Stop and think. Myślenie przeciw fanatyzmowi

  • Author: Jan P. Gałkowski
  • Institution: Uniwersytet Rzeszowski
  • ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2645-2147
  • Author: Stanisław Gałkowski
  • Institution: Akademia Ignatianum w Krakowie
  • ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1084-0487
  • Year of publication: 2024
  • Source: Show
  • Pages: 188-198
  • DOI Address: https://doi.org/10.15804/em.2024.01.13
  • PDF: em/24/em2413.pdf

Stop and think. Thinking against fanaticism

Piotr Kowzan’s polemic proved that the issue of fanaticism remains an important educational problem, but also more broadly: a social one. Formulating a response to a polemic allows for rethinking and clarifying some themes. It also turns out to be important to return to the very definition of fanaticism as well as to point out that the problem is important because fanaticism threatens primarily people of value: those who perceive values and are actively engaged in their realization. In our response to the polemic, we try to point out three issues that are important in our opinion. Firstly, we emphasize that fanaticism is always harmful, and although this harmfulness is not always significant, even in the best case, fanaticism is harmful at least to the fanatic himself. Secondly, we oppose the claim that countering fanaticism can be as destructive as fanaticism itself. Thirdly, we maintain the claim that the basic symptoms of fanaticism are: an inability to make any compromises and a rejection of the very possibility of making an exception to an accepted rule of action. In conclusion, we recall Hannah Arend’s vitally important call to maintain a balance between activity and reflexivity.

Tekst Piotra Kowzana dowodzi, że kwestia fanatyzmu pozostaje ważnym problemem wychowawczym, ale także szerzej: społecznym. Formułowanie odpowiedzi na polemikę pozwala powtórnie przemyśleć i doprecyzować niektóre wątki. Istotny okazuje się także powrót do samego definiowania fanatyzmu i zwrócenie uwagi, że problem jest ważny choćby z tego względu, że fanatyzm zagraża przede wszystkim ludziom wartościowym: dostrzegającym wartości i aktywnie zaangażowanym w ich realizację. W naszej odpowiedzi na polemikę staramy się wskazać na trzy ważne w naszej opinii kwestie. Po pierwsze, podkreślamy, że fanatyzm jest zawsze szkodliwy i choć nie zawsze szkodliwość ta jest znacząca, to nawet w najlepszym przypadku fanatyzm jest szkodliwy przynajmniej dla samego fanatyka. Po drugie, sprzeciwiamy się twierdzeniu, że przeciwdziałanie fanatyzmowi może mieć równie destrukcyjne skutki, co sam fanatyzm. Po trzecie, podtrzymujemy twierdzenie, że jednym z podstawowych objawów fanatyzmu jest niezdolność do jakichkolwiek kompromisów i odrzucenie samej możliwości zrobienia wyjątku od przyjętej reguły działania. W podsumowaniu przywołujemy Hannah Arend niezwykle ważne wezwanie do zachowania równowagi między aktywnością a refleksyjnością.

REFERENCES:

  • Arendt, A. 1987. Eichmann w Jerozolimie. Kraków: Znak.
  • Arendt, H. 1991. Myślenie. Warszawa: Czytelnik.
  • Słownik języka polskiego PWN. https://sjp.pwn.pl/sjp/entuzjazm;2556814.html (20.11.2023).
  • Kant, I. 2002. O domniemanym prawie do kłamstwa z pobudek miłości ludzkiej. Filo-Sofija. 2 (2), ss. 165–169.
  • Kołakowski, L. 1989. Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone z lat 1955–1968. T. 2, London: Wydawnictwo Puls, ss. 154–160.

fanatyzm wartości filozofia wychowania socjologia wychowania refleksyjność fanaticism values, philosophy of education sociology of education reflexivity

Wiadomość do:

 

 

© 2017 Adam Marszałek Publishing House. All rights reserved.

Projekt i wykonanie Pollyart