Działalność opozycji i ruchów dysydenckich w państwach Europy Środkowej i Wschodniej na łamach czasopisma „Obóz”
- Institution: Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku / Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu
- ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6764-7859
- Year of publication: 2022
- Source: Show
- Pages: 75-87
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/CCNiW.2022.01.04
- PDF: ccniw/1/ccniw104.pdf
The activities of the opposition and dissident movements in the countries of Central and Eastern Europe in the journal “Obóz”
The activities of the democratic opposition in the former Soviet republics and in the countries dominated by the USSR under the post-war Yalta agreements had a chance to emerge only in the late 1980s, i.e. when the framework of the geopolitical balance of power in Europe was determined by the democratization processes in the Eastern Bloc. Only then, on the wave of perestroika and glasnostia, the voice of circles contesting the existing order of things had a chance to resonate and be heard by the international community. However, not only the structures of the political opposition, but also dissident movements, equally interested in systemic change, marked their presence in the public space of states ruled by communist parties. Thus, the pages of the magazine “Obóz” discuss the groups and milieus constituting a political opposition in the classical sense, as well as groups which, due to their previous connections, of various nature, with the collapsing communist regime, should be considered dissident movements in the strict sense of these words.
REFERENCES:
- Dokumenty
- Dokumenty Moskiewskiej Grupy Helsińskiej (Społecznej Grupy Sprzyjania Wykonaniu Porozumień Helsińskich w ZSRR). Początki działalności, pierwsze publiczne wystąpienia i protesty, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” (Ruch obywatelski w Federacji Rosyjskiej. Nowe obszary działania, zagrożenia, tradycje) 2016, nr 14/3.
- Wydawnictwa niezależne
- „Obóz” 1981, nr 1.
- „Obóz” 1981, nr 2.
- „Obóz” 1981, nr 3.
- „Obóz” 1982, nr 4.
- „Obóz” 1984, nr 8.
- „Obóz” 1984, nr 9.
- „Obóz” 1988, nr 14.
- „Obóz” 1988, nr 15.
- „Obóz” 1992, nr 23.
- Wspomnienia
- Wstyd było milczeć: świadectwa radzieckich dysydentów, wybór i wstęp M. Radziwon, Kraków-Warszawa 2013.
- Artykuły w czasopismach naukowych
- Aleksiejewa L., Ruch obrony praw człowieka w ZSRR (II), „Wolność i Solidarność” 2014, nr 7.
- Golińczak M., Opozycja polityczna: problemy terminologiczne i definicyjne analizy działalności polskich ugrupowań antykomunistycznych lat 70. i 80. XX wieku, „Przegląd Historyczno- -Politologiczny” 2008, nr 2.
- Kobus A., Opozycja polityczna na Ukrainie od lat 50. po schyłek Związku Radzieckiego, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” 2011, nr 12/1.
- Kuberski H., Rosyjscy emigranci i polskie podziemie w latach 1939– –1948, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2017, t. LII, z. 1.
- Łukaszewski S., Oblicze ideowe ruchu dysydenckiego w Związku Radzieckim, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” (Ruch obywatelski w Federacji Rosyjskiej. Nowe obszary działania, zagrożenia, tradycje) 2016, nr 14/3.
- Sirutavicius V., Litewski Ruch na rzecz Przebudowy „Sajudis” i Związek Polaków na Litwie: miedzy konfliktem a poszukiwaniem porozumienia (rok 1989 – początek 1990), „Politeja: Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2011, nr 2 (16).
- Walczak J., Solidarność Polsko-Czechosłowacka (SPCz).Współpraca opozycji antykomunistycznej z Polski i Czechosłowacji w latach 1978–1990, „Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach. Studia z nauk społecznych” 2010, nr 3.
- Wróblewska-Trochimiuk E., Widmo krąży po Europie. Korczulańska Szkoła Letnia jako wyspa wolnego myślenia i przestrzeń dialogu, „Slavia Meridionalis” 2017, nr 17.
- Monografie i opracowania
- Czajowski A., Demokratyzacja Rosji w latach 1987–1997, Wrocław 2001.
- Darski J., Estonia: historia, współczesność, konflikty narodowe, Warszawa, 1995.
- Leksykon politologii: wraz z aneksem: Partie, parlament, wybory (1989–1997), red. A. Antoszewski, R. Herbut, wyd. 4 popr. i uzup. o fakty i wydarzenia do 11 listopada 1997 r., Wrocław 1998.
- Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, red. T. Kozłowski, J. Olaszek, Warszawa 2011.
- Opozycja w systemach demokratycznych i niedemokratycznych, red. K. Łabędź, M. Mikołajczyk, Kraków 2001.
- Prijevec J., Tito, przekład J. Pomorska, J. Sławińska, Warszawa 2018.
- Recepcja myśli Hegla w Europie Środkowej i Wschodniej, red. M. Woźniak, T.R. Wiśniewski, Warszawa 2019.
- Słownik dysydentów: czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956–1989, t. I, red. A. Daniel, Warszawa 2007.
- Słownik dysydentów: czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956–1989, t. II, red. A. Daniel, Warszawa 2007.
- Systemy polityczne i kultura prawna państw azjatyckich, red. J. Marszałek-Kawa, M. Bidziński, Toruń 2018.
- Władza i polityka: wybór tekstów we współczesnej politologii zachodniej, red. M. Ankwicz [J. Tarkowski], Warszawa 1988.
- Prasa
- „Polityka” 1995, nr 21.
- Źródła internetowe
- Buliński R., NTS – legenda „białej” emigracji rosyjskiej, Portal historyczny wiekdwudziesty.pl, https://wiekdwudziesty.pl/nts-legenda-bialej-emigracji-rosyjskiej/ [dostęp: 19 XI 2022].
- Buliński R., Współpraca NTS ze stroną polską w okresie międzywojennym, Portal historyczny wiekdwudziesty.pl, https://wiekdwudziesty.pl/wspolpraca-nts-ze-strona-polska-okresie-miedzywojennym/ [dostęp: 19 XI 2022].
- Hasło: Cana Ionel, Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodlełościowego, http://www.sowiniec.com.pl/php/0_index_io.php?cN=21577&IOID=16758&title=Chojecki%20Marek&N=2161&s=1&char=tre [dostęp: 19 XI 2022].
- Kijek Ł., oprac., Komitet Obrony Robotników 1976–1977, Ośrodek „Brama Grodzka- Teatr NN” w Lublinie, https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/komitet-obrony-robotnikow-19761977/ [dostęp: 19 XI 2022].
- Ludmiła Aleksiejewa uhonorowana nagrodą szefa MSZ Polski, portal „dzieje.pl”, https://dzieje.pl/aktualnosci/ludmila-aleksiejewa-uhonorowana-nagroda-szefa-msz-polski [dostęp: 19 XI 2022].
- Ludmiła Aleksiejewa uhonorowana nagrodą Vaclava Havla, https://dzieje.pl/aktualnosci/ludmila-aleksiejewa-uhonorowana-nagroda-vaclava-havla.
- Wilczewski D., Ruch, który obudził Litwę. 3 czerwca 1988 roku powstał Sąjūdis, „Przegląd bałtycki” 2018, https://przegladbaltycki.pl/7614,ruch-ktory-obudzil-litwe-30-lat-temu-powstal-sajudis.html [dostęp: 19 XI 2022].
- Władimir Putin uhonorował Ludmiłę Aleksiejewą Nagrodą Państwową, portal „dzieje.pl”, https://dzieje.pl/aktualnosci/wladimir-putin-uhonorowal-ludmile-aleksiejewa-nagroda-panstwowa [dostęp: 19 XI 2022].
„Obóz” opozycja demokratyczna ruchy dysydenckie Europa Środkowa i Wschodnia democratic opposition dissident movements Central and Eastern Europe