Polityka historyczna Federacji Rosyjskiej i Związku Radzieckiego wobec Polski na przykładzie opisu agresji ZSRR na Polskę w świetle narracji podręcznikowej

W niniejszym artykule omówiono rosyjską narrację historyczną w rodzimym szkolnictwie. Poruszony temat polega na badaniu polityki historycznej Federacji Rosyjskiej i Związku Radzieckiego. Uwagę skupiono na zawartym w podręcznikach Federacji Rosyjskiej oraz Związku Radzieckiego opisie 17 września 1939 roku. Podstawą analizy stała się szeroko zakrojona kwerenda, w trakcie której zanalizowano teksty obowiązujących od 1954 roku podręczników szkolnych. Główne uzasadnienie podjętej tematyki stanowi cieszący się popularnością w polskiej publicystyce dyskurs nawiązujący do polityki historycznej Rosji. Zgodnie z założeniem artykułu historyczna wiedza przekazywana w szkołach Rosji cechuje się starannym pomijaniem wątków związanych z radziecką agresją na Polskę.

RUSSIANS AND SOVIETS HISTORICAL POLICY TOWARDS POLAND: DESCRIPTION OF THE SOVIET INVASION OF POLAND IN TEXTBOOK NARRATIVE

The article discusses the presentation of events from September 17, 1939 in the textbooks of the Russian Federation and the Soviet Union. Thematically, the topic is related to the politics of memory in Russia. The research is based on a wide-ranging analyses of the texts of the school literature published after 1958 in the USSR and in the Russian Federation. Constant discourse on the Polish political scene creates a vision of Russia neglecting Poland. As a main thesis a problem was selected concerning the indoctrination in a Russian school, which is based on ignoring the Soviet aggression on Poland.

BIBLIOGRAFIA:

• Bagdarasiam, W.E., Abdułajew, W.E., Kłyniczkow, W.M., Łarionów, A.E., Morozow, A.J.(2009).Szkolnyj uczebnik istorii i gosudarstwiennaja politika. Moskwa: Naucznyj ekspiertkа.
• Berger, P.(2010).Społeczne tworzenie rzeczywistości.Warszawa: PWN.Gordiejewa, J.W.(2007).Istoriczeskije obrazy Polszy w uczebnikach N.W.Zagładina «Istorija Rossii i mira s driewniejszych wriemien do konca ХХ w.».Wostok-Zapad: problemy wzaimodiejstwija. Istorija,tradicyi, kultura: matieriały Wsierossijskoj nauczno-prakti­czeskoj konfieriencyi, poswiaszczennoj pamiati profiessora A.W. Edakowa, 2, 192–194.
• Daniłow, A.A., Kosulina, Ł.G., Brandt, M.J.(2012).Istorija Rossii. XX–naczało XXI w. 9 kłas. Moskwa: Proswieszczenije.
• Daniłow, A.A., Kosulina, Ł.G., Brandt, M.J.(2013).Istorija Rossii. XX–naczało XXI w. 9 kłas. Moskwa: Proswieszczenije.
• Furajew, W.K.(1983).Nowiejszaja istorija dla 10 kłassa (1939–1982). Moskwa: Pro­swieszczenije.
• Furajew, W.K.(1975).Nowiejszaja istorija (1939–1974).Moskwa: Proswieszczenije.
• Jepifanow, P.P., Fiedosow, I.A.(1965).Istorija SSSR dla 9–10 kłassow sriedniej szkoły.Moskwa: Proswieszczenije.
• Ionow, I.N.(2001).Rossijskaja cywilizacyja. IX–naczało XX w. Moskwa: Proswieszcze­nije.
• Izmozik, W.S., Żurawlowa, O.N., Rudnik, S.N., Ganielina, R.S.(2015).Istorija Rossii. 9 kłass. Moskwa: Izdatielskij centr WIENTANA-GRAF.Kim, M.P.(1969).Istorija SSSR. Epocha socyalizma. Uczebnoje posobije dla 9–10 kłassow sriedniej szkoły. Moskwa: Proswieszczenije.
• Kim, M.P.(1980).Istorija SSSR (1938–1978 gg.). Moskwa: Proswieszczenije.
• Kisielew, A.F., Popow W.P., (2016). Istorija Rossii. 9 klas.Moskwa: Drofa.
• Kreder, A.A.(2005).Nowiejszaja istorija zarubieżnych stran 1914–1997. 9 klass.Moskwa: Centr Gumanitarnogo Obrazowanija.
• Lazari, A., Nadskakuła, O., Żakowska, M.(2007).Zaprogramowanie kulturowe narodów Europy.Łódź.
• Lazari, A.Rongińska, T.(2006).Polacy i Rosjanie: przezwyciężanie uprzedzeń. Łódź.
• Łykoszyna, Ł.S.(2016).Polsza i Polaki w rossijskom obszczestwiennom diskursie.
• Wosprijatije jewropiejskich stran w Rossii, 12, 65–
• Lewandowskij, A .A.(2013).Istorija Rossii, XX–naczało XXI wieka. 11 kłass.Moskwa: Proswieszczenije.
• Maresz, T.(2017).Podręcznik szkolny narzędziem kształtowania świadomości historycznej młodzieży.Analiza porównawcza polskich, rosyjskich, białoruskich i ukraińskich podręczników do historii z przełomu XX i XXI wieku.W: G.Pańko, M.Skotonicka-Palka, B.Techmański (red.).Młodzież w perspektywie edukacyjnej, społecznej, kulturowej (s.123–136).Wrocław–Kraków: Avalon.
• Maresz, T.(2017).Polska i Polacy w radzieckiej szkolnej narracji podręcznikowej.Byd­goszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.
• Pienkratowa, A.M.(1952).Istorija SSSR. Czastʹ 3 (1894–1951).Moskwa: Uczpiedgiz.
• Suchoński, A.(2005).Opinie o Polsce i Polakach w podręcznikach naszych sąsiadów.W: M.Kosman (red.).Kultura polityczna w Polsce – swoi i obcy.(s.5–19).Poznań: UAM.Plenkow, O.J.Andriejewskaja, T.P.Szewczenko, S.W.Miasnikowa, B.C.(2013). Wsieobszczaja istorija. 11 kłass.Moskwa: Izdatielskij centr WIENTANA­-GRAF.Szestakow, W.A.(2012).Istorija Rossii, XX–naczało XXI wieka. 11 kłass. Moskwa: Proswieszczenije.
• Suchoński, A.(2008).Polacy na kartach zagranicznych podręczników do nauczania historii.W: S.Roszak, M.Strzelecka, A.Wieczorek (red.).V Toruńskie Spotkania Dydaktyczne V. Polska –Europa – Świat w szkolnych podręcznikach historii (s.10–15).Toruń.
• Wojdon J., Obraz Polski we współczesnych rosyjskich podręcznikach do historii.W: S.Roszak, M.Strzelecka, A.Wieczorek (red.).V Toruńskie Spotkania Dydak­tyczne V. Polska – Europa – Świat w szkolnych podręcznikach historii (s.53–61).Toruń.
• Wołobujew, O.W., Kłokow, W.A., Ponomariow, M.W., Rogożkin, W.A., (2013). Rossija i mir. 11 kłass.Moskwa: Drofa.
• Wołobujew, O.W., Żurawlew, W.W., Nienarokow, A.P., Stepaniszczew, A.T., (2010).Istorija Rossii. XX–naczało XXI w. 9 kłas. Moskwa: Drofa.