Rozwój psychologii kulturowej i badań międzykulturowych dostarcza nowych narzędzi opisu i analizy instytucji małżeństwa. Jest ono już nie tylko systemem o określonych funkcjach, ale także związkiem, którego cechy i sposób funkcjonowania są w istotnym stopniu regulowane przez wartości i normy kulturowe. Koncepcje wartości kulturowych stanowią dobrą podstawę interpretacji życia małżeńskiego w kontekście porównań różnych systemów wartości. Wyjaśniają one, jak definiowana jest miłość jako ważna zasada doboru w pary i jak kształtują się relacje małżeńskie (władza, atrakcyjność wzajemna, komunikowanie się, konflikty i negocjacje), szczególnie w przypadku małżeństw wielokulturowych, do których partnerzy wnoszą różne doświadczenia i tradycje.

Protection of marriage and the family  in the light of the Constitution of Poland

This article covers the considerations on the protection of marriage and the family in the light of the Polish Constitution. It aims to present the good of the family and its protection in the light of the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997. It can be reasonably assumed that marriage and the family are the values that occupy a special position in the hierarchy of constitutional values so that they are under the protection and care of the Republic of Poland. Each family – complete, incomplete or without children – is subject to protection. The task of the State is to protect the rights of the family, that is to create such conditions in which members of the family will be able to exercise human rights, to which they are entitled by the virtue of belonging to the family. The public authorities in their actions should support the family in the performance of its social features, but in a way that is subtle without excessive interference in the sphere of family life.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników badań własnych dotyczących jakości związku małżeństw wielokulturowych. W pierwszej części tekstu omówiono termin małżeństwa oraz małżeństwa wielokulturowego, a także scharakteryzowano dobrane małżeństwa. W dalszej części przestawiono podstawy metodologiczne badan własnych, a następnie wyniki badań dotyczących jakości związku małżeńskiego. Badania prowadzone były w grupie 112 kobiet, tworzących małżeństwa wielokulturowe. Do badań użyto autorskiego kwestionariusza ankiety oraz Kwestionariusza Dobranego Małżeństwa autorstwa Mieczysława Plopy i Jana Rostowskiego, za pomocą którego można uzyskać ogólny pomiar więzi oraz pomiary następujących czynników: intymność, samorealizacja, podobieństwo i rozczarowanie. W analizie wyników badań przedstawiono także najważniejsze motywy zawarcia związku małżeńskiego oraz stopień trudności w komunikacji między małżonkami. Z analizy badań wynika, że kobiety przejawiały wysoki poziom satysfakcji z powodu bycia w bliskiej relacji z partnerami oraz że występowało poczucie wysokiego poziomu zgodności co do realizacji ważnych celów małżeńskich i rodzinnych. Badane wykazały przeciętne odczucie możliwości samorealizacji oraz wysoki poziom rozczarowania małżeństwem. Najważniejszym motywem zawierania małżeństw wielokulturowych była miłość, a komunikacja dla większości badanych nie stanowiła problemu przyczyniającego się do pogorszenia jakości związku.

Rozwód jest jednym z tragicznych wydarzeń w życiu rodziny. W obecnych czasach jest coraz większe przyzwolenie na rozwody i łatwiej jest się rozstać niż podjąć próbę wspólnego ratowania związku. Rozwód poważnie zaburza funkcjonowanie rodziny i w dużym stopniu oddziałuje na osobowość dziecka. Konflikt między rodzicami przeżywany jest przez dziecko bardzo silnie, głównie jako zagrożenie własnego bezpieczeństwa. Kryzys małżeństwa odsłania dramat dzieci, którym rodzice podejmując decyzję o rozstaniu, pozbawiają bezpiecznego domu. Rozwód powoduje negatywne skutki w psychice dziecka, wpływa poważnie na jego teraźniejszość i przyszłość.

Atrakcyjność i aktualność badań prowadzonych wokół życia rodzinnego związana jest z dynamicznymi przemianami społeczno-kulturowymi, gospodarczymi, a także politycznymi zachodzącymi w skali globalnej. Nie bez znaczenia dla funkcjonowania rodziny i jej członków jest również sytuacja światowej pandemii, która znacząco wpłynęła na strukturę rodziny oraz potrzeby i wartości cenione przez jej członków. Żywotność tematu skłania do refleksji nad kondycją współczesnej rodziny i rodzi potrzebę poznania skutków oddziaływań zewnętrznych na jej kształt i środowisko wewnętrzne. W zaprezentowanym opracowaniu podejmuję rozważania wokół problematyki rodziny, interesują mnie przede wszystkim małżeństwa mieszane, które stają się coraz bardziej widoczne, nie tylko w statystykach zawieranych małżeństw, a przede wszystkim w życiu społecznym. Zawiązywanie małżeństw mieszanych znajduje swoje uzasadnienie w zwiększonej mobilności społecznej, pozbawieniu barier świata komunikacji interpersonalnej (powszechne wykorzystanie nowoczesnych technologii w życiu zawodowym oraz osobistym), może również wynikać z indywidualnych potrzeb i preferencji osób zawierających takie związki małżeńskie. Małżeństwo mieszane samo w sobie może być wartością, jednak fakt bycia w takim związku może stanowić swego rodzaju balast. Zaprezentowane opracowanie jest próbą uchwycenia pewnych tendencji zachodzących w doświadczeniach życia społecznego przez małżeństwa mieszane. W artykule wyróżniam trzy części, w których kolejno wprowadzam w problematykę życia rodzinnego i funkcjonowania małżeństw mieszanych, następnie analizuję dane i materiały, nakreślając pewne tendencje odnoszące się do różnych aspektów życia rodzinnego i życia w społeczeństwie. Opracowanie kończę podsumowaniem i wskazaniem wniosków.

On the Importance of the Constitutional Principle of Legal Protection of Family Life in the Process of Applying the Law

The purpose of the article is to show the importance of the constitutional rule of legal protection of family life in the process of application of the law, during which the determination of the correct meaning of the norm of the law by means of a constitutional norm, is primarily important for a proper, pro-constitutional interpretation and ensures that the decision to apply the law, will be correct. The starting point for the research assumption will be an attempt to determine what designations constitute the concept of legal protection of the family, what provisions of the Polish Constitution implement this principle, and what is the function and subjective scope of this guarantee. The analysis will focus on selected provisions of the Polish Constitution and rulings of common courts, administrative courts, the Supreme Administrative Court and the Supreme Court, in which the discussed principle influenced the decision to apply the law.

Individualization Processes in the Family

The article is a generalized reflection on the moral condition of the modern family, with particular emphasis on the Polish family. Against the background of the classical view of the family, the processes of individualization in the modern family, both in general and specific dimensions, have been presented. Our discussion based on the findings of one’s own and other sociologists’ research indicate the slow processes of detraditionalization and individualization of marital and family life, as well as its internal secularization. We assume that the collected empirical data essentially reflects the actual views, opinions, preferences and attitudes of Polish youth and provides a good sociological portrait of both the young and older generation of Poles. The article mainly contains some generalizations based on empirical research.

Gloss to the Decision of the Supreme Administrative Court of May 17, 2023, file ref. no. II OSK 1461/20

The subject of the commented judgment of the Supreme Administrative Court (II OSK 1461/20) is the issue of determining the admissibility of transposing the British act of same sex marriage under Polish law. A judgment permitting such a substantive and technical act would lead to the preparation of a marriage certificate containing personal data of persons of the same sex. Currently, administrative court share the position on the refusal under Polish law to transcribe the act of marriage concluded abroad by of the same sex. However, the NSA presents a position that may evolve. For this reason, arguments have been presented to consistently distinguish marriage between a man and women a same-sex relationship.