Tradycja jako składowa potencjału edukacyjnego (na przykładzie szkół krzemienieckich 1804–2019)

Tradition as a component of the educational potential (on the example of Kremenets schools 1804–2019)

The genesis of elite education in Kremenets dates back to 1711. After the perturbations of 1783–1801 / 1803, the Jesuit base of the academic school of the Kingdom of Poland became the basis for the establishment of a school complex - the Kremenets Lyceum as the planned university. As a result of its achievements and the Tsar’s decree of 1819, the Lyceum obtained the formal status of a university, but in 1833 it was transferred to Kiev as the basis for the establishment of the Russian University of Saint Vladimir. The Orthodox theological seminary after 1834, and then the female secondary school, did not fill the gap left by the Lyceum. His myth was built by graduates. As a result, the school complex was recreated in Kremenets in 1919–1920 and was successful until 1939. However, the legend was fought in the USSR, including Kremenets itself, but still alive in Poland. The mental heirs of the educational tradition of Kremenets are contemporary Ukrainians and Poles. The new hosts of Kremenets gradually and selectively refer to the traditions of the first half of the 19th century. The Kremenets Lyceum was established in the same year as the oldest Ukrainian university in Kharkiv (1804). The small, provincial Kremenets has a chance to transform today’s Taras Shevchenko Regional Humanitarian Pedagogical Academy of Kremenets if it refers to the tradition of the years 1804–1939. The potential hidden in tradition was saved in the 19th century by the University of Krakow. An axiom is the view of Hannah Arendt that without tradition and authority education is impossible. The essence is an educational tradition, not a political or national one. However, contemporary studies of the views of Polish or Ukrainian students and academic teachers create a more complex picture, not fully consistent with the threats of 2022. The confrontation of the past and the educational tradition with the state of its contemporary reception is the essence of the presented text.

Geneza edukacji elitarnej w Krzemieńcu sięga 1711 roku. Po perturbacjach lat 1783–1801/1803 jezuicka baza akademickiej szkoły koronnej stała się podstawą utworzenia zespołu szkół – Liceum Krzemienieckiego jako projektowanego uniwersytetu. W wyniku swoich dokonań oraz ukazu carskiego z 1819 r. liceum uzyskało formalny status uczelni wyższej, lecz już w 1833 r. przeniesiono ją do Kijowa jako podstawę do utworzenia rosyjskiego Uniwersytetu św. Włodzimierza. Prawosławne seminarium duchowne po 1834 r., a następnie żeńska szkoła średnia nie wypełniały luki po Liceum. Jego mit budowali natomiast absolwenci. W efekcie zespół szkół został odtworzony w Krzemieńcu w latach 1919–1920 i uzyskał sukces do 1939 roku. Pozostała legenda zwalczana w ZSRR, a w tym w samym Krzemieńcu, lecz żywa w Polsce. Mentalnymi spadkobiercami edukacyjnej tradycji liceum krzemienieckiego są współcześnie Ukraińcy i Polacy. Nowi gospodarze Krzemieńca stopniowo i selektywnie odwołują się do tradycji pierwszej połowy XIX wieku. Liceum Krzemienieckie powstało w tym samym roku co najstarszy uniwersytet na ziemiach ukraińskich w Charkowie (1804 r.). Mały, prowincjonalny Krzemieniec ma szansę na przekształcenie dzisiejszej Akademii Humanistyczno-Pedagogicznej w liczący się uniwersytet, jeśli odwoła się do tradycji lat 1804–1939. Potencjał ukryty w tradycji uratował w XIX w. uniwersytet w Krakowie. Aksjomatem jest pogląd Hannah Arend, iż bez tradycji i autorytetu wychowanie jest niemożliwe. Istotą jest bowiem tradycja edukacyjna a nie polityczna, czy narodowa. Współczesne badania poglądów studentów i nauczycieli akademickich polskich lub ukraińskich tworzą jednak bardziej złożony obraz, nie w pełni przystający do zagrożeń 2022 roku. Konfrontacja przeszłości i tradycji edukacyjnej ze stanem współczesnej jej recepcji jest istotą prezentowanego tekstu.

REFERENCES:

• point