla obraz zróżnicowanego kulturowo pogranicza, które współcześnie odchodzi od wytyczania definitywnych granic w imię „dialogu kultur” i tożsamości bazującej na zaolziańskim genius loci.

The article describes the role of the problem of national minorities (Poles in Zaolzie, Czechs mainly in Kłodzko, and Slovaks in Polish parts of Spiš and Orava) in Polish-Czechoslovakian relations during the communist era. In the light of the author’s research, the nationalist heritage of border disputes from the first half of the 20th century influenced relations between the two countries also in later years, although the minority problem in their mutual relations was marginal and officially did not exist for both sides.

Národnostní menšiny v polsko-československých vztazích v letech 1948–1989