W artykule zaprezentowano analizy uzyskanych wyników badań przeprowadzonych wśród marginalizowanych Romów słowackich przy użyciu systemu wartości ludzkich Shaloma H. Schwartza (1992). Rezultaty tych badań mogą być przydatne w wielu aspektach życia publicznego, w formułowaniu metodologii systemu szkolnego i w formułowaniu wytycznych dotyczących Romów, w opiece zdrowotnej i usługach medycznych, we wzmacnianiu prewencji problemów dla szczególnych terenów segregowanych. Rozpatrując różne typy społeczności romskich, wyniki badań w obrębie systemu wartości Romów i jego potencjalne zróżnicowanie mogą stanowić empirycznie weryfikowalne kryterium homogeniczności etnicznej i kulturowej badanej etniczności na Słowacji. Mogą one także przyczynić się do rozwiania stereotypów i uprzedzeń większości wobec ludności romskiej.

The main aim of this research is a diagnosis of attitudes to national culture and traditions. It has been assumed that attitudes depend on a system of values and variation on ’conservatism -openness to change’ dimension. The sample consists of 368 students. The theoretical framework is based on the concept of Schwartz and his Portrait Values Questionnaire (PVQ) has been used. The diagnosis of attitudes is made with a set of contrasting beliefs about the role of culture and national traditions (Reykowski). The results confirms one of the stated hypothesis: students who support cultural openness towards the West, better appreciate values which constitute ’openness to change’, i.e. ‘self-direction-thought’, ‘self-direction-action’, and ‘stimulation’. The second hypothesis stating that the embrace of one’s cultural heritage is linked with the acceptance of the value ‘conservatism’ is not confirmed. A statistically significant difference is ascertain according to one conservative value type, i.e. ‘humility’ and it is significant only for one attitude.

W artykule podjęty został temat samorealizacji w systemach preferowanych wartości w szkołach w środowiskach wielokulturowych. Wskazanie samorealizacji jako wartości wynikającej z obowiązujących w naszej cywilizacji zasad automatycznie przesądza o jej wartości w hierarchiach wartości w szkole. Wskazane zostały te systemy porównawczo w sąsiednich szkołach dla mniejszości i dla większości ze środowisk wielokulturowych z mniejszością autochtoniczną: niemiecką w Polsce; polską w Republice Czeskiej; węgierską na Słowacji; słowacką na Węgrzech. Wyniki badań wskazują, że wyróżnione wartości różnią się w zależności od państwa czy typu szkoły (mniejszości vs większości), jednak samorealizacja we wszystkich państwach i typach szkół zajmuje niechlubne ostatnie miejsca.

Axiological determinants of the attitudes presented by students of aiding courses aimed at the elderly. The case of Poland and Germany – an intercultural perspective

Functioning in a culturally diverse world has become an everyday reality. European integration, globalisation, and migration of people have become contributing factors in this regard. In this context, a key role is played by intercultural education aimed at identifying, understanding, and supporting diversity. This article is empirical in nature. The survey objective was to diagnose and describe the attitudes and system of values of students of the helping professions towards older persons in Poland and Germany. The diagnostic survey was the research method used. Kogan’s Attitudes Towards Older People scale (Kogan OP Scale) and Schwartz’s Portrait Values Questionnaire (PVQ) were used in the survey. The survey was conducted from October to December 2018. German students (200 persons) constituted the main group, while Polish students (167 persons) were the comparison group. The survey results revealed statistically significant differences between Polish and German students in their attitudes to older persons.