Towards axiological maturity – the implementation and fulfilment of values by academic youth from Poland, the Czech Republic, Slovakia and Ukraine

The outlining of the values appreciated by academic youth and their perception of the possibilities of implementing and fulfilling them was based on the international comparative research conducted in 2019–2021 in the PolishCzech-Slovak-Ukrainian borderland. In the pedagogical analysis undertaken in the study of this subject matter, some theoretical and methodological conceptualizations were applied, which referred to: (1) Ronald F. Inglehart’s concept of changes of values, (2) the objectivistic approach to values and axiological maturity according to Adam Węgrzecki and (3) comparative analysis in international studies. Comparing the declarations of student groups in the investigated environments reveals significant differences in all value assessments, except for the implementation of moral values and a respectable life. The analysis and interpretation of the collected empirical material also indicate that the image of university students’ axiological preferences is characterized – in the context of Inglehart’s theory – mainly by secular-rational authority and post-materialism aimed at achieving a particular quality of life.

REFERENCES:

• Arnett, J.J. 2000. Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist. 5 (55), pp. 468–480.
• Bullivant, S. 2018. Europe’s young adults and religion. Report 2018. London: St Mary’s University.
• Brzozowski, P. 2007. Wzorcowa hierarchia wartości. Polska, europejska czy uniwersalna. Psychologiczne badania empiryczne [The model hierarchy of values – Polish, European or universal. Psychological empirical studies]. Lublin: KUL.
• Cowen, R. and Kazamias, A.M. eds. 2019. International Handbook of Comparative Education. Dordrecht – Heidelberg – London – New York: Springer.
• Cybal-Michalska, A. 2013. Młodzież akademicka a kariera zawodowa [Academic youth and professional career]. Kraków: Oficyna Wydawnicza ”Impuls”.
• Denzin, N.K. and Lincoln, Y.S. eds. 2009. Metody badań jakościowych [Methods of qualitative research], Vol. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Długosz, P., Niezgoda, M. and Solecki, S. eds. 2014. Młodzież w społeczeństwie ryzyka [Youth in the socjety of risk]. Kraków: UJ.
• Długosz, P. 2016. Ku Europie – wartości życiowe i ideologiczne ukraińskich studentów studiujących w Polsce [Towards Europe – life and ideological values of Ukrainian university students educated in Poland. Edukacja Międzykulturowa [Intercultural Education]. 5, pp. 100–124.
• Galas, B. 2013. Anomia, lęk, pragmatyzm vs patriotyzm. Młoda generacja wobec zmian [Anomie, fear, pragmatism vs. patriotism. The young generation in the face of changes]. Warszawa: UKSW.
• Grabowska, M. ed. 2021. Młodzi Polacy w badaniach CBOS 1989–2021 [Young Poles in the CBOS studies 1989–2021]. Warszawa: CBOS.
• Grabowska, M. ed. 2022. Sekularyzacja po polsku [Secularization in the Polish way]. Warszawa: CBOS.
• Halman, L., Reeskens, T., Sieben, I. and Zundert, M. 2022. Atlas of European Values: Change and Continuity in Turbulent Times. Tilburg: Open Press Tilburg University.
• Hildebrant-Wypych, D. and Kabacińska, K. eds. 2010. Młodzież a sukces życiowy [Youth and lofe success]. Kraków: Oficyna Wydawnicza ”Impuls”.
• Inglehart, R.F. 2000. Globalization and postmodern values. The Washington Quarterly. 23 (1), pp. 215–225.
• Inglehart, R.F. 2004. World values surveys an European values surveys, 1999–2001. User guide and codebook. Michigan: University of Michigan.
• Inglehart, R.F. 2007. Pojawienie się postmaterialnych wartości [Emergence of post-material values]. In: Sztompka, P. and Kucia, M. eds. Socjologia. Lektury [Sociology. Readings]. Kraków: ”Znak”, pp. 334–348.
• Inglehart, R.F. and Baker, W.E. 2000. Modernization, cultural change and the persistence of traditional values. American Sociological Review. 65 (1), pp. 19–51.
• Kordos, J. and Szulc A. 2020. Przedmiot, źródła danych i metody statystyki społecznej [Subject, data sources and methods of social statistics]. In: Panek, T. ed. Statystyka społeczna. Procesy społeczne, źródła danych i metody analizy [Social statistics. Social processes, data sources and methods of analysis]. Warszawa: PWE, pp. 15–34.
• Kvale, S. 2004. InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego [InterViews. An introduction to the qualitative research interview]. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie ”Trans Humana”.
• Laird, M.D., Harvey, P. and Lancaster, J. 2015. Accountability, entitlement, tenure, and satisfaction in Generation Y. Journal of Managerial Psychology. 1, vol. 30, pp. 87–100.
• Lewicka, M. 2005. „Polacy są wielkim i dumnym narodem”, czyli nasz portret (wielce) zróżnicowany [„Poles are a great and proud nation” – our (very) diverse portrait]. In: Drogosz, M. ed. Jak Polacy przegrywają, Jak Polacy wygrywają [How Poles lose, How Poles win]. Gdańsk: GWP, pp. 5–34.
• Lewicka, M. 2015. Świat wartości młodzieży akademickiej [The world of values of academic youth]. Bydgoszcz: UKW.
• Łojewska-Krawczyk, M. 2001. Wiedza o wartościach [Knowledge of values]. In: Motycka, A. ed. Wiedza a wartości [Knowledge and values]. Warszawa: IFiS PAN, pp. 9–47.
• Malinauskas, R., Dumciene, A. and Lapeniene, D. 2014. Social skills and life satisfaction of Lithuanian first – and senior-year university students. Social Behavior and Personality. 42 (2), pp. 285–293.
• Mariański, J. 2021. Wartości życia codziennego a sens życia – zmienne relacje [Values of everyday life and the sense of life – changing relationships]. Zeszyty Naukowe KUL [Scientific Journals of the Catholic University of Lublin]. 1–2 (253–254), pp. 163–184.
• Mariański, J. 2022. Pluralizm społeczno-kulturowy jako megatrend a religijność i moralność. Studium socjologiczne [Sociocultural pluralism as a megatrend versus religiousness and morality. A sociological study]. Lublin: WSNS w Lublinie.
• Matulník, J., Kratochvíla, M. and Kyselica, J. 2008. Religiozita, rodina a reprodukčné správanie obyvateľov Slovenska [Religiousness, family and reproductive behavior of the inhabitants of Slovakia]. In: Matulník, J. ed. Analýza religiozity katolíkov na Slovensku. Poznatky zo sociologického výskumu [Analysis of the religiousness of Catholics in Slovakia. Knowledge from sociological studies]. Bratislava: Teologická Fakulta Trnavskej Univerzity v Trnave, pp. 163–224.
• Mazurczyk, A. Większość młodych Europejczyków uważa się za niewierzących. A Polacy? [Most young Europeans consider themselves non-believers. And what about Poles?] https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1743890,1,wiekszosc-mlodych-europejczykow-uwazasie-za-niewierzacych-a-polacy.read (29.09.2023).
• Miles, M.B. and Huberman, A.M. 2000. Analiza danych jakościowych [Analysis of qualitative data]. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie ”Trans Humana”.
• Moustakas, C. 2001. Fenomenologiczne metody badań [Phenomenological research methods]. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie ”Trans Humana”.
• Nowakowska-Siuta, R. 2023. Pedagogika porównawcza. Konteksty metodologiczne [Comparative pedagogy. Methodological contexts]. Warszawa: Wydawnictw Naukowe ChAT.
• Ogrodzka-Mazur, E. 2013. (Nie)obecność patriotyzmu w świadomości aksjologicznej młodego pokolenia Polaków – ”przesuwanie się horyzontu aksjologicznego” czy kryzys w wartościowaniu? [(Non-)presence of patriotism in the axiological awareness of the young generation of Poles – “shifting the axiological horizon” or a crisis in valuations?] In: Nikitorowicz J. ed. Patriotyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej? [Patriotism and nationalism. Towards what cultural identity?] Kraków: Oficyna Wydawnicza ”Impuls”, pp. 106–127.
• Ogrodzka-Mazur, E. and Saukh, P. 2020. Contemporary Polish and Ukrainian academic youth: a portrait without ornaments. A comparative analysis. The New Educational Review. 4, vol. 62, pp. 11–23.
• Ogrodzka-Mazur, E., Szafrańska, A., Malach, J. and Chmura, M. 2021. Cultural identity and education of learning young adults in selected countries of East-Central Europe. A Polish-Czech comparative study. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht V&R.
• Oleś, P.K. 2002. Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne [From research on values and valuation: some methodological issues]. Roczniki Psychologiczne [Psychological Annals]. 5, pp. 53–75.
• Oleś, P.K. and Bartnicka-Michalska, A. 2022. People of the 21st century: Where we came from – Who we are – Where we are going. Current Issues in Personality Psychology. 1, Vol. 10, pp. 1–9.
• Plopa, W. 2009. Wartości a politycy. Perspektywa młodzieży akademickiej [Values and politicians. The perspective of academic youth]. Kraków: Oficyna Wydawnicza ”Impuls”.
• Przybylski, B. 2021. Między rozkwitem a katastrofą. Młodzież akademicka o przyszłości kraju [Between prosperity and catastrophe. Academic youth about the future of the state]. Warszawa: APS.
• Rabušic, L. and Chromková-Manea, B.E. 2018. Hodnoty a postoje v České republice 1991–2017. Pramenná publikace European Values Study [Values and attitudes in the Czech Republic 1991–2017. Source publication European Values Study]. Brno: Masarikova univerzita.
• Riberio, I.J.S., Pereira, R., Freire, I.V., Oliveira, B.G., Casotii, C.A. and Boery, E.N. 2018. Stress and quality of life among university students: a systematic literature review. Health Professions Education. 4, pp. 70–77.
• Rogulska, A. and Antas-Jaszczuk, A. 2017. Aspiracje życiowe studentów kierunku pedagogika w Polsce, na Łotwie i Białorusi [Life aspirations of pedagogy students in Poland, Latvia and Belarus]. Edukacja Ustawiczna Dorosłych [Continuous Education of Adults]. 1, pp. 59–67.
• Sak, P. and Saková, K. 2004. Mládež na kŕižovatce. Sociologická analýza postavení mládeže ve společnosti a její úlohy v procesach evropeizace a informatizace [Youth at the crossroads. Sociological analysis of the position of young people in society and their role in the processes of Europeanization and computerization]. Praga: Svoboda Servis.
• Saukh, P. 2019. Characteristics of the new “Z” – walk and features work with him in the context of the New Ukrainian School. In: Practical philosophy and the New Ukrainian School: a collection of theses of the all-Ukrainian scientific and practical conference. Kiev: National Academy of Pedagogical Sciences of Ukraine, pp. 66–70.
• Staś-Romanowska, M. 2004. Aksjologiczne konotacje zjawiska tożsamości Ja [Axiological connotations of the phenomenon of self-identity]. In: Szerląg, A. ed. Edukacja ku wartościom [Education towards values]. Kraków: Oficyna Wydawnicza ”Impuls”, pp. 29–63.
• Swadźba, U. 2015. Różnice i podobieństwa: miejsce religii i rodziny w systemie wartości społeczeństwa polskiego, czeskiego i słowackiego [Differences and similarities: the place of religion and family in the value system of the Polish, Czech and Slovak societies]. Górnośląskie Studia Socjologiczne [Upper-Silesian Sociological Studies]. 6, pp. 101–122.
• Szarucki, M. 2010. Metodyka analizy porównawczej w badaniach międzynarodowych [Methodology of comparative analysis in international research]. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie [Scientific Journals of Krakow University of Economics]. 827, pp. 51–66.
• Uklańska, K., Kotowska-Wójcik, O.A. and Chomczyński, M. 2020. Młodzież akademicka w dobie pandemii o sensie życia, relacjach i planach życiowych [Academic youth in times of pandemic about the sense of life, relationships and life plans]. Poznań: Wydawnictwo Rys.
• Węgrzecki, A. 1994. Wolność jako podstawa dojrzałości aksjologicznej [Freedom as the basis of axiological maturity]. In: Olbrycht, K. ed. Edukacja aksjologiczna. T. 1. Wymiary – kierunki – uwarunkowania [Axiological education. Vol.1. Dimensions – directions – determinants]. Katowice: UŚ, 19–24.
• Węgrzecki, A. 2012. Założenia i perspektywy fenomenologicznej antropologii filozoficznej [Assumptions and prospects of phenomenological philosophical anthropology]. Zeszyty Naukowe – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. [Scientific Journals of Krakow University of Economics]. 882, pp. 47–56.
• Wojciszke, B. 2010. Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego [Agency and communality. Basic dimensions of social perception]. Gdańsk: GWP.
• Wolska-Długosz, M. 2019. Recepta na życie – o orientacjach życiowych młodzieży akademickiej [A recipe for life – about the life orientations of academic youth]. Kielce: UJK.
• Zdziech, P. 2010. Ronalda Ingleharta teoria rozwoju ludzkiego [Ronald Inglehart’s theory of human development]. Kraków: Zakład Wydawniczy ”Nomos”.