When in 2020 the World Health Organization announced a COVID-19 contagious disease pandemic, it was clear that governments must take actions to limit the consequences of pandemia. Poland was one of the first to introduce far-reaching measures, limiting freedom of movement and closing an increasing number of business and activities. The Polish Constitution contains potential extraordinary measures, including the provision for declaring a “state of natural disaster”, but the Polish government has refrained from enacting it. Instead, it is based on a “state of epidemic”, which is not provided for in the Constitution as the legal ground for limiting human rights. The purpose of this study is to answer the question whether human rights restrictions introduced during the epidemic have a sufficient legal basis from the point of view of the Polish Constitution and the resulting principles.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. stworzyła możliwość wprowadzenia trzech odmiennych stanów nadzwyczajnych w sytuacji szczególnych zagrożeń. Specjalne przepisy dotyczące stanów nadzwyczajnych zostały określone w trzech odrębnych ustawach, które zostały przyjęte w 2002 r. W latach 2005–2019 w Polsce wystąpiły liczne zdarzenia, które media określały jako klęski żywiołowe. Pomimo że regulacje ustawowe obowiązują od 2002 r. (Dz.U. 2002 nr 62 poz. 558), w Trzeciej Rzeczypospolitej nigdy nie wprowadzono stanu nadzwyczajnego. Posłowie w ramach swojej aktywności parlamentarnej kierowali na przestrzeni V, VI, VII i VIII kadencji zapytania i interpelacje w tej sprawie. Analiza aktywności poselskich związanych ze stanem klęski żywiołowej może być pomocna przy próbie identyfikacji sposobu postrzegania tego stanu nadzwyczajnego przez polityków, a to z kolei pozwoli ustalić przyczyny nieposługiwania się tym instrumentem prawnym przez rządzących.

The outbreak of the COVID-19 epidemic in the world made it necessary to take action to minimize the negative consequences for human health and life and the economy. Citizens’ political freedoms and rights are among the most important rights in a democratic state. In Poland, the Minister of Health introduced the “state of epidemic” by way of a regulation. The procedure and rank of adopted legal acts raised constitutional doubts from the very beginning. First of all, the failure to introduce one of the constitutionally defined states of emergency, especially a state of natural disaster, which by its nature corresponded the best to the epidemic situation in the country. The author put forward the thesis that the state of the epidemic announced in Poland did not meet the constitutional requirements and that there were no grounds for the introduced restrictions on the freedom and rights of an individual. Legal solutions introduced in selected countries in terms of their constitutionality are also compared.