„Próbujemy być rodziną wielokulturową...” – dualistyczny przekaz dziedzictwa kulturowego (komunikat z badań)

“We are trying to be a multicultural family...” – dualistic transmission of cultural heritage (a research report)

In this article, intercultural education in a mixed family (in Catholic-Jewish marriages) is explored. In particular, my focus is on the construction of various secular and religious patterns of bicultural family life and the possible forms and content of intergenerational family transmission in the adult generation of Jews. The research conducted in 2018–2022 was based on the biographical method – a total of 15 in-depth interviews were carried out. In the article, only a part of a broader project is presented. The biographies of four women of Jewish origin are explored – three of them are representatives of the third post-war generation. All of them try to combine ethnic and dualistic education, due to the type of bicultural marriage or the attitude to the dominant culture. The analytical part is a short reconstruction of the type of family origin, self-identification, cultural definition of one’s own family and opinions regarding the transmission of the Jewish heritage of each woman. Statements of the participants of the research about the ways of celebrating double holidays are collected in a table. The narrators create a culturally open type of their own family and in one case a culturally declared type (according to Alicja Szerląg’s classification).

W niniejszym artykule podejmuję rozważania na temat wychowania międzykulturowego w rodzinie mieszanej (w małżeństwach katolicko-żydowskich). W szczególności przyglądam się konstruowaniu różnych świeckich i religijnych wzorców dwukulturowego życia rodzinnego oraz możliwym formom i treściom międzypokoleniowego przekazu rodzinnego w dorosłym pokoleniu Żydów. Badania, przeprowadzone w latach 2018–2022, oparte zostały na metodzie biograficznej – łącznie zrealizowano 15 wywiadów pogłębionych. W artykule prezentuję jedynie fragment szerszego projektu, skupiam się na biografiach czterech kobiet pochodzenia żydowskiego – trzy z nich to przedstawicielki trzeciego pokolenia powojennego. Wszystkie zaś próbują łączyć wychowanie etniczne z dualistycznym, ze względu na typ zawartego związku dwukulturowego lub stosunek do kultury dominującej. Część analityczna stanowi krótką rekonstrukcję typu rodziny pochodzenia, autoidentyfikacji, definicji kulturowej rodziny własnej oraz argumentacji dotyczącej transmisji dziedzictwa żydowskiego każdej z kobiet. Wypowiedzi uczestniczek badań na temat sposobów celebracji podwójnych świąt zebrano w tabeli. Narratorki tworzą typ kulturowo otwarty rodziny własnej oraz w jednym przypadku typ kulturowo zdeklarowany (według klasyfikacji Alicji Szerląg).

REFERENCES:

• Babiński, G. 1978, Zachowanie tradycji kulturowej i narodowej w rodzinach polonijnych. Przegląd Polonijny. 1, ss. 70–85.
• Barack Fisman, S. 2004. Double or Nothing? Jewish families and mixed marriage. Waltham: Brandeis University Press.
• Barack Fishman, S. 2014. Refigurating the American Jewish Family. Journal of Jewish Communal Service. 89 (1), ss. 7–23.
• Cukras-Stelągowska, J. 2020. The Jewish identity of the “unexpected generation” in the context of the upbringing model in a mixed family. Colloquia Humanistica. 9, ss. 85–100.
• Denzin, N.K. 1990. Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biograficznej, W: Włodarek, J. i Ziółkowski, M. red. Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa – Poznań: PWN, ss. 55–69.
• Gibbs, A. 2011. Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goldscheider, C. 2004. Studying the Jewish future, Waszyngton: University of Washington Press.
• Graham, D. 2016. Jews in couples: Marriage, intermarriage, cohabitation and divorce in Britain, Institute for Jewish Policy Research Report. http:// www.jpr.org.uk/publication?id=4582#.V6ZxLP3r2Wk (1.02.2023).
• Lisek, J. 2010. Jidisze mame – ciało i mit. Cwiszn. Żydowski Kwartalnik o Literaturze i Sztuce. 3, ss. 4–7.
• Muszyńska, J. i Misiejuk, D. 2009. Wspólnota w procesach rewitalizacji dziedzictwa kulturowego. Konteksty edukacyjne. W: Nikitorowicz, J., Muszyńska, J. i Sobecki, M. red. Wspólnoty z perspektywy edukacji międzykulturowej. Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, ss. 54–67.
• Nikitorowicz, J. 1992. Socjalizacja i wychowanie w zróżnicowanych wyznaniowo i etnicznie rodzinach Białostocczyzny, Białystok: Uniwersytet Warszawski. Filia w Białymstoku.
• Nikitorowicz, J. 2005. Kreowanie tożsamości dziecka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Ogrodzka-Mazur, E. 2003. Rodzina i dziecko. Ciągłość i zmiana transmisji dziedzictwa kulturowego w przestrzeni pogranicza. W: Nikitorowicz, J., Halicki, J. i Muszyńska, J. red. Międzygeneracyjna transmisja dziedzictwa kulturowego, t. 1–2. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana, ss. 59–72.
• Romano, D. 1997. Intercultural Marriage: Promises and Pitfalls. Maine: Intercultural Press.
• Rostowska, T. 1995. Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych wymiarów osobowości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Sasson, T., Aronson, J.K. and Chertok, F. 2015. Millennial Children of Intermarriage: Touchpoints and Trajectories of Jewish Engagement. https:// www.brandeis.edu/cmjs/pdfs/intermarriage/MillennialChildrenIntermarriage1.pdf (1.02.2023)
• Szerląg, A. 2014. Kulturowy potencjał wychowania w rodzinie na styku kultur – orientacje rodziców i dzieci. Wychowanie w Rodzinie. 1 (9), ss. 23–40.
• Tyszka, Z. 1997. Procesy socjalizacji w rodzinie – uwarunkowania makrostrukturalne, mezostrukturalne oraz mikrostrukturalne. W: Nikitorowicz, J. red. Rodzina wobec wyzwań edukacji międzykulturowej. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana, ss. 15–28.
• Wójcik, A. and Bilewicz, M. 2015. Beyond Ethnicity – the role of coming from a mixed-origin family for Jewish identity. A Polish case. In: Wohl von Haselberg L. eds. Hybride Identitäten des Jüdischen. Gemischte Familien und patrilineare Juden. Berlin: Bohlau Verlag, pp. 113–146.