Kształtowanie się nowych podziałów społeczno-politycznych na przykładzie transformacji francuskiego systemu partyjnego

Artykuł poświęcony jest problematyce przemian zachodzących w ramach europejskich systemów partyjnych. Autor zwraca uwagę, że możemy obecnie obserwować proces rozpadu dotychczasowych podziałów socjopolitycznych i kształtowania się nowych podziałów. Proces ten jest efektem makropoziomowych procesów, które można określić jako rewolucja postindustrialna i rewolucja postnarodowa. Głównym celem artykułu jest próba weryfikacji hipotezy zakładającej, że efektem kształtowania się tzw. społeczeństwa informacyjnego będzie pojawienie się nowych podziałów społecznych politycznie doniosłych. Ponad pięćdziesiąt lat temu dwaj autorzy: Seymour Lipset i Staein Rokkan opublikowali książkę Party systems and voter alignments: cross-national perspectives. W pracy tej autorzy skojarzyli podziały społeczne z liniami podziałów politycznych kształtujących się w ramach europejskich systemów partyjnych. Lipset i Rokka dowodzili także, że istniejące podziały partyjne są efektem dwóch makropoziomowych procesów: rewolucji przemysłowej i rewolucji narodowej. Jednakże obecnie europejskie systemy partyjne przechodzą daleko idące przemiany. Można zaobserwować spadek poparcia dla „tradycyjnych” partii politycznych, a także rosnące poparcie dla tzw. ruchów antyestablishmentowych. Autor przyjął, że jest to efekt kształtowania się nowych podziałów socjopolitycznych będących efektem daleko idącej transformacji społecznej związanej z kształtowaniem się społeczeństwa informacyjnego. Dla potwierdzenia swojej hipotezy autor analizuje przemiany, które zaszły we francuskim systemie partyjnym. Według autora zmiany, które zaszły na francuskiej scenie politycznej, są dobrym stadium przypadku, które pozwala zrozumieć współczesne procesy społeczno- -polityczne.

SHAPING OF NEW SOCIO-POLITICAL CLEAVAGES: TRANSFORMATION OF THE FRENCH PARTY SYSTEM

In this article the author examines changes in the European party systems. The author argues that we can observe process of decline of traditional social cleavages and the emergence of new social cleavages related to the macro-level phenomena which we can define as post-national and postindustrial revolution. The main aim of the article is to verify the research hypothesis assuming that in the highly developed societies that have reached the phase of information society development, new socio-political divisions are formed. Almost fifty year ago, Seymour Lipset and Stein Rokkan published a book entitled Party Systems and Voter Alignments: Crossnational Perspectives. In this influential piece of academic work social cleavages have been linked to the political alignments and party systems of Western Europe. The authors argued that the 19th and early 20th-century political movements manifested national and industrial revolution. But the character of European party systems and political cleavages changed dramatically in the past twenty years. The party systems become less stable and we can observe the process of decline of the traditional socio-political cleavages and changing of structure of political conflict. French party system is one of the most interesting cases of declining of the traditional political cleavages. The results of the last presidential elections are surprising: for the first time since the founding of the Fifth Republic in 1958, two major political parties have been voted out of the race in the first round. The French elections seem to be confirming a trend of the decline of traditional parties and traditional social and political cleavages.

BIBLIOGRAFIA:

• Algan, Y., Beasley, E., Cohen, D., Foucault, M.(2018).The rise of populism and the col­lapse of the left-right paradimg: Lessons from the 2017 French presidential election, CEMREMAP, Document de travail, (Docweb), no 1805.Pobrane z: www.cepremap.fr/depot/2018/10/docweb/1805.pdf).
• Beck, U., Giddens, A., Lash, S.(2009).Modernizacja refleksyjna: polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności.Warszawa: PWN.
• Bornschier, S.(2010a).The new cultural divide and the two-dimensional political space in Western Europe.West European Politics, 33(3), 419–444.
• Bornschier, S.(2010b).Cleavage politics and the populist right.Philadelphia: Temple University Press.
• Clark, T.N., Lipset, S.M., Rempel, M.(1993).The declining political significance of social calss.International Sociology, 8(3), 293–316.
• Clark, T.N, , Lipset, S.M., (1991).Are social classes dying?.International Sociology, 6(4), 397–410.
• Dalton, R.J, Flanagan, S.C., Beck, P.A.(eds.).(1984).Electoral change in advanced indu­strial democracies. Realignment or dealignment? Princeton, NJ, Princeton University Press.
• Dalton, R.J.(1984).Cognitive mobilization and partisan dealignment in advanced industrial democracies.The Journal of Politics, 46(1), 264–284.
• de Graaf, N.D., Heath, A., Need A.(2001).Declining cleavages and political choices: the interplay of social and political factors in the Netherlands.Electoral Studies, 20, 1–15.
• Knutsen, O.(2006).Class voting in Western Europe: a comparative longitudinal Lanham: Lexington
• Franklin, M.M., Mackie, T.T., Valen H.(1992).Electoral change: responses to evolving social and attitudinal structures in Western Countries.Cambridge: Cambridge University Press.
• A.(2001).Poza lewicą i prawicą: przyszłość polityki radykalnej.Zysk i S-ka, Poznań: Zysk i S-ka.
• Gougou, F., Persico, S.(2017).A new party system in making? The French presidential elections.French Politics, 15, 303–321.
• Hooghe, L., Marks, G.(2018).Cleavage theory meets Europe’s crises: Lipset, Rokkan, and the transnational cleavage.Journal of European Public Policy, 25(1), 109–135.
• Inglehart, R.(1977).The silent revolution. Changing values and political styles among western publics.Princeton: Princeton University Press.
• Inglehart, R.(1984).The changing structure of political cleavages in western society. W: P.A.Beck, S.C.Flanagan, R.J.Dalton (red.).Electoral change in advanced indu­strial democracies: realignment or dealignment? (s.25–69).Princeton: Princeton University Press.
• Kiresi, H., Grande, E., Dolezal, M., Helbling, M., Höglinger, D., Hutter, S., Wüest, B.(2012).Political conflict in Western Europe.Cambridge: Cambridge University Press.
• Kitschelt, H.P., Staf, H.(1990).The left-right semantics and the new political cleavage.Comparative Political Studies, 23(2), 210–238.
• Kitschelt, H.P.(1988).Left-libertarian parties: explaining innovation in competitive party systems.World Politics, 40(2), 194–234.
• Kriesi, H., Grande, E., Lachat, R., Dolezal, M., Bornschier, S., Frey T.(2006).Globaliza­tion and the transformation of the national political space: six European countries compared.European Journal of Political Research, 45, 921–956.
• Kriesi, H., Grande, E., Lachat, R., Dolezal, M., Bronschier, S., Frey, T.(2008).West Euro­pean politics in the age of globalization.Cambridge: Cambridge University Press.
• Laclau, E.(2009).Rozum populistyczny.Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji.
• Lipset, S.M., Rokkan, S.(1967).Party systems and voter alignments: cross-national perspectives.New York: The Free Press.
• Nieuwbeerta, P.,Ultee, W.(1999).Class voting in western industrialized countries, 1945-1990: systematizing and testing explanations.European Journal of Political Research, 35(1), 123–160.
• Potulski, J.(2018).Zwycięstwo wyborcze Donalda Trumpa jako przykład drugiej fali kontr mobilizacji.W: J.Misiuna, M.Molęda-Zdziech, S.Łubiarz (red.).Amery­kańskie wybory prezydenckie w erze postprawdy (s.157–180).Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Potulski, J.(2014).Post-polityka – polityka w społeczeństwie informacyjnym.Athena­eum, 43, 54–76.
• Scholte, A.(2006).Globalizacja: krytyczne wprowadzenie.Sosnowiec: Oficyna Wydaw­nicza Humanitas.
• Stewart, A.(1969).The social roots. W: Its meaning and national characteristic.London.
• Szacki, J.(2006).Populizm, a demokracja.W: M.Marczewska-Rytko (red.).Populizm na przełomie XX i XXI wieku. Panaceum czy pułapka dla współczesnych społeczeństw?.Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.