Mieszany system wyborczy – cztery warianty dla Polski

Artykuł przedstawia możliwe konsekwencje polityczne zastosowania mieszanego systemu wyborczego w wyborach do Sejmu RP. Zmiennymi zależnymi są: podział mandatów pomiędzy partie przy tej samej liczbie zdobywanych głosów, odchylenie wyników wyborczych od proporcjonalności oraz stopień koncentracji systemu partyjnego. Zmienną niezależną konkretne – występujące na świecie i opisane w literaturze przedmiotu – typy systemów mieszanych. Testowi poddane zostały cztery warianty mieszanej ordynacji wyborczej, reprezentujące cztery podstawowe typy takich ordynacji. Symulacje przeprowadzono w oparciu o wyniki wyborów 2011 i 2015 roku oraz hipotetyczne wyniki dla wyborów 2019 roku. Poziom dysproporcjonalności systemu wyborczego oraz koncentracji systemu partyjnego został skonfrontowany z pomiarami tych parametrów wśród państw wykorzystujących tego systemy mieszane. Przedstawione wyniki pokazują, że ordynacje mieszane mogą dać całe spektrum ewentualnych zmian, w zależności od ich konkretnego typu.

MIXED ELECTORAL SYSTEM: FOUR VARIANTS FOR POLAND

The present paper deals with the possible political consequences of employing a mixed electoral system in the elections to Polish Sejm. The dependent variables are: distribution of seats amongst political parties which win the equal votes, deviation of election results from the proportionality and the degree of concentration of the party system. The independent variable are specific, described in the literature and actually existing types of mixed electoral systems. Four variants of electoral systems representing four basic types of such systems have been tested. Simulations have been conducted on the basis of 2011, 2015, and hypothetical 2019 elections results. The degrees of an electoral system’s disproportionality and of party system’s concentration were juxtaposed with the measurements of these parameters in the countries which employ such mixed electoral systems. Presented results demonstrate that mixed electoral systems can lead to the whole spectrum of possible changes, depending on the employed type of the electoral system.

BIBLIOGRAFIA:

• Álvarez-Rivera, M. (2009). Election Resources on the Internet: Elections to the Hungarian National Assembly. Pobrane z: http://www.electionresources.org/hu/.
• Blais, A., & Massicotte, L. (1996). Mixed electoral systems: An overview. Representation, 33(4), 115 – 118. Pobrane z: https://doi.org/10.1080/00344899608522970.
• Bormann, N.-C., Golder, M. (2013). Democratic Electoral Systems around the world, 1946 – 2011. Electoral Studies, 32(2), 360 – 369. Pobrane z: https://doi.org/10.1016/j.electstud.2013.01.005.
• Colomer, J.M. (2004). The handbook of electoral system choice. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Farrell, D.M. (2001). Electoral Systems: A Comparative Introduction (1 edition). Houndmills–Basingstoke–Hampshire, New York: Palgrave Macmillan.
• Farrell, D.M. (2011). Electoral Systems: A Comparative Introduction (2 edition). Houndmills–Basingstoke–Hampshire, New York: Palgrave Macmillan.
• Ferrara, F., Herron, E.S., & Nishikawa, M. (2005). Mixed electoral systems: contamination and its consequences (1 edition). New York: Palgrave Macmillan.
• Flis, J. (2014). Złudzenia wyboru: społeczne wyobrażenia i instytucjonalne ramy w wyborach do sejmu i senatu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gallagher, M. (1991). Proportionality, disproportionality and electoral systems. Electoral Studies, 10(1), 33 – 51. Pobrane z: https://doi.org/10.1016/0261-3794(91)90004-C.
• Gallagher, M., Mitchell, P. (red.). (2005). The Politics of Electoral Systems. Oxford: Oxford University Press. Pobrano z http://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/0199257566.001.0001/acprof-9780199257560.
• Gschwend, T., van der Kolk, H. (2006). Split Ticket Voting in Mixed Member Proportional Systems: The Hypothetical Case of Th e Netherlands. Acta Politica, 41(2), 163 – 179.
• Haman, J. (2003). Demokracja. Decyzje. Wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kamiński, M.M. (2016). Ordynacje większościowe i JOW-y. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Laakso, M., Taagepera, R. (1979). “Effective” Number of Parties: A Measure with Application to West Europe. Comparative Political Studies, 12(1), 3 – 27.
• Lakeman, E., Lambert, J.D. (1955). Voting in democracies: a study of majority and proportional electoral systems. London: Faber & Faber.
• Massicotte, L., Blais, A. (1999). Mixed electoral systems: a conceptual and empirical survey. Electoral Studies, 18(3), 341 – 366. Pobrane z: https://doi.org/10.1016/S0261-3794(98)00063-8.
• Mayorga, R.A. (2001). Electoral Reform in Bolivia: Origins of the Mixed–Member Proportional System – Oxford Scholarship. W: M.S. Shugart & M.P. Wattenberg (red.), Mixed-Member Electoral Systems: The Best of Both Worlds? (s. 194 – 208). Oxford: Oxford University Press.
• Michalak, B. (2013). Mieszane systemy wyborcze. Cele, rozwiązania, konsekwencje. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Michalak, B. (2016). Czy duże okręgi wyborcze zawsze zwiększają proporcjonalność wyborów? Nowe dowody z polskich wyborów parlamentarnych. Decyzje, (25), 67 – 82. Pobrane z: https://doi.org/10.7206/DEC.1733-0092.71.
• Moser, R.G., Thames, F.C. (2001). Compromise Amidst Political Conflict: The Origins of Russia’s Mixed-Member System. W: M.S. Shugart, M.P. Wattenberg (red.), Mixed--Member Electoral Systems: The Best of Both Worlds? (s. 255 – 275). Oxford: Oxford University Press.
• Nohlen, D. (2004). Prawo wyborcze i system partyjny: o teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Norris, P. (1997). Choosing Electoral Systems: Proportional, Majoritarian and Mixed Systems. International Political Science Review, 18(3), 297 – 312. https://doi.org/10.1177/019251297018003005.
• Raciborski, J. (2006). Teoria demokracji a reguły wyborów. Nauka, (3), 27 – 44.
• Reynolds, A., Reilly, B., Ellis, A. (2005). Electoral System Design: Th e New International IDEA Handbook. Stockholm: International IDEA.
• Sartori, G. (1997). Comparative Constitutional Engineering: An Inquiry Into Structures, Incentives, and Outcomes (2 Edition). New York: New York University Press.
• Scheble, Q.B. (red.). (2015). Welcome to the State Parliament. Landtag von Baden-Württemberg. Stuttgart: The President of the State Parliament of Baden-Württemberg.
• Schoen, H. (1999). Split-ticket voting in German Federal elections, 1953 – 90: an example of sophisticated balloting? Electoral Studies, 18(4), 473 – 496. Pobrane z: https://doi.org/10.1016/S0261-3794(99)00023-2.
• Shugart, M.S., Wattenberg, M.P. (red.). (2001). Mixed-member electoral systems: the best of both worlds? Oxford–New York: Oxford University Press.
• Sokół, W. (2007). Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy środkowej i wschodniej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Taagepera, R. (2007). Predicting Party Sizes: The Logic of Simple Electoral Systems. Oxford: Oxford University Press.