Relacje białorusko-unijne w latach 2011–2013: od eskalacji konfliktu do polityki krytycznego zaangażowania

Po wyborach prezydenckich w 2010 r. na Białorusi relacje białorusko-unijne weszły w fazę ostrego konfliktu politycznego. UE przyjęła sankcje wizowe i gospodarcze wobec Białorusi. UE zawiesiła również udział Białorusi w programie Partnerstwa Wschodniego. Do eskalacji konfliktu doszło na początku 2012 r., gdy ambasadorowie UE wyjechali z Białorusi. W kolejnych miesiącach UE przeszła do polityki krytycznego zaangażowania wobec Białorusi, która przejawiała się utrzymywaniem kontaktów z reżimem na poziomie technicznym. W drugiej połowie 2013 r. nastąpiła niewielka poprawa obustronnych relacji. Szczyt Partnerstwa Wschodniego w 2013 r. nie przyniósł wyraźnego przełomu na linii Bruksela–Mińsk.

RELATIONSHIPS BETWEEN BELARUS AND THE EU IN 2011–2013: FROM A CONFLICT ESCALATION TO A POLICY OF CRITICAL INVOLVEMENT

Following presidential elections in Belarus in 2010, relationships between Belarus and the EU entered a phase of an acute political conflict. The EU imposed visa and economic sanctions on Belarus. The EU also suspended Belarusian participation in the Eastern Partnership programme. The conflict escalated further at the beginning of 2012 when the EU ambassadors left Belarus. In successive months the EU moved to a policy of critical involvement in Belarus, manifested as maintaining contacts with the regime at a technical level. In the second half of 2013 the mutual relationships improved slightly. The Eastern Partnership summit organised in 2013 did not result in a significant breakthrough in relations between Brussels and Minsk.

BIBLIOGRAFIA:

• Barburska, O. (2015). Blaski i cienie Partnerstwa Wschodniego Unii Europejskiej. Studia Europejskie, 4, 49–70.
• Belorussko-evropejskie. (2014). Belorussko-evropejskie otnošenija posle wilnusskogo sammita „Wostočnogo partnerstva”. Pobrane z http://csfps.by/new-research/belorussko-evropeyskie-otnosheniya-posle-vilnyusskogo-sammita-vostochnogo-partnerstva.
• Berezovskij, D.S. (2014). Planirowanie techničeskoj pomoŝi Evropejskogo Soûza Belarusi w 2007–2013. Belorusskij Ekonomičeckij Żurnal, 1, 18–30. Pobrane z http://edoc.bseu.by:8080/handle/edoc/17841.
• Brigadin, P., Veremeeva N., Rotman D. (2011). Belarus w kontekste Evropejskoj polityki: meždy ES i Rossiej. W: E. Korosteleva (red.), Vostočnoe partnerstwo: problemy i perspektywy (s. 130–169). Minsk: GIUSTBGU.
• Czwołek, A. (2013). Opozycja polityczna na Białorusi (1989–2010). Gdańsk: STUDIO VP.
• Czwołek, A. (2013). Wybory parlamentarne na Białorusi w 2012 r. W: A. Meller, J. Rak, A. Wielomski (red.), Białoruś co się tam dzieje? Sytuacja polityczna na przełomie XX i XX wieku(s. 309–370). Warszawa: Capital s.c.
• Czwołek, A. (2016). Nowe otwarcie w polityce Litwy wobec Białorusi? Relacje litewsko--białoruskie po 2006 r. Nowa Polityka Wschodnia, 1(10), 29–59.
• Decyzja Rady UE. (2011a). Decyzja Rady 2011/69/WPZiB z dnia 31 stycznia 2011 r. w sprawie zmiany decyzji Rady 2010/639/WPZiB dotyczącej środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym urzędnikom z Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:32011D0069.
• Decyzja Rady UE. (2011b). Decyzja wykonawcza Rady 2011/847/WPZiB z dnia 16 grudnia 2011 r. dotycząca wykonania decyzji 2010/639/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32011D0847&qid=1492687333655&from=PL.
• Decyzja Rady UE. (2012a). Decyzja wykonawcza Rady 2012/126/WPZiB z dnia 28 lutego 2012 r. dotycząca wykonania decyzji 2010/639/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:32012D0126.
• Decyzja Rady UE. (2012b). Decyzja Rady 2012/642/WPZiB z dnia 15 października 2012 r. dotycząca środków ograniczających skierowanych przeciwko Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&u-ri=CELEX:32012D0642.
• Decyzja Rady UE. (2013). Decyzja Rady 2013/534/WPZiB z dnia 29 października 2013 r. zmieniająca decyzję 2012/642/WPZiB dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492757363390&uri=CELEX:32013D0534.
• Dyner, A.M. (2011). Okrągły stół na Białorusi-kolejny wybieg reżimu. Pobrane z https://www.pism.pl/files/?id_plik=8330.
• Dyner, A.M., (2012). Unijny plan modernizacji dla Białorusi. Pobrane z http://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-42-907.
• (2011a). Evrokomissiâ usilit podderžky graždanskogo obŝestwa. Evro-biulleten, 2, 10.
• (2011b). Câžkasci va ŭzaemadačynennâh i ES pakul’ne peraadolenyâ? Evrobiulleten, 4, 11.
• Fedorowicz, K. (2011). Białoruś wobec Unii Europejskiej po 2004 roku: wymuszone zmiany, czy polityczna gra? Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 9/4, 205–224.
• Gil, A., Stępniewski, T. (2012). Unia Europejska a Republika Białoruś. W: M. Pietraś, K. Stachurska-Szczesiak, J. Misiągiewicz (red.), Europejska polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej(s. 109–120). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie--Skłodowskiej.
• Joint Declaration. (2011). Joint Declaration of the Eastern Partnership Summit, Warsaw, 29–30 September 2011. Pobrane z http://www.euronest.europarl.europa.eu/euronest/webdav/site/mySite/shared/general_documents/warsaw_summit_dec-laration_en.pdf.
• Joint Declaration. (2013). Joint Declaration of the Eastern Partnership Summit, Vilnius, 28–29 November 2013. Pobrane z: http://www.euronest.europarl.europa.eu/euro-nest/cms/home/pid/29.
• Kalicka-Mikołajczyk, A. (2013). Ramy prawne i zasady unijnej Europejskiej Polityki Sąsiedztwa wobec partnerów wschodnich. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
• Kłysiński, K. (2011a). Władze białoruskie sygnalizują gotowość dialogu z Zachodem.Pobrane z https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2011-09-07/wladze-bialoruskie-sygnalizuja-gotowosc-do-dialogu-z-zachodem.
• Kłysiński, K. (2011b). Mińsk zbojkotował szczyt Partnerstwa Wschodniego. Pobrane z https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2011-10-05/minsk-zbojkotowal--szczyt-partnerstwa-wschodniego.
• Korosteleva, E. (2016). The European Union and Belarus: democracy promotion by technocratic means? Democratization, 23/ 4 (2016), 678–698.
• Kubin, T. (2011). The EU Policy Towards Belarus in the Context of the Presidential elections on 19 December 2010.
• Lang, O.-K., Koopmann, M. (2011). ES i Belarus’: Otnošeniâ srezervnymi vozmo-žnostâmi. W: H.-G Wik, Š. Maleris (red.), Belarus’ i Evropejskij Coûz: ot izolâcii k sotrudničestvu (s. 24–39).Vil’nûs: Fond Konrada Adenauèra.
• Mel’âncoŭ, D. (2011). U cenû 19 snežnâ: razviccё adnosinaû Belarusi z Eûrapejskim Soûzam. Belorusskij Ežegodnik, 69–77.
• Mel’âncoŭ, D. (2012). Utupiku: razviccё adnosinaû Belarusi z Eûrapejskim Saûzam. Belorusskij Ežegodnik, 85–93.
• Mel’âncoŭ, D. (2013). Belarus’-Eûrapejski Saûz: napârèdadni čargovaga pacâplennâ. Belorusskij Ežegodnik, 88–96
• by. (2011a). Komitet meždunarodnogo kontrolâ ozabočen rešeniem Minska otnositel’no ofisa OBSE. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/01/02/ic_news_112_358525.
• by. (2011b). Ferenc Kontra: učasmie Belarusi v „Vostočnom partnerstve” zavisit ot razvitiâ situacii v strane. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/01/05/ic_news_112_358716.
• by. (2011c). MID Belarusi: Obvineniâ i trebovaniâ Evroparlamenta protivorečat konstruktivnomy dialogu. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/01/20/ic_news_112_359764.
• by. (2011d). Evronest možet načat rabotu bez učastiâ Belarusi. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/01/28/ic_news_112_360281.
• by. (2011e). Protasevič: esli arestovannye oppozicionery budut osuždeny. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/02/14/ic_news_112_361388.
• by. (2011f ). Oficial’nomu Minsku ne našlos’ mesta v evropejskom gnezde. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/02/15/ic_articles_112_172468.
• by. (2011g). ES gotovit sankcji protiv krupnyh belorusskih predpriâtij. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/03/10/ic_articles_112_172768.
• by. (2011 h). ES ne budet vesti dialog s Belarus’û bez osvoboždeniâ politzaklûčennyh. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2011/08/30/ic_news_112_375220.
• by. (2011 i). Gruziâ i Ukraina byli protiv vklûčeniâ v deklaraciû „Vostočnogo partnerstva” punkta s kritikoj Belarusi. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/poli-tic/2011/09/29/ic_news_112_377367.
• by. (2012a). Rosiiâ i Kazahstan vystupili protiv èkonomičeskih sankcji Evrosoûza v otnošenii Belarusi. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/politic/2012/03/11/ic_news_112_388771.
• by. (2012b). Lukašenko hočet posmotret’ evropejskoe menû. Pobrane z http://naviny.by/rubrics/eu/2013/05/09/ic_articles_627_181725.
• Piskorska, B. (2014). Wpływ procesów antydemokratycznych w państwach Partnerstwa Wschodniego na Europejską Politykę Sąsiedztwa. Warszawa: Centrum Europejskie Natolin.
• Potocki, Ł. (2012). Partnerstwo strategiczne Unii Europejskiej i Federacji Rosyjskiej. Zamość: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Zamościu.
• Rezolucja PE. (2011a). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie sytuacji na Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:52011IP0022.
• Rezolucja PE. (2011b). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru wschodniego. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&u-ri=CELEX:52011IP0153.
• Rezolucja PE. (2011c). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qi-d=1492687333655&uri=CELEX:52011IP0244.
• Rezolucja PE. (2012a). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:52012IP0112.
• Rezolucja PE. (2012b). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie Białorusi, zwłaszcza sprawy Andrzeja Poczobuta. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:52012IP0300.
• Rezolucja PE. (2012c). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 października 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi po wyborach parlamentarnych w dniu 23 września 2012 r. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qi-d=1492687333655&uri=CELEX:52012IP0410. Rozporządzenie Rady UE. (2011a).
• Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 271/2011 z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie wykonania art. 8a ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 765/2006. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qi-d=1492687333655&uri=CELEX:32011R0271.
• Rozporządzenie Rady UE. (2011b). Rozporządzenie Rady (UE) nr 588/2011 z dnia 20 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 765/2006. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELE-X:32011R0588.
• Rozporządzenie Rady UE. (2012). Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 265/2012 z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie wykonania art. 8a ust. 1 rozporządzenia (WE)nr 765/2006 dotyczące środków ograniczających wobec Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:32012R0265.
• Ryszka, J. (2008). Sankcje gospodarcze wobec podmiotów zewnętrznych w prawie i praktyce Unii Europejskiej. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
• Snapkowski, W.E. (2012). Białoruś–Unia Europejska: Trudne drogi rozwoju stosunków. Politeja, 4/1 (22/1), 23–52.
• Snapkoŭski, U.E. (2012). Adnosiny Rèspubliki Belarus’ z Eûrapejskim Saûzam: ad izalâcyi da narmalizacyi.Trudy fakul’teta meždunarodnyh otnošenij, 1, 38–42.
• Snapkoŭski, U.E. (2013). Rèspublika Belarus’ –Eûrapejski Saûz: ad pacâplennâ da pagaršènnâ ûzaemaadnosin(2010–2012). Trudy fakul’teta meždunarodnyh otnošenij, 4, 32–37.
• Sobczak, J. (2013). Białoruś w polityce wschodniej Unii Europejskiej. W: S. Gardocki (red.), Rosja. Ukraina. Białoruś. Wybrane dylematy rozwoju (s. 121–144). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Wspólny komunikat. (2012). Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Partnerstwo Wschodnie. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1492687333655&uri=CELEX:52012JC0013.
• Zalecenie PE. (2013). Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. dla Rady Europejskiej, Komisji i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie polityki UE wobec Białorusi. Pobrane z http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/?qid=1492757363390&uri=CELEX:52013IP03.