Student personal data and image protection at school – legal aspects
The personal data of students are very important, and their protection from the point of view of the good of the child and the proper functioning of the institution is important. The main legal act that regulates it is the law on the protection of personal data. Teachers’ awareness of the knowledge of the above-mentioned Act and its application and the consequences of its violations is important.

In this article I make a critical analysis of educational policy in Poland during the 28 years of the political transformation. In the transition period in Poland, from 1989 to 2017, education did not become a source of ongoing changes in the country. Further formations of political power, selected through elections, instead of decentralizing the school system, allegedly led to the creation of new models of school in a corset of centralism. To make matters worse, the prime ministers of the following governments from different political parties, taking into account their own or party interests, created the ministry of national education (or their decision-making power apparatus) who had disturbed communicational relationships with the public. In this article, I explain the reasons for the betrayal of elites in the context of fundamental assumptions of the “Solidarity” movement in the years of 1980 – 1989. As a result, Polish society abandoned the deliberative and participatory democracy. I look at how education, as a science and practice of education, fits into democratization of the Polish state and society. What is of key importance is the perception of education as a common good, as environments and entities, institutions or management practices which participate in a democratic society.

Rodzina i szkoła nie zawsze stanowią kompatybilne środowiska wychowawcze, zwłaszcza w sytuacji różnic kulturowych, wynikających z przynależności do odmiennych narodowo i etnicznie grup. Istnieje potrzeba wielodyscyplinarnych analiz dotyczących transmisji i reprodukcji wartości kulturowych i roli szkoły w uwzględnianiu owych różnic w praktyce szkolnej.
Przed szkołą pojawiają się szczególne zadania o charakterze regulacyjnym, aksjologicznym, adaptacyjnym, służącym jednocześnie integracji środowisk kulturowo odmiennych ale uwzględniających także potencjał kulturowy grup mniejszościowych. W prezentowanym artykule odmienność habitusów trzech wybranych mniejszości i grup etnicznych (Wietnamczycy, Czeczeni i Romowie w polskiej szkole) została poprzedzona teoretycznymi rozważaniami z wykorzystaniem elementów teorii Pierre’a Bourdieu i Basila Bernsteina. W każdej z nich podkreśla się kwestie związane ze stratyfikacją społeczną, która z uwagi na różnice w habitusach, poziomach sprawności lingwistycznej i „przemocy” symbolicznej kultury grupy większościowej stawia pod znakiem zapytania szanse edukacyjne i integrację społeczną mniejszości w przestrzeni szkoły. Obok przykładów dobrej integracji społecznej (uczniowie wietnamscy) szkoła jest miejscem barier interakcyjnych (uczniowie czeczeńscy) oraz przestrzenią, w której dokonuje się świadomy wybór izolacji w celu ochrony własnej tożsamości (Romowie).

Autorka w swym tekście pragnie zaprezentować „dobre praktyki w zakresie edukacji wielokulturowej”, jakie prowadzi w ramach programów europejskich Zespół Szkół Technicznych im. płk. Gwidona Langera w Cieszynie. Nauczyciele i uczniowie szkoły zdobywają i poszerzają doświadczenia w zakresie kształcenia zawodowego w Hiszpanii i na Ukrainie. Zasadnicza tematyka projektu koncentrowała się wokół spraw branżowych odpowiadających na zapotrzebowanie aktualnego rynku pracy. Młodzi ludzie mieli okazję poznać i porównać zawody zdobywane w ich szkołach, zawody swojego miasta, sprawdzić swoje umiejętności zawodowe podczas różnorodnych warsztatów i zajęć praktycznych w różnych pracowniach. Młodzież poprzez międzynarodowe praktyki zawodowe zapoznaje się również z historią i kulturą danego kraju, a co warto podkreślić, uczy się języków.
W artykule Autorka podaje programy, jakie są realizowane w praktykach zagranicznych i zwraca uwagę na edukację wielokulturową obecną w Hiszpanii i na Ukrainie, jak również wskazuje na zadania, jakie pełni edukacja międzykulturowa w wielonarodowym i wielowyznaniowym społeczeństwie tych krajów.

The aim of the article was to present the main problems related to the functioning of a child with a rare disease at school and to show the forms of support for the child and his family offered by the school. In the text, I present the results of research carried out using the method of narrative interview among parents of children with a rare genetic disease. Respondents present difficult choices related to the choice of school and frequent changes of educational facilities for their children. They also show positive examples of support provided to the child by the school and educators. Parents appreciate that the teachers establish a subjective relationship with the child and parents, provide the child with proper care during classes, innovate in teaching and the attitude of openness that is passed on to the school community.

Recently, a great deal of attention has been paid globally to education of both children and youth. It has been the result of ever-growing requirements of learners’ knowledge, as well as educational cultivation of young people. Contemporary society has been witnessing undesirable actions of learners against teachers. That is why the paper discusses learners’ interactions with teachers and how they are assessed by teachers. The paper also introduces implications for improving the quality of teachers’ interventions in educational processes.

This paper addresses the phenomenon of school humor, focusing on the question of how it contributes to shaping teacher-student relationships. Based on an analysis of texts written by lower secondary school students, the paper shows that humor at school serves contradictory functions, such as harmonizing teacherstudent relationships on the one hand, and enabling power negotiation aimed at gaining superiority on the other. Analysis of narrative data has identified a specific phenomenon of festive humor. Within its frame, teacher-student relationships nearly always tend to be harmonized.

This paper focuses on the connection between the principal’s behaviors and job satisfaction among teachers. The study was conducted on a sample of 74 five middle school teachers. It was found that: (1) middle school teachers perceived their principals as supportive rather than restrictive, (2) teachers are satisfied with their job in middle schools, (3) the principal’s supportive and directive behavior was positively correlated with job satisfaction, (4) the principal’s restrictive behavior was found not significantly correlated with job satisfaction and finally (5) the principal’s directive behavior was a significant predictor of job satisfaction among middle schools teachers.

Polska szkoła jest miejscem, w którym wciąż stosunkowo rzadko spotkać można uczniów o innym pochodzeniu kulturowym. Mimo podejmowania od kilku lat na gruncie edukacyjnym problematyki różnorodności kulturowej i edukacji międzykulturowej oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych odnoszących się również do uczniów cudzoziemskich praktyka szkolna wydaje się wciąż ukierunkowana na potrzeby środowiska homogenicznego, z uczniem przeciętnym, niewyróżniającym się, a nade wszystko nieodróżniającym się od pozostałych. Obserwacja środowiska szkolnego pozwala dostrzec zróżnicowanie dzieci z wyraźnym podziałem na „lepszych i gorszych” oraz pomijanie ich kontekstu kulturowego, czego skutkiem jest marginalizacja tradycji i norm kulturowych środowiska ich pochodzenia.Artykuł jest próbą krytycznego spojrzenia na miejsce ucznia odmiennego kulturowo w polskiej szkole, dostosowywania rozwiązań programowych, organizacyjnych, dydaktycznych, wychowawczych i innych do jego potrzeb, jak również na relacje uczniów odmiennych kulturowo z nauczycielami w polskiej szkole.

Szkoła na obszarze zróżnicowanym kulturowo – będąc miejscem codziennych kontaktów z Innymi, wzajemnego oddziaływania dziedzictwa kulturowego oraz uczestnictwa w życiu społecznym różnych grup – zmaga się z różnymi wyzwaniami i potrzebami, które stawiają przed nią społeczeństwo, różne systemy oświatowe i grupy narodowe. Wśród wielu zadań realizowanych przez szkołę w środowisku zróżnicowanym kulturowo szczególnego znaczenia nabierają działania związane z kształtowaniem tożsamości uczniów na wielu płaszczyznach (rodzinnej, regionalnej, narodowej, europejskiej). Celem artykułu jest ukazanie specyfiki szkolnej edukacji, uwarunkowanej zarówno doświadczeniami z historycznej przeszłości, świadomością narodową, jak również zachodzącymi procesami integracji i globalizacji. Artykuł ma charakter przeglądowy, obejmuje syntezę wybranych opracowań teoretycznych i komunikatów z badań publikowanych od ponad 25 lat w serii „Edukacja Międzykulturowa”.

Celem badań, które zostały przeprowadzone w ramach projektu (Nie)łatwe powroty do domu. Badanie funkcjonowania dzieci i młodzieży powracających z emigracji, było zdiagnozowanie sytuacji dzieci i młodzieży powracających do Polski i opisanie jej z różnych perspektyw: dziecka, rodzica, nauczyciela/ki, a także osób pracujących w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. W badaniach wzięło udział 34 dzieci, 27 rodziców oraz 26 nauczycieli. Z respondentami i respondentkami przeprowadzono częściowo pogłębione wywiady, a z pracownikami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych wywiady focusowe oraz badanie ankietowe.Wyniki badań wskazują na występowanie dyskryminacji w stosunku do dzieci powracających w polskich szkołach. Przybiera ona różne formy: od nieuwzględniania przez szkołę ich specjalnych potrzeb edukacyjnych, przez etykietowanie, po przemoc słowną albo fizyczną ze strony rówieśników. Badania pokazują również, że często kadra szkolna nie tylko nie reaguje adekwatnie na przemoc stosowaną względem tej grupy dzieci, ale sama dopuszcza sie takiej przemocy w sposób nieświadomy. Sytuacja ta może wynikać zarówno z braku przygotowania nauczycieli do pracy z dzieckiem z doświadczeniem migracyjnym w ramach studiów, a także z braku dostępu do szkoleń na temat edukacji antydyskryminacyjnej.

Szkoła, a także uczelnie wyższe nie tylko kształcą oraz pozwalają zdobyć wykształcenie, ale również mają znaczenie w kształtowaniu postaw i zachowań względem drugiego człowieka. Ich współczesna rola sprowadza się także do przygotowania do życia w środowisku zróżnicowanym kulturowo. Założenia teoretyczne podjętych badań stanowi koncepcja wielokulturowości w ujęciu Jerzego Nikitorowicza. Materiał empiryczny stanowiący podstawę prowadzonych rozważań został uzyskany za pomocą metody sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety. Z przeprowadzonych badań wynika, iż badana grupa dostrzega rolę instytucji oświatowych w przygotowywaniu dzieci i młodzieży do życia w środowisku wielokulturowym.

It is assumed in the literature on the subject as well as in the guidelines of the European Union (Recommendations 2006, p. 13) that entrepreneurship will make it possible for young people to adapt to the employment market and participate in not only professional but also social and personal adult life in an effective and satisfactory manner. The category of entrepreneurship, understood as a personal feature, an att itude, an activity mode and a path of individual and institutional development, is a focal point in the presented article. These perspectives point at the conditions that should be met by educational institutions to promote the development of entrepreneurship.

ITALIAN EDUCATION AND PEDAGOGICAL THINKING IN POLISH HISTORICAL-PEDAGOGIC LITERATURE

The Italian education system and Italian pedagogical thinking have proud traditions. Italian education and its school system aroused and still arouse much interest among Polish educational historians, and numerous books and articles continue to be published on these subjects. these works provide the knowledge of the development of the Italian school system and Italian education across all historical periods; however, humanistic education issues and the meaning of Italy’s pedagogical thinking for the development of new educational concepts are discussed most frequently. Polish educational historians study Saint John Bosco’s and Maria Montessori’s views on education, providing critical analysis of education reforms introduced during Benito Mussolini’s rule. Polish academic works and popular science works published in the last two centuries, which are an interesting source of knowledge for Polish readers, give a compelling account of the Italian education system and Italian pedagogical thinking of the past. there is no doubt that Poles’ knowledge about the development of Italian educational ideals was significantly broadened by numerous historical and pedagogical publications. It should be noted that the most prominent Polish historians of education who speak Italian and know Italy’s archival sources and its rich academic literature had written about Italy’s education. As a result, their works have an important cognitive value, and they show that Poles not only had admired Italian education, but they also had been able to critically assess foreign pedagogical ideals. Additionally, the publications show that, in some historical periods, interest in the Italian education system and Italian pedagogical thought was great (notably, during the Renaissance), while in some centuries (such as the 19th century), it was scant.

Zagadnienie współuczestnictwa rodziców i nauczycieli w realizacji założeń edukacji wielo- i międzykulturowej nie należy do mocno wyeksponowanych w literaturze przedmiotu. Autorka artykułu podejmuje próbę przybliżenia typów partycypacji obu stron we wskazany obszar edukacyjny, korzysta z koncepcji rodzajów uczestnictwa rodziców i nauczycieli we wspólnym kształceniu i wychowaniu Volkera Krumma. Koncepcja ta stanowi podstawę do przedstawienia w analogiczny sposób czynnej i biernej partycypacji rodziców i nauczycieli w realizację wytycznych z zakresu edukacji wielo- i międzykulturowej, z jednoczesnym określeniem, które z tych typów, z jakich względów, mogą być podejmowane z większym/mniejszym powodzeniem.

At the end of the 19th century, activities were initiated in the Ottoman State to increase the knowledge of the Muslims and Ehl-i Perde (those with a Muslim name but who do not fulfill the requirements of Islam) Kıptis (Roma) in various fields, particularly in religion. Imams were appointed to their settlement areas. Schools were opened. In the meantime, they were also recruited into the army where they received education/training in many aspects. The aim of this article is to examine the adaptation of the Roma into the Muslim society during the discussed period.

Szkoła w społeczeństwie wielokulturowym jako miejsce kontaktów z Innymi i wzajemnego oddziaływania różnych grup społecznych zmaga się z różnymi wyzwaniami w realizacji funkcji społecznych. W artykule ukazana została analiza społecznych funkcji edukacji i szkoły w perspektywie koncepcji strukturalno-funkcjonalnej, konfliktowej, interpretatywnej i podejścia środowiskowego. Na tym tle podjęto próbę zarysowania koncepcji pracy szkoły w społeczeństwie wielokulturowym, z uwzględnieniem jakości środowiska, które stanowi ważne zaplecze socjalizacyjne uczniów i opanowania kompetencji kulturowych niezbędnych do sprawnego obcowania z ludźmi pochodzącymi z różnych kultur. Zwrócono uwagę na środowisko rodzinne, lokalne, regionalne, a także na kulturę narodową i ogólnoludzką. Dokonująca się socjalizacja oznacza proces budowania wiedzy uczniów, modelowania ich percepcji świata i działania w tym świecie.

The subject of the article covers issues related to the presence of neoliberal educational messages in school practice. The study contains an analysis of the teacher’s narrative, the purpose of which was to identify and describe elements that fit into neoliberal assumptions of education. The reconstruction of everyday school life (micro level) enabled the manifestations of instrumentalisation of education, rivalry and competitive aspects in the teacher’s work and the practice of forming homo oeconomicus at school. Commodification of an individual in free market conditions is reflected in a profit-maximizing school, i.e., achieving high results in external examinations owing to an educational process organized effectively, and minimizing costs by, for example, selecting students and by eliminating the “maladjusted” from schools. In the text, I outline a portrait of a teacher functioning professionally, who builds his profession on the foundation of neoliberal assumptions about education. I analyze the teacher’s understanding of school education, which is present in the teacher’s narratives, as a space for a specific market game and competition, defining the effectiveness of school work by high level of students’ examination results and the original concept of working with a supervised class reduced to the implementation of a business project.

The rapid pace of digital media development implies social and cultural changes. The role of the school is to prepare the human being for the world dominated by these changes. Education 4.0 is one of the concepts for the comprehensive development of the human being. The first part of the article presents the chronology of changes in education in relation to the evolving digital media. Hence, the source of the changes and the subsequent stages of the concept from Education 1.0 to Education 3.0 are described. The second part of the article describes Education 4.0 and its components, the implementation of which in the learning and teaching process is a challenge for the contemporary school. The components described include: -Internet of Things, -the Cloud Computing, -Big Data analytics, -Autonomous Process Organisation, -Augmented Reality, -Horizontal and Vertical Integration, -Advanced Robots and Co-robots. The practical considerations on Education 4.0 follow from the reflections presented by a primary school headmaster who is also an academic staffmember.

Th is paper explores the relations of concern, pessimism and neuroticism in two groups of young people, students in their fi nal year of high school, and senior undergraduates of diff erent faculties. In this research, we further want to check at what level these cognitive elements are expressed in young as well as whether there is a diff erence between the sexes. Th e study included 274 participants, average age of 20 from the South-Western Serbia. Th e following instruments were used: Scale of optimism / pessimism, Penn state questionnaire of concerns and GEN questionnaire for generalized neuroticism. Th e results showed that young people have a higher concern, pessimism, and that 17.9% of young people in our sample were neurotic. Female gender is more concerned and neurotic when compared to males.