Tożsamościowy wymiar współpracy transgranicznej Polski i Ukrainy. Z badań nad świadomością zbiorową mieszkańców obszarów przygranicznych
- Institution: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
- Institution: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie
- Year of publication: 2021
- Source: Show
- Pages: 175-195
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/athena.2021.70.11
- PDF: apsp/70/apsp7011.pdf
Artykuł ukazuje współpracę transgraniczną między Polską i Ukrainą z perspektywy mikrospołecznej, podkreślającej wymiar tożsamościowy kontaktów społecznych i ich konsekwencje. W przeprowadzonych w grudniu 2019 r. badaniach wśród mieszkańców obszarów przygranicznych Polski i Ukrainy zwrócono uwagę na to, czy współpraca ta stała się wśród mieszkańców terenów przygranicznych ważną perspektywą postrzegania sąsiedzkich relacji, jak mocno wyrażana jest potrzeba jej rozwoju oraz jak postrzegane są jej efekty. W świadomości badanych dominuje perspektywa postrzegania transgranicznych relacji polsko-ukraińskich jako opartych na kontaktach ekonomicznych. Zakorzeniona jest też świadomość asymetrii regionalnych, co wpływa na różnice w postrzeganiu współpracy transgranicznej między mieszkańcami terenów przygranicznych. Mimo różnic badani zwracali uwagę na elementy kulturowe łączące oba narody oraz walory ułatwiające komunikację.
IDENTITY DIMENSION OF CROSS-BORDER COOPERATION BETWEEN POLAND AND UKRAINE: RESEARCH ON THE COLLECTIVE CONSCIOUSNESS OF INHABITANTS OF BORDER AREAS
The article shows cross-border cooperation between Poland and Ukraine from a micro-social perspective. It emphasizes the identity dimension of social contacts and their consequences. The research from December 2019 among the inhabitants of the border areas of Poland and Ukraine was concerned with whether this cooperation has become an important perspective for the perception of neighborly relations among the inhabitants of border areas, how strongly the need for its development is expressed and how its effects are perceived. The respondents perceive cross-border Polish-Ukrainian relations through the prism of economic contacts. The consciousness of regional asymmetries influences the differences in the perception of cross-border cooperation between the inhabitants of border areas. Despite this, the respondents paid attention to the cultural elements linking both nations and the values facilitating communication.
BIBLIOGRAFIA:
- Boman, J., Berg, E. (2007). Identity and Institutions Shaping Cross-border Co-operation at the Margins of the European Union. Regional and Federal Studies, 17(2), 195–215. DOI: 10.1080/13597560701318516.
- Böhm, H., Opioła, W., Drosik, A. (2019). Cross-border Social Capital. An Analysis of Selected Elements as Exemplified by the Praded Euroregion. W: J. Jańczak (red.). Old Borders–New Challenges, New Borders–Old Challenges: De-Bordering and Re- -Bordering in Contemporary Europe (ss. 99–114). Berlin: Logos Verlag.
- Buller, L., Kotarski, H., Pachkovskyy, Y. (red.). (2017). Contemporary Socio-Economic Issues of Polish-Ukrainian Cross-border Cooperation. Warszawa: PL-BY-UA 2014- 2020 Center of European Projects.
- Cierpiał-Wolan, M. (2017). Wpływ dynamicznych przemieszczeń ludności na rozwój społeczno-gospodarczy polsko-ukraińskich obszarów transgranicznych. W: A. Miszczuk (red.). Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego (ss. 121–145). Lublin: Norbertinum.
- Jakubowski, A., Bronisz, U., Miszczuk, A. (2017). Polityka spójności oraz europejski instrument sąsiedztwa i partnerstwa jako narzędzia wsparcia współpracy transgranicznej na wewnętrznych i zewnętrznych granicach Unii Europejskiej. Roczniki Nauk Społecznych, 45(3), 73–89. DOI: 10.18290/rns.2017.45.3–5.
- Jakubowski, A., Miszczuk, A., Kawałko, B., Komornicki, T., Szul, R. (2016). The EU’s New Borderland: Cross-border relations and regional development. London: Taylor & Francis.
- Kinal, A. (2007). Wielokulturowość pogranicza – kapitał czy obciążenie? W: M. Zielińska, B. Trzop, K. Lisowski (red.). Transgraniczność w perspektywie socjologicznej: pogranicza Polski w integrującej się Europie (ss. 175–184). Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.
- Komornicki, T., Wiśniewski, R. (2017). Border traffic as a measure of trans-border relations. Mitteilungen der Österreichischen Geographischen Gesellschaft, 159, 151–172. DOI: 10.23781/moegg159–151.
- Kovalisko, N., Mot, K. (2017). The specificity of cross-border mobility in the context of Ukrainian-Polish cooperation. W: L. Buller, Contemporary Socio-Economic Issues of Polish-Ukrainian Cross-border Cooperation (s. 177–200). Warszawa: Center of European Projects.
- Leszczak, O. (2019). Polska i Polacy we współczesnym ukraińskim etnicznym obrazie świata. Część I: Ogląd struktury kulturowo-cywilizacyjnej. Przegląd Wschodnioeuropejski, 10(1), 229–240. DOI: 10.31648/pw.4516.
- Levy, O., Peiperl, M., Bouquet, C. (2013). Transnational social capital: A conceptualization and research instrument. International Journal of Cross Cultural Management, 13(3), 319–338. DOI: 10.1177/1470595813485940.
- Matejko, E. (2008). Przejście graniczne jako zasób społeczności lokalnej. Pogranicze. Studia Społeczne, 14, 61–77.
- Mirwaldt, K. (2012). The small projects fund and social capital formation in the Polish– German border region: An initial appraisal. Regional Studies, 46(2), 259–272. DOI: 10.1080/00343404.2010.490210.
- Miszczuk, A. (red.). (2017). Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego. Lublin: Norbertinum.
- Miszczuk, A. (2013). Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego. Lublin: Norbertinum.
- Newman, D., Paasi, A. (2013). Odgradzanie i sąsiedztwo w postmodernistycznym świecie. Narracje granic w geografii politycznej. Pogranicze. Polish Borderlands Studies, 1(1), 12–34.
- Osikowicz Ż. (2017). Współpraca transgraniczna Ukrainy i Polski w strukturze stosunków międzynarodowych na przykładzie wybranych euroregionów (zarys i problematyka), Zarządzanie w Kulturze, 18(2), 237–249. DOI: 10.4467/20843976 ZK.17.014.7106.
- Otok, S. (2006). Geografia polityczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Paasi, A. (2001). Europe as a social process and discourse: considerations of place, boundaries and identity. European Urban and Regional Studies, 8(1), 7–28.
- Paasi, A. (2003). Region and place: Regional identity in question. Progress in Human Geography, 27(4), 475–485. DOI: 10.1191/0309132503ph439pr.
- Paasi A. (2009). The Resurgence of the ‘Region’ and ‘Regional Identity’: Theoretical Perspectives and Empirical Observations on Regional Dynamics in Europe, Review of International Studies, 35(S1), 121–146. DOI: 10.1017/S0260210509008456.
- Programming document for eu support to eni cross-border cooperation (2014–2020) (2014). Pobrane z: https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/cross-border-cooperation_en.
- Ruch graniczny oraz wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą w 2018 r. (2019). Warszawa/Rzeszów: Główny Urząd Statystyczny.
- Ramutsindela, M. (2013). Experienced Regions and Borders: The Challenge for Transactional Approaches, Regional Studies, 47(1), 43–54. DOI: 10.1080/003434 04.2011.618121.
- Rosik, P., Goliszek, S., Duma, P., Komornicki, T. (2020). Dostępność potencjałowa regionów w Europie–zasięg przestrzenny, długość podróży i efekt granicy (EU– ROAD–ACC) = Potential accessibility of European regions: spatial reach, travel duration and the border effect (EU–ROAD–ACC), Warszawa: IGiPZ PAN. DOI: 10.7163/9788361590071.
- Rybicka, E. (2016). Transgraniczność w kulturze a tożsamości regionalne. W: D. Zawadzka, M. Mikołajczak, K. Sawicka-Mierzyńska (red.). Region a tożsamości transgraniczne. Literatura. Miejsca. Translokacje (ss. 24–36). Kraków: Universitas.
- Rykiel, Z. (2005). Podstawy geografii politycznej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Sadowski, A. (2005). Od polski lokalnej do regionalnej. W: W. Wesołowski, J. Włodarz (red.). Kręgi integracji i rodzaje tożsamości (ss. 141– 162). Warszawa: Scholar.
- Sadowski, A. (2007). Przemiany transgranicza polsko-białoruskiego w warunkach Unii Europejskiej. W: M. Zielińska, B. Trzop, K. Lisowski (red.). Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza Polski w jednoczącej się Europie (ss. 105–124). Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.
- Sohn, C. (2014). Modelling Cross-Border Integration: The Role of Borders as a Resource, Geopolitics, 19(3), 587–608. DOI: 10.1080/14650045.2014.913029.
- Sousa, L. D. (2013). Understanding European cross-border cooperation: A framework for analysis. Journal of European Integration, 35(6), 669–687. DOI: 10.1080/07036337.2012.711827.
- Sparke, M. (2006). Political Geography: Political Geographies of Globalization (2) – Governance. Progress in Human Geography, 30(2), 1–16. DOI: 10.1191/030 9132506ph606pr.
- Svensson, S. (2015). The Bordered World of Cross-border Cooperation: The Determinants of Local Government Contact Networks within Euroregions, Regional & Federal Studies, 25(3), 277–295. DOI: 10.1080/13597566.2015.1043995.
- Sztompka, P. (2012). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
- Terlouw, K. (2009). Re-scaling regional identities: Communicating thick and thin regional identities. Studies in Ethnicity and Nationalism, 9(3), 452–464. DOI: 10.1111/j.1754–9469.2009.01064.x.
- Wong Villanueva, J. L., Kidokoro, T., Fumihiko, S. (2020). Cross-Border Integration, Cooperation and Governance: A Systems Approach for Evaluating “Good” Governance in Cross-Border Regions. Journal of Borderlands Studies, 1–24. DOI: 10.1080/08865655.2020.1855227.
- Veemaa, J. (2012). Internationalizing the Spatial Identity of Cross-Border Cooperation. European Planning Studies, 20(10), 1647–1666, DOI: 10.1080/09654313.2012.713335.
- World Bank Database (2019). GDP per capita, PPP (current international $). Pobrane z: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD.
- Zimmerbauer, K. (2011). From image to identity: Building regions by place promotions. European Planning Studies, 19(2), 243–260. DOI: 10.1080/09654313.2011.532667.
- Ziółkowski, M. (1989). Wiedza, jednostka, społeczeństwo: zarys koncepcji socjologii wiedzy. Warszawa: PWN.
Poland Ukraine cross-border cooperation border areas identity collective consciousness Polska Ukraina współpraca transgraniczna tereny przygraniczne tożsamość świadomość zbiorowa