Zadania edukacji międzykulturowej w kontekście wojny w Ukrainie

Tasks of intercultural education in the context of the war in Ukraine

The war in Ukraine initiated by the Russians makes one aware every day of the destruction of ideas and principles of peaceful problem solving developed over the years, and of the paradigm of cultural coexistence created in intercultural education. The aim of the article is to point out the need to undertake new tasks through intercultural education in the face of the ongoing war in Ukraine. Shaping a culture of peace, “making peace” has now become the leading task of intercultural education. The text points to the task of building on “good memory” as an opportunity and possibility of dealing with “bad memory”, the emancipation of national memories, the revitalization of heterology – the science of the Other, intercultural competences, the elimination of stereotypes and prejudices, one-sided negative and aggressive propaganda, etc. The article emphasizes the responsibility of intercultural education for creating the principles of democracy, revitalizing values symbolizing the common history with Ukraine, cooperation and collaboration in the process of functioning in European culture.

Wszczęta przez Rosjan wojna w Ukrainie uświadamia nam codziennie niszczenie wypracowywanych przez lata idei i zasad pokojowego rozwiązywania problemów, kreowanego w edukacji międzykulturowej paradygmatu współistnienia kultur. Celem artykułu jest wskazanie na konieczność podjęcia nowych zadań przez edukację międzykulturową wobec toczącej się wojny w Ukrainie. Kształtowanie kultury pokoju, „czynienie pokoju” stało się obecnie zadaniem wiodącym edukacji międzykulturowej. W tekście wskazuje się na zadanie budowania na „dobrej pamięci” jako szansę i możliwość rozliczenia się ze „złej pamięci”, na emancypację narodowych pamięci, rewitalizację heterologii – nauki o Innym, na kompetencje międzykulturowe, na niwelowanie stereotypów i uprzedzeń, jednostronnej negatywnej i agresywnej propagandy itp. Podkreśla się odpowiedzialność edukacji międzykulturowej za kreowanie zasad demokracji, rewitalizowanie wartości symbolizujących wspólną historię z Ukrainą, współpracę i współdziałanie w procesie funkcjonowania w kulturze europejskiej.

REFERENCES:

• Andruchowycz, J. 2005. Treffpunkt Germaschka. W: Andruchowycz, J. Hrycenko, O., Izdryk, J., Prochaśko, J., Riabczuk, M. i Zabużko, O. Sny o Europie. Tłum. O. Hnatiuk, K. Kotyńska i R. Rusnak. Kraków: Wydawnictwo „Nemrod”, ss. 111–112.
• Andruchowycz, J. 2005. Ukraińska geopoetyka. W: Andruchowycz, J. Hrycenko, O., Izdryk, J., Prochaśko, J., Riabczuk, M. i Zabużko, O. Sny o Europie. Tłum. O. Hnatiuk, K. Kotyńska i R. Rusnak. Kraków: Wydawnictwo „Nemrod”, ss. 9–10.
• Arendt, H. 2008. Korzenie totalitaryzmu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Boroń, A. i Gromkowska-Melosik, A. 2022. Ukraińskie uchodźczynie wojenne. Tożsamość, Trauma, Nadzieja. Kraków: Wydawnictwo „Impuls”.
• Cichocka, A.B. 2016. Odessa inspiracją Polaków. Odessa: Wydawnictwo Astroprint.
• Dyczewski, L. 1996. Naród podmiotem kultury. W: Dyczewski, L. red. Tożsamość polska i otwartość na inne społeczeństwa. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 33.
• Dżus, G. 2020. Banderowka. Olsztyn: Wydawnictwo „Rozpisani”.
• Gros, F. 2019. Nieposłuszeństwo. Tłum. E. Kaniowska. Warszawa: Wydawnictwo „Czarna Owca”.
• Gudykunst, W.B., Kim, Y.Y. 2002. Komunikowanie się z obcymi: spojrzenie na komunikację międzykulturową. W: Steward, J. red. Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej. Tłum. J. Doktór. Warszawa: Wydawnictwo PWN, ss. 525–527.
• Jaskuła, S. i Korporowicz, L. 2013. Międzykulturowa kompetencja komunikacyjna jako transgresja. W: Nikitorowicz, J., Sadowski, A. i Sobecki M. red. Kompetencje do komunikacji międzykulturowej. Pogranicze. Studia Społeczne. XXI, ss. 121–137.
• King, Ch. 2016. Odessa. Geniusz i śmierć w mieście snów. Tłum. H. Pustuła-Lewicka i H. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”.
• Nikitorowicz, J. 2016. Potrzeba rewitalizacji w przestrzeni życia społecznego znaczenia heterologii i kosmopolityzmu. W: Sosnowski, T., Danilewicz, W. i Sobecki, M. red. Pedagog jako animator w przestrzeni życia społecznego. Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek”, ss. 11–23.
• Nikitorowicz, J. 2018. Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i ustawicznie kształtującej się tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Nikitorowicz, J. 2020. Edukacja międzykulturowa w perspektywie paradygmatu współistnienia kultur. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Nikitorowicz, J. 2022. Dramaty tożsamości wpisane w pogranicze kultur. Implikacje edukacyjne. Edukacja Międzykulturowa. 1 (16), ss. 21–38.
• Orwell, G. 2011. 1984. Tłum. D. Konowrocka-Sawa. Warszawa: Grupa Wydawnicza „Foksal”.
• Pawelski, L. i Rembierz, M. red. 2021. Ponad podziałami. Wspólne perspektywy i dążenia w polsko-ukraińskiej współpracy naukowej. Szczecinek – Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo „Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Twórczych”.
• Płeczeń, O. 1991. 9 lat w bunkrze. Wspomnienia żołnierza UPA. Tłum. M. Kawecka. Lublin: Wydawnictwo „Takt”.
• Raciborski, J. 2011. Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej. Warszawa: PWN.
• Rogacin, W. 2022. Zełenski, Biografia. Warszawa: Wydawnictwo „Wielka Litera”.
• Siedlak-Kołyszko, T. 2006. Byli, są. Czy będą...? Kraków: Wydawnictwo „Impuls”.
• Tokarczuk, O. 2017. Diabelskie poczucie bezsilności, rozmawia A. Pawlicka, Newsweek. 9, ss. 20–26.
• Waldorff, J. 1992. Serce w płomieniach. Opowieść o Karolu Szymanowskim. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza.
• Wojnar, I. 2000, Kształtowanie kultury pokoju zobowiązaniem edukacyjnym na XXI wiek. W: Wojnar, I. red. Humanistyczne intencje edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 110.