Główna wartość oraz związane z nią zasady, cechy, postawy odzwierciedlone w Kodeksie etycznym Uniwersytetu Wiedeńskiego

Core value and related principles, qualities, attitudes as reflected in the University of Vienna Code of Ethics

This paper is an attempt to address the following research questions: What core value and its associated principles, qualities, and attitudes are reflected in the University of Vienna’s Code of Ethics? What perception of the university does this document reveal? The first part of this paper is a description of the essential historical facts pertaining to this university, its organizational structure and the formation of world elites. The second part explains the importance of the code of ethics as a means of helping to direct human conduct toward social, educational, and economic goals. The third part was focused on the main axiological quality (value), as well as the aretological (virtues/characteristics), normative (principles/norms) and behavioral qualities comprised in the content of the Code. The value marked most clearly in the Code of Ethics of the University of Vienna was responsibility. It is also a desirable attitude of university members that predisposes them to exhibit qualities such as honesty and loyalty. The principles of conduct specified in the Code included: legality, expediency, economy, openness, risk minimization, sustainable development, “face to face” communication in situations requiring confidentiality.

Artykuł stanowi próbę rozwiązania następujących problemów badawczych: Jaka główna wartość oraz związane z nią zasady, cechy i postawy zostały odzwierciedlone w Kodeksie etycznym Uniwersytetu Wiedeńskiego? Jakie postrzeganie uniwersytetu ujawnia ten dokument? Pierwszą część niniejszego artykułu (oprócz wprowadzenia) stanowi opis zasadniczych faktów historycznych dotyczących tego uniwersytetu, jego struktury organizacyjnej i formacji światowych elit. W części drugiej wyjaśniono znaczenie kodeksu etycznego jako środka pomocnego w ukierunkowaniu ludzkiego postępowania na realizację celów społecznych, edukacyjnych i gospodarczych. Część trzecia została skoncentrowana na głównej wartości, a także na jakościach aretologicznych (cnotach/cechach), normatywnych (zasadach/normach) i behawioralnych (zachowaniu) zawartych w treści Kodeksu. Wartością zaznaczoną najwyraźniej w Kodeksie etycznym Uniwersytetu Wiedeńskiego okazała się odpowiedzialność. Stanowi ona zarazem pożądaną postawę członków uniwersytetu, która predysponuje ich do przejawiania takich cech, jak uczciwość i lojalność. Do zasad postępowania wyszczególnionych w Kodeksie należały zasady: legalności, celowości, oszczędności, jawności, minimalizacji ryzyka, zrównoważonego rozwoju, komunikacji „twarzą w twarz” w sytuacjach wymagających poufności. Treść Kodeksu ujawnia również określone postrzeganie uniwersytetu jako miejsca zdobywania gruntownej wiedzy, a także jako wspólnoty bliskich sobie ludzi, choć różnych pod wieloma względami.

REFERENCES:

• Bańko, M. red. 2017. Inny słownik języka polskiego PWN. A–Ó. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
• Bartnicka, K. 2015. Uniwersytety europejskie na przełomie XVIII i XIX wieku. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki. 1 (60), ss. 17–54.
• Brożek, B. 2020. Granice interpretacji. Kraków: Copernicus Center Press Sp. z o.o.
• Chłodna-Błach, I. 2016. Odpowiedzialność. W: Chałas, K. i Maj, A. red. Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne „Polwen”, ss. 670–672.
• Code of Conduct der Universität Wien. https://forschungsservice.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/d_forschungsservice/Formulare_Info_Stipendien/Code_of_Conduct.pdf (21.01.2022).
• Drapińska, A. 2012. Zarządzanie relacjami na rynku usług edukacyjnych szkół wyższych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gałkowski, S. 2003. Rozwój i odpowiedzialność: antropologiczne podstawy koncepcji wychowania moralnego. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Goćkowski, J. i Woźniak, A. 2003. Tożsamość i żywotność uniwersytetu. Problem charakteru tradycji życia akademickiego. W: Ładyżyński, A. i Raińczuk, J. red. Uniwersytet – między tradycją a wyzwaniami współczesności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, ss. 121–148.
• Grondin, J. 2007. Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej. Tłum. Łysień, L. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Jan Paweł II. 1982. Wolność musi być oparta na prawdzie. Przemówienie w Nowym Yorku 3 X 1979. W: Idem. Nauczanie społeczne 1978–1979. T. 2. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, ss. 335–337.
• Jaśtal, J. 2015. Etyka i czas. Wariacje aretologiczne. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Kołakowski, L. 2009. Kultura i fetysze. Eseje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kostkiewicz, J. 2007. Nauka i wolność – wartości fundujące uniwersytet. W: Kostkiewicz, J. red. Uniwersytet i wartości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, ss. 13–34.
• Koziołek, R. 2021. Nauka i lęk przed przyszłością. Narracje o Zagładzie, nr specjalny, ss. 9–13.
• Krajewski, W. red. 1996. Słownik pojęć filozoficznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Lewowicki, T. 2010. Wielokulturowość i edukacja. Ruch Pedagogiczny. 3–4, ss. 5–20.
• Lorenc, W. 2019. Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Maryniarczyk, A., Jaroszyński, P., Kiereś, H., Zdybicka, Z.J. red. 2012. Słownik przewodnik filozoficzny. Osoby – problemy – terminy. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Melosik, Z. 2019. Pasja i tożsamość naukowca. O władzy i wolności umysłu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Melosik, Z. 2007. Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Milerski, B. 2011. Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
• Moulin, L. 2002. Średniowieczni szkolarze i ich mistrzowie. Tłum. Lubicz-Trawkowska, H. Gdańsk – Warszawa: Wydawnictwo „Marabut”.
• Nikitorowicz, J. 2023. Kultura dziedziczona, nabywana i indywidualnie kształtowana w wybranych twórczych biografiach. Edukacja Międzykulturowa. 2 (21), ss. 15–27. https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/em/21/em2101.pdf (8.10.2023).
• Nikitorowicz, J. 2020. Edukacja międzykulturowa w perspektywie paradygmatu współistnienia kultur. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Odrowąż-Coates, A. 2023. O wzrastającym znaczeniu edukacji międzykulturowej w edukacji, pedagogice społecznej i pracy socjalnej. Edukacja Międzykulturowa. 2 (21), ss. 204–220. https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/em/21/em2114.pdf (7.10.2023).
• Ogrodzka-Mazur, E. 2009. „Nowy nieporządek świata” a kształtowanie (się) tożsamości globalnej. Ku pedagogice odpowiedzialności w XXI wieku. W: Urban, J., Lewowicki, T. i Ogrodzka-Mazur, E. red. Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej. T. 1. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 85–99.
• Olbrycht, K. red. 1995. Edukacja aksjologiczna. T. 2. Odpowiedzialność pedagoga. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ostrowska, U. 1998. Wolność i odpowiedzialność jako wartości edukacyjne. W: idem. Doświadczanie wartości edukacyjnych w szkole wyższej. Bydgoszcz: Wydawnictwa Uczelniane Akademii Techniczno-Rolniczej, ss. 189–256.
• Perkowska, H. 2001. Filozoficzne konteksty rozumienia fenomenu odpowiedzialności moralnej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Przyłębski, A. 2019. Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Reber, A.S. i Reber, E.S. 2008. Słownik psychologii. Kurcz, I., Skarżyńska, K. red. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Rynio, A. 2021. Wychowanie do odpowiedzialności. Studium teorii i praktyki pedagogiki integralnej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Sławek, T. 2002. Antygona w świecie korporacji. Rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Śliz, A. i Szczepański, M.S. red. 2014. Dostojny uniwersytet? Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Twardowski, K. 1933. O dostojeństwie uniwersytetu. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa.
• University of Vienna. https://www.masterstudies.pl/university/Austria/University-of-Vienna/ (18.01.2022).
• Ziejka, F. 2014. Jan Paweł II i polski świat akademicki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
• Żywczok, A. 2009. Aksjologia odkrycia naukowego – studium rozwoju i wychowania osobowości naukowych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.