Inny w przestrzeni instytucji kultury. „Zmagania” z dostępnością na przykładzie Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie

The Other in the space of cultural institutions. „Struggle” for accessibility – the case of the Museum of Cieszyn Silesia in Cieszyn

In the increasingly diversified world, openness to difference becomes a priority. This difference can be understood broadly. It may refer to people with foreign cultural experiences, with other cultural resources or with their shortage. It may also concern individuals or entire groups with special needs. Opening to the needs of such people and educating the society in this regard is one of the many tasks of cultural institutions. The need to make an institution more accessible is becoming a constantly growing challenge for its employees. The text addresses the problem of adapting cultural institutions to the legislative requirements introduced by the Act of 19th July 2019 on ensuring accessibility to people with special needs and the Act of 4th April 2019 on the digital accessibility of websites and mobile applications of public entities. This issue was discussed in reference to the research results obtained with the use of the case study method in the research conducted in the Museum of Cieszyn Silesia in Cieszyn. What was taken into account in those studies was architectural, communication-information and digital accessibility. The interviews conducted with museum employees were analysed.

W coraz bardziej zróżnicowanym świecie otwartość na odmienność staje się priorytetowa. Odmienność ta może być rozumiana szeroko. Może odnosić się do osób z obcym bagażem kulturowym, innymi zasobami kulturowymi czy ich niedoborem. Może dotyczyć także jednostek czy całych grup wykazujących specjalne potrzeby. Otwarcie na potrzeby takich osób i edukowanie społeczeństwa w tym zakresie należy do jednego z wielu zadań instytucji kultury. Potrzeba czynienia instytucji bardziej dostępną staje się coraz większym wyzwaniem dla jej pracowników. W tekście został podjęty problem dostosowywania instytucji kultury do wymogów ustawodawczych wprowadzonych przez ustawę z dnia 19.07.2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. 2020, poz. 1062) oraz ustawę z dnia 4.04.2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. 2019, poz. 848). Zagadnienie to zostało rozpatrzone w oparciu o wyniki badań przeprowadzonych metodą studium przypadku w Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. W prowadzonych badaniach pod uwagę wzięto dostępność architektoniczną, komunikacyjno-informacyjną i cyfrową. Analizie poddano wywiady przeprowadzone z pracownikami muzeum. W tekście została podjęta próba odpowiedzi na pytanie o ocenę dostępności badanej jednostki zarówno z perspektywy zwiedzającego (obserwacja uczestnicząca), jak i pracowników.

REFERENCES:

• Dąbrowski, T. 2018. Zarządzanie różnorodnością jako wyzwanie dla organizacji związanych z kulturą. Zarządzanie w Kulturze. 19 (4), ss. 453–470. https://www.ejournals.eu/Zarzadzanie-w-Kulturze/2018/19-4-2018/art/13511/ (28.11.2023).
• Grzegorczyk, W. 2015. Studium przypadku jako metoda badawcza i dydaktyczna w naukach o zarządzaniu. W: Grzegorczyk, W. red. Wybrane problemy zarządzania i finansów. Studia przypadków. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, ss. 9–16. https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2017/08/grzegorczyk_druk_srodki.pdf#page=10 (28.11.2023).
• Herkt M. i Mieszała, A. 2018. Rodziny/2015. Seniorki i seniorzy/2016 w instytucji kultury. Publikacja poseminaryjna cyklu „Odbiorcy instytucji kultury”, Poznań: Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT. Odbiorcy instytucji kultury. Seniorki i Seniorzy w instytucji kultury. by Brama Poznania – Issuu (28.11.2023).
• Herkt, M. i Mieszała, A. 2020. Młodzież / 2019 w instytucji kultury. Publikacja poseminaryjna cyklu „Odbiorcy instytucji kultury”, Poznań: Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT [dok. elektroniczny] Młodzież / 2019 w instytucji kultury by BramaPoznania – Issuu (28.11.2023).
• Hysa, B. 2016. Zarządzanie różnorodnością pokoleniową. Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej, 97, ss. 385–398. https://www-arch.polsl.pl/wydzialy/ROZ/ZN/Documents/z97/30_po_rec_034_Hysa.pdf (28.11.2023).
• Jamrozowicz, B. i Smoter, K. 2019. Uczyć się, aby żyć wspólnie z „Innymi”, uczyć się po to, by uczyć „Innych”. W: Nikitorowicz, J., Młynarczuk-Sokołowska, A. i Namiotko, U. red. Przestrzenie międzykulturowe w badaniach i praktyce edukacyjnej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, ss. 205–226.
• Klajmon-Lech, U. 2019. Wybrane koncepcje socjologii medycyny w badaniach międzykulturowych oraz badaniu osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Edukacja Międzykulturowa. 1 (10), ss. 199–212.
• Konwencja z 13.12.2006 r. o prawach osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2012, poz. 1169 ze zm.).
• Kostera, M. 2015. Refleksje o zarządzaniu humanistycznym. W: Nierenberg, B., Batko, R. i Sułkowski, Ł. red. Zarządzanie humanistyczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 53–61. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/20035/kostera_refleksje_o_zarzadzaniu_humanistycznym_2015.pdf?sequence=1&isAllowed=y (28.11.2023).
• Młynarczuk-Sokołowska, A. 2014. Uczenie się z Innymi i od Innych jako wartość w procesie edukacji międzykulturowej . W: Guzik-Tkacz, M., Józefowicz, A. i Siegień-Matyjewicz, A.J. red. Współczesne konteksty pedagogiki międzykulturowej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, ss. 197–205. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7844/1/A_Mlynarczuk-Sokolowska_Uczenie_sie_z_Innymi_i_od_Innych.pdf (28.11.2023).
• Nikitorowicz, J. i Guziuk-Tkacz, M. 2021. Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w kontekście pedagogicznym. Edukacja Międzykulturowa. 2 (15), ss. 23–36.
• Sobolewska, A. i Wilk, B. 2021. Zapewnianie i finansowanie dostępności. Praktyczny poradnik dla sektora publicznego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. 2019, poz. 848).
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. 2019, poz. 1696).
• Waligóra, Ł. 2018. Zarządzanie różnorodnością w organizacjach. Prezentacja wybranych praktyk. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. 348, ss. 26–43. https://www.researchgate.net/publication/344271430_ZARZADZANIE_ROZNORODNOSCIA_W_ORGANIZACJACH_PREZENTACJA_WYBRANYCH_PRAKTYK (28.11.2023).
• Więckowski, R. 2015. Włączeni w muzeum. W: ABC Gość niepełnosprawny w muzeum, cz. 2. Niepełnosprawność intelektualna, autyzm, grupy zróżnicowane. Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. 7, s. 8. https://www.nimoz.pl/files/publications/27/ABC_Gosc_niepelnosprawny_cz2.pdf (28.11.2023).
• Witkowski, L. 2023. Edukacja w trosce o „efekt pogranicza” międzykulturowego (panorama tropów i profili humanistycznych w retrospekcji). Edukacja Międzykulturowa. 3 (20), ss. 15–16.